In 1647 verkocht graaf Herman Frederik van den Bergh (heer van Rutten, Nerem, Paifve, Goor en Stevensweert) deze windmolen aan de magistraat van Tongeren.
Op 3 december 1647 betaalde burgemeester Gerard Saren 750 gulden aan vermelde graaf voor "seeckere wintmoelen staende in de heerlicheide Rutten ende deur syne gemelte genade aen gesachten Sr Gerrit Saren vercocht".
Op 28 april 1648 bekwam de magistraat van de pronsbisschop van Luik octrooi tot het oprichten van de windmolen te Tongeren. Men moest hem evenwel daarvoor jaarlijks twee witte waskaarsen van elk drie pond aanbieden.
De molen werd gezet op de stadswallen tussen de Kruispoort en de Heymelingenpoort. In 1652 was de molen zo goed als voltooid. De eerste molenaars, Willem Pels en Jan N. hadden al op 13 mei 1651 de eed afgelegd.
De molen werd in as gelegd bij de brand van Tongeren op 28-29 augustus 1677.
Waarschijnlijk werd hij terug opgericht: na de brand verpachtte de magistraat de windmolen in 1678 en op 22 mei 1685 verkocht de magistraat hem aan de intendant van de prinsbisschop.

Een afbeelding van de Tongerse windmolen komt voor op de achtergrond van een schilderij in de O.-L.-Vrouwbasiliek en op een schilderij in het stedelijk museum van Tongeren.

Zie ook Tongeren, Windmolen

H. Baillien, Een windmolen te Tongeren, in: Het Oude Land van Loon, I, 1946, p. 47-52.
H. Baillien, De molens bij de Moerenpoort te Tongeren, in: Het Oude Land van Loon, XXIII, 1966, p. 169-202.
H. Baillien, mededeling op 12 maart 1981 aan H. Holemans.
W. Smet & H. Holemans, "Limburgse windmolens in heden en verleden", Nieuwkerken-Waas, Ten Bos & Studiekring Ons Molenheem, 1981, p. 158, 178.