Molenechos's Homepage Molenechos.org

Herentals, Vlaanderen - Antwerpen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Watermolen ten Dorpe, Volmolen, Lakenfabriek, Molenwaterhof
Ligging
Wolstraat 18
2200 Herentals
zijde Nederrij
op de Molen-Nete of Molenwater
(gedempt in 1969)
Vlaanderen - Antwerpen
Gebouwd
voor 1358 (graanmolen) / 1835 (volmolen)
Verdwenen
1775
Type
Onderslag watermolen
Functie
Korenmolen, later volmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
4274

Beschrijving / geschiedenis

Deze watermolen stond binnen de stad op het Molenwater of Molen-Nete (gedempt in 1969), aan de Wolstraat 18 (zijde Nederrij). De molen draaide daar van voor 1358 tot 1775.

In 1835 werd een lakenfabriek ondergebracht in het omgebouwde klooster der minderbroeders en in 1841 werd het nog bestaande herenhuis Molenwaterhof of kasteel Diercxsens er opgetrokken.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1835, opbouw: Diercxsens-De Cock Jos Antoon, rechter bij de rechtbank te Mechelen, later fabrikant te Herentals
- voor 1845, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Jos Antoon Diercxsens)
- 1803.1873, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe De Cock van Jos Antoon Diercxsens)
- 16.03.1874, deling: a) Diercxsens Edmond Antoine Alphonse, fabrikant te Herentals en b) Diercxsens Auguste Gislain François, handelaar te Herentals (notaris Noten)
- 02.12.1876, verkoop: Van Genechten-Diercxsens Charles Pierre, eigenaar te Herentals (notaris Noten)
- 16.12.1884, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Diercsens van Charles PIerre Van Genechten)
- na 1887: erfenis: de kinderen (overlijden van Charles Pierre Van Genechten)
- 30.06.1888, deling: a) Van Genechten Carolus Maria Frans Emmanuel (voor 1/2), fabriakant te Herentals en b) Van Genechten-Everaert Auguste Joseph Marie Henri (voor 1/2), fabrikant te Herentals (notaris Dierckx - o.a. een "stoomlakenfabriek met alle de machienen, mekanieken, ververij, wolwasscherij, watermolen en verdere aanhorigheden"...)
- 18.07.1912, erfenis: a) Van Genechten Carolus Maria Frans Emmanuel (voor 1/2), fabrikant te Herentals en b) Van Genechten Autguste Joseph Marie Henri en zoon Xavier (voor 1/2), fabrikant te Herentals (overlijden van vrouw Everaert)
- 1917, rectificatie: Maatschappij in collectieven naam "Van Genechten frères" te Herentals met o.a. G39b2 zijnde lakenfabriek door water en stoom

Evolutie van de lakenfabriek en de watermolen:
- 1835: inrichting lakenfabriek in het omgebouwde klooster der minderbroeders
- voor 1845: percelen G38 en G39 worden verenigd en (terug) verdeeld in: G39a (lakenfabriek) en G39b (volmolen)
- 1851: de volmolen wordt na grenswijziging tussen percelen G39c
- 1858: de volmolen wordt na vereniging van percelen G39f
- 1865: deel van het gebouw veranderd in woning
- 1874: grenswijziging met de Nete, wordt beschreven als lakenstoomfabriek G39k
- 1880: wordt na vergroting G39o
- 1886: herbouw na brand (= stoomlakenfabriek C39r).
- 1887 : wordt na vergroting G39t (= stoomlakenfabriek)
- 30.06.1858: het geheel omschrevan als een "stoomlakenfabriek met alle de machienen, mekanieken, ververij, wolwasscherij, watermolen en verdere aanhorigheden"
- 1888: wordt beschreven als "fabrique de draps par moulin à eau et à vapeur" C39u.
- 1901: "fabrique de draps agrandie de remises et d'installation d'une machine à vapeur de 24,3 chevaux sans condensation; nog beschrevan als lakenfabriek door water en stoom
- 1909: "agrandissement par ajoute d'une teinturerie et menuiserie" G39x.
- 1911: wordt na vergroting G39b2.
1917: G39b2 zijnde lakenfabriek door water en stoom
- 1920: bij een herschatting is er nog sprake van "lakenfabriek door water en stoom".
- na 1920: beschreven als stoomfabriek: "usine à vapeur pour la fabrication de draps",...

iThans bestaat nog het herenhuis Molenwaterhof of kasteel Diercxsens uit 1841. Het is een neoclassicistisch herenhuis met ommuurde tuin en bijgebouwen met U-vormige opstelling, die opgenomen is in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Lieven Denewet, "Volmolens voor wol en zeemleder in Vlaanderen en Waals-Brabant. Deel 1. Geografische en chronologische inventaris", Molenecho's, jg. 15, 1987, nrs. 2-3, 158 p. (themanummer).
H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens der Noorder- en Oosterkempen, Nieuwkerken, Ten Bos - Studiekring Ons Molenheem, 1980.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provinca) Vloebergs, b) ie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten H-O", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", 2010.
A.L., Onze Molekens, in: Filter, III, 1961, nr. 15, p. 5-7.
R. Bulckens, Over molens, in: Filter, III, 1961, nr. 14, p. 11-13.
A. Erens, "De oudste levensdagen der Herentalsche molens", in: Mededelingen van de Kunst- en Oudheidkundige Kring van Herentals, 1934, p. 59-74.
J. Ernalsteen, "Overzicht der molens 1358-1768", in: Mededelingen van de Kunst- en Oudheidkundige Kring van Herentals en Omstreken, II, 1935, p. 75-83 en III, 1936, p. 3-18.
J. Goris, Bijdrage tot de aloude geschiedenis van de Stad Herentals, Herentals, 1969.
J. Jansen & A. Erens, "De Norbertijnerabdij van Tongerloo. Achthonderdjarige werking in de Antwerpsche Kempen 1133-1933", in: Taxandria, V, 1933, nr. 1-2, p. 151-192.
J.R. Verellen, "Geschiedenis van het Gasthuis van Herentals 1253-1953", Herentals, 1953.
R. Verstreyden, De molens van Herentals, in: Mededelingen van de Kunst- en Oudheidkundige Kring van Herentals, 1932, p. 84.
Kennes H. & Steyaert R., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Herentals, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16N3, Brussel - Turnhout, 2001.
Harry de Kinderen, "De laatste levensdagen van de Herentalse molens, (XXde), Jaarboek Herentalse Geschiedkundige Kring, I, 1986.
Harry de Kinderen, "Uit het verleden van de Herentalse molens", Jaarboek Herentalse Geschiedkundige Kring, II, 1987.

Mondelinge info van de eigenaar-bewoner aan Rita Steyaert, 2001.