Handzame (Kortemark), Vlaanderen, West-Vlaanderen
- Naam
- Kruisstraatmolen, Molen Raes
- Ligging
Groenetraat
8610 Handzame (Kortemark)
hoek met Amersveldestraat
Kruisstraat (gehucht)
kadasterperceel D321b
Vlaanderen - West-Vlaanderen
- Gebouwd
- 1846
- Verdwenen
- 1918-oktober, oorlog
- Type
- Stenen stellingmolen
- Functie
- Korenmolen, oliemolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 2785
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De "Kruisstraatmolen" of "Raes' molen" was een stenen stellingmolen (koren en olie) die stond op het gehucht "Kruisstraat", dit is het kruispunt van Amersveldestraat en Groenestraat.
Hij werd in 1846 gebouwd door bakker Engelbertus Decoutter uit Handzame, mits toelating van de Bestendige Deputatie van de provincie West-Vlaanderen op 13 maart 1846.
Opeenvolgende eigenaars:
- 1846, opbouw: Decoutter-Logghe Engelbertus, bakker te Handzame
- 05.05.1868, verkoop: Vanthuynen-Volcke Louis, landbouwer te Westrozebeke (notaris Butaye)
- 15.09.1869, verkoop: Vandeputte Leonard, notaris te Rumbeke (notaris Plettinck)
- 16.05.1873, verkoop: Raes Francis en consoorten, te Beveren-bij-Roeselare (notaris Cardinael - stenen molen)
- 16.05.1873, rectificatie: Raes-Soenen Constant, molenaar te Handzame (notaris Cardinael)
- 11.09.1887, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Amelia Soenen van Constant Raes)
- 18.07.1890, erfenis: de kinderen (overlijden van Constant Raes)
Molenaar Raes Richard, °07.12.1877, +Beveren-Roeselare 12.06.1944, zoon van Raes Constant en Soenen Amelia.
In 1873 werd Constant Raes uit Beveren-Roeselare de eigenaar van de molen en het molenhuis, zo ontstond de benaming "Raezens molen". In 1897 nam het molenaarsgezin Jules Vandenberghe-Neyrinck er zijn intrek tot 1906, toen ze verhuisden naar de Gryspeerdmolen te Gits. Nog hetzelfde jaar was Joseph Darras uit Werken (°Werken 19.01.1874 - +Roeselare 31.05.1946, gehuwd met Elza Verlez) de volgende in de reeks molenaars, maar moest in 1913 plaats ruimen voor Isidoor Raes en consoorten. Zijn eerste werk was het uitbreiden van hun bedrijf met een mechanische maalderij met een armgasmotor.
De Kruisstraatmolen kwam ongeschonden uit de woelige oktoberdagen van 1914. Reserve-luitenant Anton Schütz uit Dresden maakte tijdens de oorlog van de Kruisstraatmolen een getrouwe tekening.
Tijdens het eindoffensief, op 4 oktober 1918, op werd de molen geveld door een artillerievoltreffer afgevuurd vanop Houthulst-Terrest. De windmolen werd niet heropgebouwd, maar vervangen door een mechanische maalderij. Isidoor Raes verhuisde naar Gits waar hij met zijn schoonbroer een olieslagerij aan de Bruggesteenweg ('t Stoomtuig) uitbaatte.
Lieven DENEWET, Michel LOWIE & Herman HOLEMANS
Literatuur
De Kruisstraatmolen of Raes' molen te Handzame, in Curiosa, nr. 4, 2002, p. 25-26.
M. Lowie., Een vleugje muziek over Handzame. Het dorpsleven vanaf 1919 tot na de Tweede Wereldoorlog, Kortemark, 1988, p. 31.
M. Lowie., Handzame 1801-1976 dit was onze gemeente, Aartrijke, 1994, p. 107-109.
M. Lowie, Waar de molenwieken hebben gedraaid in Handzame, in Jaarboek van de heemkundige kring "Crekel Beke", Kortemark, 1990, p. 35-48.
M. Werbrouck., Oude en nieuwe straten te Kortemark na de fusies, s.l., 1978, p. 70-71.
Christiaan Debusschere, Molengemeente Kortemark, Kortemark, MolenMagazine, 2003;
Herman Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel III. Gemeenten H-J", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1995.
Lieven Denewet, "Zeven natuurgetrouwe pentekeningen van West-Vlaamse molens uit W.O. 1", Molenecho's, XVII, 1989, 4, p. 181-188.
Jacques Lorthiois, "Flandre Occidentale. Meuniers et moulins de West-Flandre", L'Intermédiaire des Généalogistes, n° 170, XXIX, 1974, 2, p. 116-126 (119).