De molen van Nieuwenrode was een houten korenwindmolen aan de noordwestzijde van de Molenstraat (nr. 22), nabij de hoek met de Nieuwenrodestraat, op 600 meter ten noorden van de kerk van Nieuwenrode.

De standaardmolen werd  in 1768 werd opgericht. E.P. Dominicus Brochez, een norbertijn van Grimbergen en proost in Nieuwenrode, schreef in zijn geboorteregister dat hij op 30 mei 1768 de eerste steen gelegd had. Later voegde hij er nog bij dat de molen op 11 september 1768 voor het eerst meel had gemalen.

We zien hem aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen, in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844), op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860).

De standaardmolen rustte op drie pijlers in witte Grimbergse steen. De steen werd later nog gebruikt bij de bouw van een woning. De pijlers waren onzichtbaar wegens de “molenberg” die er omheen werd aangebracht. De grond hiervoor werd aangebracht uit een gegraven “rootput” vlakbij waar nu Rodal zich bevindt.

De straat waarin hij werd gebouwd noemde Scheperdamstraat maar werd later Molenstraat, want de bewoners van Nieuwenrode waren fier dat zij ook eindelijk een molen hadden in hun dorp. Hoe zag Nieuwenrode er toen uit? Het was een kleine deelgemeente van Meise en op de kaart van Graaf de Ferraris kan men zien hoe weinig huizen er in het “centrum” stonden. Uit de volkstelling van Meise van 1798 hebben we getracht de bevolking van Nieuwenrode te halen en komen tot een bevolking van 430 volwassenen en 196 kinderen beneden 12 jaar. Noteer wel dat de Hogerheistraat hier niet is inbegrepen vermits dat toen een enclave was van Zemst. Of de grenzen die toen gebruikt werden dezelfde als vandaag zijn weten we niet.

De molen was eigendom van de Abdij van Grimbergen. Onder het Franse bewind werd de Abdij gesloten, haar bezittingen (waaronder de molen van Nieuwenrode) aangeslagen en verkocht.

Eigenaars:
- tot 1796, eigenaar: Abdij van Grimbergen
- 20.12.1806, verkoop: Remory Franciscus Petrus & zijn vrouw Joos Cornelia (notaris De Amandel, Humbeek)(een andere bron meldt Remory en zijn vrouw Annan Slaghmolen als eerste articuliere eigenaars)
- later, erfenis: hun zeven kinderen
- ca. 1800: Remory-Van Doorslaer Joannes, te Kapellen
- voor 1834, eigenaar: Remory-Van Doorslaer, de kinderen, te Kapellen
- 11.01.1846, erfenis: Remory Jan-Baptist, te Meise; Remory-Goeyseels Carolus (+31.03.1853)
- 20.10.1853, verkoop: Huysmans-De Boeck Joannes, landbouwer te Meise (notaris Wambacq)
- 30.09.1864, gift: Huysmans-Emmerechts Joannes Franciscus, landbouwer te Nieuwenrode (notaris Wambacq)

De inventaris werd opgemaakt op 15 Vendémiaire van het 5de jaar der Franse republiek door de Franse bevelhebber Brant (4 oktober 1796). Het echtpaar Franciscus Petrus Remory en Cornelia Joos kochten de molen met huis en landerijen op 20 december 1806 bij akte voor notaris De Amandel te Humbeek. Door erfenis kwam de molen in handen van hun 7 kinderen. Het was de zoon Joannes, gehuwd met Anna Maria Van Doorslaer uit Londerzeel, die de nieuwe eigenaar werd. Hij werd later schepen van de gemeente Meise waartoe Nieuwenrode tot 1875 behoorde. Hun zoon Carolus, die huwde met Maria Ludovica Goeyseels uit Humbeek, werd de volgende eigenaar. Deze molenaar stierf op 31 maart 1853 (46 jaar). Het is waarschijnlijk dit overlijden dat de oorzaak was van de verkoop van de molen op 20 oktober 1853. Het is op die datum dat de “Graanmolen met afhankelijkheden” verkocht werd aan Joannes Huysmans en Barbara De Boeck, landlieden te Nieuwenrode, bij akte gepasseerd bij notaris J.A. Wampacq te Humbeek. De verkoop ging door in de herberg van Petrus Lettens. De vrederechter van Wolvertem ondertekende mee de verkoopsakte, waarschijnlijk in functie van de minderjarige kinderen. Bij gift van 30 september 1864 kwam het erf toe aan zoon Joannes Franciscus Huysmans-Emmerechts, landbouwer te Nieuwenrode (notaris Wambacq). Een andere zoon kocht de molen van Beigem in 1890 die in 1914 afbrandde. De molen bleef dus in de familie van vader op zoon.

De molen draaide enkel op windkracht wat soms problemen bracht bij windstilte. In 1875 werd naast de windmolen een stoommaalderij gebouwd. 

Op zaterdag 19 september 1914 sloeg het noodlot toe. De Duitse soldaten staken de molen in brand, ondanks de smeekbeden van Frans Huysmans, de toenmalige eigenaar. Het waren waarschijnlijk dezelfde Duitsers die ook de kerk van Nieuwenrode lieten afbranden. Het ganse gezin was verplicht toe te kijken hoe hun eigendom in vlammen opging. Inderdaad, windmolens en kerken waren uitkijkposten. Met de molenwieken konden de troepen seinen geven en daarom moesten die allemaal verdwijnen. Vermits ook de kerk afgebrand was diende de schuur van het molenhuis een tijdlang als noodkerk.

De molen werd afgebroken, de grond afgevoerd en de trotse windmolen was verdwenen. De stoommolen bleef nog in bedrijf tot in 1929. Dan werd er een stationaire dieselmotor geplaatst die werkte tot in de 2e wereldoorlog. Dan kreeg de familie geen vergunning meer van de “Deutsche Verwaltung” en de molenactiviteiten vielen stil. Het molenhuis, prachtig gerestaureerd, is nog in de familie, maar de maalderij zelf kwam in andere handen en werd in 2006 afgebroken.

Frans BEUKELAERS, Jan BOSCHMANS

Archieven
Algemeen Rijksarchief Brussel, Parochieregister Nieuwenrode, 1722-1797, f° 268 (aantekening van pastoor Brochez, september 1768).

Werken
Frans Beukelaers, "De molen van Nieuwenrode", Infokanaal Kapelle-op-den-Bos, 2007, 2 (juni), 3 (sept.).
Jos Boschmans, "Uit parochieregister van Nieuwenrode 1722-1797", in: Eigen Schoon en De Brabander, 2008.
Info Wim van der Elst, Laken, 07.01.2015.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992.