Drie Gebroedersmolen

De Drie Gebroedersmolen was een houten korenwindmolen n het Vrijgeweed, op de hoek van de Westkantstraat (nr. 55) en de Watermolenstraat.

De staakmolen werd opgericht voor 1500: "in Zwevezele an den wech die loopt van Lichtervelde ten drye ghebroeders waert" (Rijksarchief Brugge, INV129-16 2376; K. De Flou)

De molen werd afgestookt tijdens de Franse invallen in 1680. De molenwal bestond nog in 1726.

Alhoewel de molen niet werd heropgericht, bleef het toponiem nog tot in de 19de eeuw levendig, vooral als herbergnaam:
- 1686: "d'hofstede daer de herberghe de drie ghebroeders op staet" (Rijksarchief Brugge, Ommeloper Wijnendale)
- 1726: "1 gemet 1 lijne en 6 roeden landt ende boomgaert t'samen een drijehouckte parcheel, met een woonhuys opstaende daer Joannes De Beir hedent woondt ende eenen meulewal ten noorthoucke op liggende daer de drye ghebroeders meulen plachte te staen". (34e begin artikel 1: Jonckersambacht: "Het 34e beghin hem bestreckende tusschen den nieuwen Rousselaerschen heerewegh (= de huidige Westkantstraat) aen de noortwestsyde, den ouden heerewegh aen de oostsiyde, streckende met het suythende aen de prochie van Swevesele" (Rijksarchief Brugge, Ommeloper van Ruddevoorde)
- tussen 1773 en 1777: aanvraag van Isac Ketele, molenaar te Aartrijke, die een molen wilde oprichten te Ruddervoorde op de heerlijkheid Den Houtschen op de plaats van de vroegere molen "Les Trois Frères" door brand verwoest tijdens de oorlog in 1680 (Rijksarchief Gent, Vorstelijke Domeinen van Oost-Vlaanderen, Octrooien Watergravie, bundels 300-301, 303-307)
- 1784: de heer van Ruddervoorde, De Nieulandt, is eigenaar van het stuk grond met woonhuis, en de pachter was dan Jacobus Lanoye
- 1794, november: Vierde koop: "een huyzeken, genaamd den afgebranden Dry-Gebroeders-Molen, bewoond door Jacobus Lannoy (voor een jaarpacht van 3 £ gr.courant) binnen de parochie van Riddervoorde (sic) (Gazette van Gend, 06.11.1794).
- 1805: Pieter De Caecke pachtte het huis en het land van de "afgebrande Drye Ghebroedersmolen", voor 3 ponden grooten courant 's jaers (20 jaar vanaf kerstmis 1802).
- 1842: de Drie Gebroedershoek was een wijk van Ruddervoorde, verre zuidwest van de kerk, onder het Vrijgeweed. Er stond een herberg "jeghens den heerwegh naer Brugge". Eigenaar in 1844 was Pierre Vanrenterghem.

Paul VANDEWALLE & Lieven DENEWET

Archieven en landkaarten
- Rijksarchief Brugge, Ommeloper Wijnendale, 1686.
- Rijksarchief Brugge, Landmetersarchief Peper (16de - 18de eeuw), nr. 401: Ommeloper van de parochie Ruddervoorde, naar Cornelis Verhaeghe, J. Ghuuse, Simon Vandewalle, 1724-1729.
- Rijksarchief Brugge, INV129-16 2376, Denombrement van de heerlijkheid van Lichtervelde, beschrijving 35ste leen (deze bron werd geconsulteerd door K. De Flou in zijn Toponymie van Westelijke Vlaanderen).
- Rijksarchief Gent, Vorstelijke Domeinen van Oost)Vlaanderen, Octrooien Watergravie, bundels 300-301, 303-307.

Gedrukte bronnen
Gazette van Gend, 06.11.1794.

Werken
- Paul Vandewalle, "De molens van Ruddervoorde", Ruddervoorde, Heemkundige Kring, 1994.
- De Flou K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu.
G. Claeys, Kroniek van Oostkamp, 1985.
- Biekorf, 1981, p. 273.
- Vlaamse Stam, 1985, p. 539 (octrooien)
- Paul & Alfred Vandewalle, "De Familie Vandewalle, smid van vader op zoon te Ruddervoorde...", 1993.
- A. Vervenne & A. Dhondt, "De Geschiedenis van Loppem, 1974.

Mailberichten
- Rik Pollet, Lichtervelde, 28.01.2021.