Oliepaardenmolen de Mûelenaere

De Oliepaardenmolen de Mûelenaere was een rosoliemolen, type binnenrosmolen, aan de oostzijde van de Zwevezeelsestraat (nr. 76), op het domein van de villa "Jeruzalem".

Catharine Damman, weduwe van ontvanger Pieter de Mûelenaere, bezat rond 1756 een kleine hofstede aan de weg naar Zwevezele in het gebied van de heerlijkeid Paussche en 't Vyversche, gebruikt door haar jongste zoon Gregorius. Ze deed een aanvraag voor de oprichting van een rosmolen om olie te stampen. De "publicant" maakte het verzoek op zondag 23 april 1758 bekend om te onderzoeken of de omwonenden eventuele bezwaren zouden hebben. Er daagde evenwel niemand op "niemand is gecompareerd" en de schepenen van Koolskamp gaven op 3 mei 1758 hun toelating "temeer dat er ten gerieve van de gemeente geen oliemeulen is".
De oprichting gebeurde effectief. Het landboek van Koolskamp (1762) vermeldt "een behuysde hofstede daer de oliepeerdemolen op staet". 

Gregorius de Mûelenaere was gehuwd met Anna Marie Vande Pitte, behoorde tot de invloedrijke familie in Koolskamp. Hij was ontvanger van de belastingen in Koolskamp (tot rond 1793), werd in 1761 schepen en van 1770 tot 1796  burgemeester van Kookskamp. Hij overleed op 26 mei 1813. Van de elf kinderen overleefden slechts twee hun vader.
Zoon Ivo werd molenaar op de Plaatsmolen; Leonard werd landbouwer op 't hof ter Poorte, Anna huwde met chirurgijn Pieter Van Veirdeghem en David, eeneens chirurgijn, werd in 1802 gemeentesecretaris en het jaar daarop burgemeester, maar overleed al in 1807. Na het overlijden van Gregorius in 1813 stond het huis verlaten.

Het ouderlijk huis ging over naar een kleinzoon, Amand de Muêlenaere (°Koolskamp 16 mei 1781) zoon van Ivo, en gehuwd op 2 augustus 1820 met Barbara Van Canneyt. Hij richtte op het domein in 1832 een brouwerij op en werd brouwer. Tot aan zijn overlijden op 6 december 1872 werd hij tevens burgemeester van Kookskamp.

Vermoedelijk verhuisde het binnenwerk van de rosmolen naar de nabijgelegen Plaatsmolen bij de heroprichting in 1820, toen deze staakmolen op een torenkot geplaatst werd om er olie in te slaan.

Lieven DENEWET & Gabriël HOUTHOOFD

Gabriël Houthoofd,  "De verdwenen windmolens van Koolskamp", Jaarboek nr. 12 (2016) van de Heemkundige Kring Ardooie-Koolskamp, o. 85- 99 (93).