Zelzate, Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Naam
- Oude Molen, Molen Den Hoek, Molen Vermeulen
- Ligging
- Suikerkaai 4
9060 Zelzate
oostzijde
ten Z v.d. Pierets-de-Colvenaerplein
kadasterperceel C278
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Gebouwd
- 17de eeuw
- Verdwenen
- 1909, verplaatst naar Sluis
- Type
- Staakmolen
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 5006
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Oude Molen, Molen Den Hoek of Molen Vermeulen was een staakmolen aan de oostzijde van de Suikerkaai (nr. 4), iets ten zuiden van de Pierets-de-Colvenaerplein, op de oostzijde van het (nu gedempte gedeelte) van de Sassevaart of het vroegere tracé van het kanaal Gent-Terneuzen.
Naast de molen stond een achtzijde stenen buitenrosmolen met pannendak om ook in windstille periodes te kunnen malen.
De staakmolen werd in de 17de eeuw gebouwd.
We vinden hem afgebeeld op:
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen.
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met een tekeningetje van een staakmolen en met de aanduiding "Moulin".
In de "Gazette van Gend" van 17 enn 24 mei 1798 stond de volgende advertentie: "Uit de hand te pachten bij Jan Baptiste Vermeulen in Zel-zate: de doorgaande helft van een korenwindmolen, met woonhuis, schuur, lochting en boomgaard, samen gebruikt door de voornoemde J.B. Vermeulen. De molen heeft een koppel vijftienders en een koppel zestienders op volle dikte en “zeer goed van maille steen”. De andere helft van de molen wordt gebruikt door Pieter van Nyversele (die ge-huwd is met de weduwe van Francies Vrulincks)".
Ons bekende eigenaars:
- 1776, eigenaar: familie Vermeulen
- voor 1834: eigenaar: Vermeulen Jean-Baptiste en consoorten, molenaar te Ertvelde
- 15.10.1834, verkoop: a) Vermeulen Jacques Bernard, molenaar te Zelzate, b) Verzée Jan-Baptist te Ertvelde en c) Sabot Jacobus, te Zelzate (notaris Vermeersch)
- 08.09.1878, deling: a) Vermeulen Jan, molenaar te Zelzate, b) Vermeulen Nathalie, zonder beroep te Zelzate, c) Vermeulen Livine Marie, zonder beroep te Zelzate, d) Vermeulen Jeanne Marie, zonder beroep te Zelzate en e) Vermeulen Pierre, molenaar te Zelzate (notaris Vermeersch).
- 01.07.1903, erfenis: a) Vermeulen Jan, molenaar te Zelzate, b) Vermeulen Livina Maria, zonder beroep te Zelzate, c) Vermeulen Pieter, te Zelzate en d) Vermeulen Joanna-Maria (overlijden van Nathalie Vermeulen, graanwindmolen met roskot)
- 29.02.1904: erfenis: a) Vermeulen Jan, molenaar te Zelzate, b) Vermeulen Livina Maria en c) Vermeulen Joanna Maria (overlijden van Pieter Vermeulen)
Deze staakmolen moest in 1909 de plaats ruimen bij de verbreding van het kanaal Gent-Terneuzen. Hij werd verplaatst naar Sluis, bij het Pas aan de weg naar Sint-Anna-ter-Muide en kreeg er de benaming Pasmolen. Van de opbouw in Sluis is een foto beward. Hierop is te zien dat het een oude molen was met zijn enkele spoorstijl en opgelegde steenlijsten. Het werk werd uitgevoerd door de molenbouwers Pisonnnier (vader en zoon) uit Sleidinge. Oprichter Jacob Sanders verkocht de molen in 1924 aan R. Heyens, die de molen in maart 1926 liet afbreken wegens windbelemmering.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
Archieven en landkaarten
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) (niet aangeduid)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)
Gedrukte bronnen
- "Gazette van Gend", 17 en 24 mei 1798 of 28 floréal en 5 prairial jaar VI.
Werken
- Antoine Roegiers, "De molens van Zelzate", in: De Turfsteker, Viermaandelijks tijdschrift van de Heemkundige Kring Selsaete, VIII, 2003, 1, p. 20 e.v., ill.
- "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962).
- Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.
- S. Collot d'Escury, "De Molens van Zeeuwsch Vlaanderen. Bijdrage tot de kennis en de geschiedenis van de windmolens in Nederland", Amsterdam, 1927.
- Frans Weemaes, "Vlaamse molens, geëxporteerd naar Zeeland", Molenecho's, X, 1982, 6, p. 254.
- Ton Meesters, "Belgische windmolens in Nederland: een onderzoek naar verplaatste standerdmolens over de landsgrens (19e-20e eeuw"), Molenecho's, XIX, 1991, 3, p. 165-166.