De "Witte Molen" was een stenen graan- en oliewindmolen aan de zuidzijde van de Poperingseweg (nr. 559), op 600 meter ten westen van de kerk van Vlamertinge.

Hijj kreeg zijn naam door zijn witgekalkte muren. Naar de uitbaters werd hij ook Molen Duflou en Molen Veys genoemd. Hij stond aan de zuidzijde van de Poperingseweg. Het was een stenen stellingmolen met omgaande gemetselde galerij, ingericht als graanmolen en olieslagerij.

De molen werd gebouwd in 1801 door Pieter Bafcop rechtover zijn woning, met bakstenen, afkomstig van het door de Sansculotten vernielde kasteel van Wintershove.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: (van de grond) Van Eecke-Vermeersch Pieter, de kinderen, landbouwers te Elverdinge en (van het gebouw) Bafcop Pieter, de weduwe, molenarin te Vlamertinge
- later, eigenaar: de kinderen: a) Bafcop Florentin Louis, te Vlamertinge, b) Bafcop Rosalie, echtgenote Veys Louis, te Vlamertinge en c) Bafcop Sophie, echtgenote Vanheule Louis, te Zonnebeke (overlijden van de weduwe van Pieter Bafcop)
- 25.05.1835, deling: (van het gebouw) Veys-Bafcop Louis, molenaar te Vlamertinge (notaris Boedt - moulin en briques))
- 116.03.1843: (van de grond) Berrevoet-Van Eecke Petrus, eigenaar te Brielen (notaris Boedt)
- 21.02.1850, verkoop: (van de grond) Veys-Bafcop Louis, molenaar te Vlamertinge (onderhandse akte)
- later, erfenis: de kinderen: a) Veys Théodore Louis, handelaar te Vlamertinge, b) Veys Honoré Louis Marie, onderpastoor te Lichtervelde, c) Veys Melanie Rosalie, zonder beroep te Vlamertinge, d) Veys Auguste Gustave, handelaar te Harelbeke, e) Veys Isidore Florimond, brouwer te Vlamertinge, f) Veys Aimé Sésiré, zonder beroep te Ieper, g) Veys Jules Joseph, notaris te Vlamertinge, h) Veys Lucie Marie Louise, echtgenote Delie Désiré, handelaar te Vlamertinge en i) Veys Silvie, Romanie, echtgenote Lagrange Benoit, handelaar te Ieper (overlijden van Louis Veys)
- 28.11.1862, deling: Veys-Vandenbussche Theodore Aloïs, eigenaar te Vlamertinge (notaris Titeca)
- 12.04.1903, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Vandenbussche)
- 13.07.1903, erfenis: de kinderen (overlijden van Theodore Veys)
- 10.05.1905, deling: a) Veys-Goethals Joseph, handelaar te Vlamertinge en b) Veys Georges Théodore Jules (later gehuwd met Verté), handelaar te Vlamertinge (notaris Vandelanoitte - moulin à vapeur avec cheminée, machines, accessoires,...)
- na 1920, erfenis: a) Veys-Goethals Joseph en de kinderen, handelaar te Vlamertinge en b) Veys Georges Théodore Jules (later gehuwd met Verté), handelaar te Vlamertinge (overlijden van vrouw Goethals)
- 23.04.1960, verkoop: Veys-Goethals Joseph Louis en de kinderen, handelaar te Vlamertinge (notaris Pieters - oud molengebouw)
- 03.07.1962, erfenis: de kinderen (overlijden van Joseph Louis Veys)

De Bestendige Deputatie van West-Vlaanderen gaf in mei 1863 de toestemming aan Theodoor Veys tot plaatsing van een stoommachine. Dit resulteerde in de oprichting van hoge ronde schouw (ruim 23 meter hoog). Aanvankelijk werd ook nog met de wind gemalen en olie geslagen (graan- en oliemolen door wind en stoom). De stoom haalde evenwel vrij vlug de bovenhand, hetgeen leidde tot de demontage van de kap en molenwieken in 1870.
In 1871 werden verscheidene magazijnen en hoekhuisjes aan de straat (nr. 353) gebouwd. Een nieuwe stoommachine werd in 1906 geplaatst.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog diende de molen ook als verbandplaats voor de gekwetste soldaten, die van het front afgevoerd werden. In 1919-1920 werden de vermelde magazijnen omgebouwd tot twee woonhuizen (nr. 355-357).

