Oliemolen van het Tolhuis

Op de noordwestzijde van de Tolhuisstraat (nr. 78-78B), op de Rupeldijk, op het kadasterperceel A442bis, stond van voor 1834 tot 1843 een olierosmolen, waarbij het paard binnenliep.

De rosmolen was gelegen in de site van het Tolhuis. "Het Tolhuis" dateert van 1856 en heeft een oudere kern. Ten noorden van het tolhuis was vroeger zogenaamd kasteel "Ten Essche", gelegen tegen de Rupeldijk aan de samenvloeiing van Rupel en Schelde. In het tolhuis werd de tol geïnd op het vervoer over de Rupel; het meermaals versterkte en verwoeste kasteel Ten Essche met het tolhuis speelde ook een rol op militair gebied bij verdediging van de Rupelmonding, onder meer in de 17de eeuw. Thans zijner een viertal gebouwen die van zuid naar noord aan de Rupel liggen. Het Tolhuis werd op 5 oktober 2009 vastgesteld als bouwkundig erfgoed.

Lieven DENEWET & Heman HOLEMANS

Kaarten

Ferrariskaart (ca. 1775).
Atlas der Buurtwegen (ca. 1842)
Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Werken
Herman Holemans, "Provincie Antwerpen - Volledig overzicht van bestaande & verdwenen wind- water- & rosmolens", Kinrooi, Studiekring "Ons Molenheem", 1986, p. 66.
J.T. De Raadt & J.B. Stockmans, "Geschiedenis der gemeente Schelle", Lier, (1894).
J.B. Vervliet, "Schelle, geschiedkundige aantekening", s.l., s.d.
E. Lehembre, "Schelle", in: Toerisme, VIII, nr. 9, 1 mei 1929, p. 194-197.
J. Schobbens, "Dans la province d'Anvers", dl. 11, Brussel, 1930, p. 1-4.
L. Wachters, "Schelle in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1972.
F. De Keyser, "Wandelend door Schelle", Schelle, 1975.
H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens van Klein-Brabant, Mechelen en de Rupelstreek", Nieuwkerken, Ten Bos - Sudiekring Ons Molenheem, 1987, p. 80.
Plomteux G., Steyaert R. & Wylleman L., "Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10N3 (Ru-Z)", Brussel - Gent, 1985.