Mol, Vlaanderen - Antwerpen
- Naam
- Molen van Millegem
- Ligging
- Lindeplein 19
2400 Mol
westzijde
tussen Sijsjesstraat en Pater Paulstraat
Millegem
kadasterperceel D189
Vlaanderen - Antwerpen
- Geo positie
- 51.188107, 5.077072 (Google Streetview)
- Gebouwd
- 1788
- Verdwenen
- 1954, verplaatst naar Genk-Bokrijk
- Type
- Staakmolen
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 2763
- Ten Bruggencatenummer
- 05124
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Molen van Millegem was een houten korenwindmolen op een metershoge zandberg in het Molse gehucht Millegem, aan de westzijde van het Lindeplein (nr. 19), tussen de Sijsjesstraat in het noorden en de Pater Paulstraat in het zuiden.
De standaardmolen met zijn opvallende dakoversteek aan de staartzijde, werd gebouwd in 1788.
We vinden hem aangeduid op:
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een standaardmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "M(oul)in de Millegem".
Hij staat llogischerwijs nog niet aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775), maar wel in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een standaardmolen op teerlingen en op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "M(oul)in de Millegem".
De molen heeft op verschillende plaatsen inscripties die dateren uit de tijd van zijn vroegere standplaats in Mol-Millegem. Op een staakijzer en het balkenwerk staat het jaartal "1788", het bouwjaar. Verder staat ook ‘P. Vermeerbergen geboren te Balen’, ‘I. Laenen 1853’, ‘1791 M. Van G’, ‘L. LUYCKX 1902’).
Kadastrale beschrijvingen:
- ca. 1817: "Il y a dans la commune de Mol six moulins, dont cinq à vent et un à eau pour moudre grains. Ces six moulins seront divisés en trois classes à raison de leur valeur et de leur situation. La première classe sera composée des moulins à vent situés dans la S(ecti)on du Marché, de Stokt et d'Agterbosch. Ils seront évalués savoir à un revenu brut de f. 710 et net à f. 480".
- ca. 1830: "een standaard molen in hout gebouwd, met eenen omgang en twee paar steenen dewelke niet gelijktijdig kunnen werken, hij is windgunstig gelegen bij het gehucht Milleghem verre van de gemeente gelegen, hij is verhuurd aan Adriaen Ramakers".
Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Van de Vliet-Daems Franciscus, de weduwe, molenarin te Dessel; pachter-molenaar is Raeymaekers Adriaen
- later, verkoop: Claessens-Van de Vliet Jean Baptiste, de weduwe, zonder beroep te Geel
- 14.12.1872, verkoop: Luyckx-Van Heukelom Pierre Joseph, molenaarsgast te Geel (notaris Verbruggen)
- 24.07.1892, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Pierre Luyckx)
- later, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe Van Heukelom van Pierre Luyckx)
- 12.10.1912, verkoop: Luyckx-Raemaekers Jan Franciscus, molenaar te Mol (notaris Smolderen)
- 22.06.1927, verkoop: Van Baelen-Peeters Peter Lodewijk, landbouwer te Mol (notaris Smolderen)
- 30.03.1933, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Peeters)
- 24.02.1947, gift: Van Baelen-Gilis Peter Jozef, moelnaar te Mol (notaris Smolderen)
Op 14 mei 1908 liet molenaar Luyckx een geklinknagelde roede plaatsen van de firma Verhaeghe uit het West-Vlaamse Ruddervoorde: nr. 590, 25,90 m. De achtermolen (blauwe stenen) is afkomstig van de molen van Van de Winkel in Stramproij in Nederlands Limburg (mededeling Jac. Van de Winkel aan Nico Jurgens, Hoorn).
De molen werd in 1954 aangekocht door het provinciebestuur van Limburg en een jaar later overgebracht naar het Openluchtmuseum te Bokrijk. Oorspronkelijk had de molen in het openluchtmuseum één stalen roede en één houten roede. Deze werden later vervangen door twee borstroeden.
De molen heeft één steenkoppel op de steenzolder en één op de meelzolder (zoals in Overpelt nog het geval is; in Lommel en Leut was dit ook zo). Op verschillende balken staan inscripties (o.a. LUYCKX 1902) en het vangwiel is fraai blauwgrijs geschilderd.
Voor verdere gegevens verwijzen we naar Genk-Bokrijk, Standaardmolen van Millegem
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
Landkaarten
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
Werken
- Diriken P., "Geogids Oosterkempen: Balen, Dessel, Mol, Retie", s.l., 1992, p. 96.
- "Duizend jaar Millegem. Vijfentwintig jaar nieuwe kerk", Millegem, 1986.
- Peeters F., Verbruggen M. & Vos P., "Grenzen en palen in de voogdij Mol - Balen - Dessel. Van Boom tot Steen - een historisch onderzoek", Mol, 1990, p. 33-35.
- "Profiel van Mol", Mol, Tafelronde 47, 1971, p. 322.
- H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens der Noorder- en Oosterkempen, Nieuwkerken, Ten Bos, 1980, p. 72, 74-75.
- Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provinca) Vloebergs, b) ie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten H-O", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", 2010.
- Fr. De Groodt, "Historiek over de molen en de andere molens van Mol", in: Molenecho's, XIII, 1985, p. 203-204.
- H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen, Nieuwkerken, Ten Bos, 1983, p. 25-26.
- Lieven Denewet, "Honderd bespookte molens in Vlaanderen. Een verzameling molensagen van de kuststreek tot het Maasland", Molenecho's, XX, 1992, nr. 2-3.£
- Paul Hendriks, "De windmolens. 21. Mol", in: P. Hendriks & R. Hoeben, "Provincie Antwerpen. Wind- en watermolens", p. 19.
- P.J. Lemmens, "Molenoverzicht uit het Arrondissement Turnhout van 1830 tot heden", Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Randgemeenten, Kwartaalschrift, Borgerhout, Gitschotel Buurschap, Jg. 12, [1964], nr. 3, p. 20.
- H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens der Zuiderkempen", Nieuwkerken, 1978, p. 72.
- W. Smet & H. Holemans, "Limburgse windmolens in heden en verleden", Nieuwkerken-Waas, 1981, p. 52,54.
- J. Weyns, "De molen uit Mol in het museumdorp te Bokrijk", in: Liber Amicorum Mter Jan Gruyters, 1957, p. 553-565 en in: Bokrijkse Berichten, 3, 1957, p. 153.
- J. Weyns, "Omstandige gids van het openluchtmuseum te Bokrijk", Beringen, 1967.
- Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996.
- Roger Knaepen, "Moll-Baelen-Desschel 1559-1795", Mol, Lions Mol-Geel, 1982, p. 384-390.
- Paul Vos & John Wijnen, "Panorama van Mol", Mol, Tafelronde 47, 1974, p. 54.
- Werkgroep Zo leefde Ginderbroek, "Zo leefde Ginderbroek. 7B. Er waren eens... zeven windmolens in Mol".
- Nuyts Rik, Molens in Mol, Molse Tijdingen, IX, 2001, p. 95 e.v.