De molen behoorde in 1953 toe aan de gebroeders Jozef en Georges Veys en werd uitgebaat door molenaar Jozef Vanacker. De molen werkzaam met motor tot in 1960. De bouwvallig geworden molenromp en schoorsteen werd gesloopt in 1966. Op maandag 21 februari 1966 begon de slopershamer zijn vernietigingswerk. Een blok van 700 kg beukte op de witte molenkuip. Na de afbraak van de molenkuip kwam de schouw aan de beurt. Deze werd op dinsdag 8 maart 1966 om exact 11u. 45 neergehaald.

De plaats waar de molen stond is thans ingenomen door loodsen en garage. De genoemde rijtjes arbeiderswoningen die bij de molen aanleunden, geplaatst aan weerzijden van een deels geasfalteerde, deels gekasseide koer, bleven bewaard en zijn opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed. Van deze arbeidershuisjes zijn beide hoekhuizen (nr. 353 en 359) het best bewaard.

Recht tegenover de verdwenen molen, Poperingseweg 300, stond nog tot in 2017 het herenhuis die in 1801 eigendom was van Pierre Bafcop, bouwheer van de molen. Ook dat huis droeg de naam "Witte Molen". Later werden het huis en de molen eigendom van de familie Veys.

Tijdens de eerste wereldoorlog werd het 19de-eeuwse herenhuis als "White Mill Chateau" bestempeld tengevolge haar ligging tegenover de molen. Het werd deels vernield door obussen in juni 1917.

Het was een alleenstaand herenhuis met aanhorigheid, middenin een beboomde tuin, bereikbaar via rechter oprit, aan de straat gemarkeerd door twee bakstenen hekpijlers met casementversiering. Omhaagd voortuintje, verdeeld door centraal, geplaveid pad, afgegrendeld met gietijzeren hek tussen dito zeniltjes met vaasbekroning. Het was een breedhuis van zeven, oorspronkelijk acht (cf. oude prentkaart) traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (leien en Vlaamse pannen), voorzien van houten dakkapellen met driehoekig fronton en vleugelstukken. Verankerde, beraapte baksteenbouw. Rechthoekige muuropeningen: T-ramen, met verdeeld bovenlicht op de bovenverdieping; arduinen lekdrempels op consooltjes; deels beglaasde deur met gietijzeren hekje, waarin de initialen V.G. (Veys Goethals). Binnen is er een afbeelding van de z.g. "Witte Molen" - eigendom van de gebroeders Veys - in halfreliëf, op de schouwboezem in de huiskamer.

Ondanks de vaststelling van dat huis op 5 oktober 2009 als bouwkundig erfgoed, werd het in 2017 gesloopt.

Lieven DENEWET &  Herman HOLEMANS

Karel De Flou, "Toponymie van Westelijk Vlaanderen..."
"De Witte Molen van Vlamertinge verdwijnt", Het Ypersch Nieuws, 11.03.1966.
Frans Lignel, "Vlamertinge in beeld. 1900-1950", Vlamertinge, 1979.
E. Vanden Bussche, "Histoire de Vlamertinghe en Flandre", Brugge, 1879.
L. Duflou, "De Witte Molen te Vlamertinge 1801-1966", Iepers Kwartier, XV, 1979, 4 (december).
Delepiere A.-M., Huys M. & Lion M., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Ieper, Kanton Ieper, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 11N1, Brussel - Turnhout, 1987.
Remy Duflou  "Geschiedenis van Vlamertinge", Langemark, Vonksteen, 1956.
Herman Holemans, "West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z , Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.
John Verpaalen, Molens van de frontstreek, Koksijde, De Klaproos, 1995.
Jozef Maes, "In memoriam Pierre Veys en Vlamertingse molens", De Belgische Molenaar, 22.02.1976.
John Verpaalen, "Vijftig jaar geleden..." (over een herstelling aan de schoorsteen naast de molenkuip, met foto's) in: Levende Molens, april 2005.
"Herenhuis "Witte Molen" wordt gesloopt", Krant van West-Vlaanderen, ed. Ieper-Poperinge, 27.01.2017.

Mailberichten
- Frans Lignel, Vlamertinge