Molenechos's Homepage Molenechos.org

Ganshoren, Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Molen van Sippelberg, Sippelbergmolen, Molen van Ganshoren, Moulin d'Ganshoren
Ligging
Avenue Charles Quint
1083 Ganshoren
noordzijde van de Keizer Karellaan
hoek met Landsroemlaan / coin avec l'Avenue des Gloires Nationales
Sippelberg
(vroeger) Molenstraat
voor 1841: grondgebied Jette
kadasterperceel B52
Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Gebouwd
voor 1595 / 1622 / 1660
Verdwenen
1880, sloop
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
3392
© Foto uit 1879. Repr. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

De Sippelbergmolen stond op een grote hoogte, de Sippelberg, alwaar nu de Basiliek van Koekelberg staat, aan de noordzijde van de Keizer Karellaan (Avenue Charles Quint), op de hoek met de Landsroemstraat (Avenue des Gloires Nationales). De Keizer Karellaan straat maakt deel uit van de weg van Brussel naar Gent en heette in het begin van de 20ste eeuw nog de Molenstraat.

De molen werd opgericht voor 1595 en werd heropgericht in 1622 en 1660 na vernielingen, deze laatste door Maerten van Boterdael, bij vorstelijk octrooi van 21 juni 1660 en bij toestemming van de Heer van Rivieren.
De molen staat aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) en op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) onder de benaming "M(ouli)n de Ganshoren".

 In 1855 was de molen nog steeds het enige nijverheidsgebouw van Ganshoren.
Het perceel waarop de molen stond werd in 1841 overgeheveld van Jette naar de nieuw opgerichte gemeente Ganshoren.

Eigenaars na 1830
- voor 1834, eigenaar: Theys Egidius, landbouwer te Ganshoren
- 1842, erfenis: De Boeck Maria Catherina, weduwe van Theys Egidius (zijn overlijden)
- 09.02.1851, verkoop: De Munck-Van Tricht Joannes Theodorus, molenaar te Ganshoren (notaris Crick)
- 02.06.1873, onteigening: a) Compagnie foncière du Quartier royal de Koekelberg, b) Société civile West-End, te Brussel (akte rechtbank van 1ste aanleg te Brussel)
- 31.01.1879, verkoop: Naamloze Maatschappij van het Kwartier Leopold II (notaris De Doncker).

Uiteindelijk werd de standaardmolen in 1873 onteigend door de Compagnie foncière du Quartier royal de Koekelberg en de Société civile West-End" en in 1879 door de "Société du Quartier Léopold". De sloop volgde in 1880. Dit gebeurde in het kader van urbanisatiewerken op het plateau, gevraagd door koning Leopold II. Hij dacht om op de plaats van de toekomstige Basiliek van Koekelberg een pantheon te laten bouwen ter ere van bekende Belgen. 

-----------------

Le moulin du Sippelberg s'était établi sur le Sippelberg, à l'emplacement actuel de la Basilique, rue Herkoliers (une très ancienne voie, faiant partie d'une route reliant Bruxelles à Gand). Ce moulin est mentionné dès 1622. Le moulin était incendié et détruit plusieurs fois et toujours reconstruit. Le moulin fut reconstruit en 1660 par Maerten van Boterdael sur le plateau du Sippelberg, suite à un octroi du Souverain en date du 21 juin 1660 et à une autorisation du Seigneur de Rivieren.
Mentionné sur la carte Ferraris (ca. 1775). En  1855 il est toujours le seul bâtiment industriel du village. Le moulin était finalement exproprié en 1879 par la "Société du Quartier Léopold" et demoli en 1880 lors du début des travaux d'urbanisation du plateau demandés par Léopold II qui pensait déjà de faire construire à l'emplacement de la future Basilique un Panthéon à la gloire de belges célèbres.
Le moulin est fréquemment cité lorsqu’on évoque le panorama tout au long du 19e. La rue a été détournée de son tracé primitif par le creusement de la tranchée du chemin de fer. Au début du 20e siècle, elle s’appelait encore rue du Moulin.

Literatuur

Robert Van den Haute, "Les Moulins à Vent de Ganshoren", Comté de Jette, 1972, p. 13-23.
Robert Van den Haute, "Le pieu de prétention ou droit du premier occupant chez les meuniers d'antan", in: Le Folklore Brabançon, nr. 268, déc. 1990, p. 330-335,
M.A. Duwaerts e.a., De molens in Brabant, Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Herman Holemans, Kadastergegevens: 1835-1980. Brabantse wind- en watermolens. Deel 1: arrondissement Brussel-Hoofdstad, Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem", 1989;
Paul Bauters & Marc Villeirs, Les moulins à eau et à vent de Woluwe-Saint-Lambert et de la région bruxelloise. Histoire et technologie / Water- en windmolens van Sint-Lambrechts-Woluwe en van het Brussels gewest. Geschiedenis en techniek, Woluwe-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe, 1996 (Musée communal de Woluwe-Saint-Lambert, cahier n° 2 / Gemeentelijk museum van Sint-Lambrechts-Woluwe, tijdingen n° 2).
Koekelberg racontée par ses rues. Koekelberg verteld door haar straten, in: Koekelberg News, Périodique d'information / Informatieblad, dec. 2009, p. 12-14.
"Geschied- en Heemkundige Kring van het Graafschap Jette en Omgeving", jaarboek 1976.
Ons Molenheem, 2003.