Zavelmolen

De Zavelmolen, molen te Noendale of 't Savelkin was een houten korenwindmolen aan de zuidzijde van Hauwaart (ten oosten van het huisnummer 85), nabij de hoek met Noenendal.

Hij werd in 1640 opgericht.

We zien hem aangeduid op:
- Villaretkaart (1745-1748) met het syumbool van een staakmolen en met de benaming "Moulin de Saule"
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen.
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1842) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "Zavel Molen"
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) met een tekeningetje van een staakmolen

Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Mater uit 1821: "Section A n° 271: moulin à farine et à vent appartenant à François Otteà Mater. Classe I - revenu brut 180 - revenu net 120". De molen werd in 1834 ondergebracht in klasse 1 met een kadastraal inkomen van 266 frank.

Eigenaars na 1820:
- 1821, eigenaar: Otte François, molenaar te Mater
- 13.11.1848, erfenis: Otte broeders en zusters: a) Otte Ida, b) Otte Honorine, c) Otte Eugenie, d) Otte Rosalie, e) Otte Jean-Baptiste, f) Otte Melanie, g) Otte Hypolite en g) Otte Pierre Antoine, te Mater (overlijden van François Otte)
- 27.06.1872, deling: Delcoigne-Otte François, landbouwer te Mater (notaris Beaucarne)

Op 5 mei 1867 werd de molen verpachtte notaris Saby van OUdenaarde de mlen samen met de "schone hofstede, 20 hect. landen  en meersch". Door verdeling kwam de molen in 1872 in handen van François Delcoigne-Otte. Deze  stelde op 9 januari 1876 te koop: "Een jongen, schoonen, grooten steen-ezel - zich te bevragen op den molen ten Zavel te Mater".

De staakmolen werd in 1888 afgebroken. Op maandag 18 juni 1888 gebeurde ten verzoeke van François Delcoigne de openbaar verkoop van de sloopmaterialen: "Al de materialen voortkomende van de afbraak van de molen te Zavel of Noendale te Mater, langs den steenweg van Geeraardsbergen, bestaende in zeillakens, nieuwe Windasse, Enden, Pestels, nieuwe Windpalm, twee koppels witte Maalstenen van 0,33 dik en 1,71 wijd en van 0,30 dik en 1,60 wijd, een goede Staak, Steenrepen met toebehoorten, twee goede Kamwielen, nieuwe Kruisplaten met Steekbanden, vier schoone arduinen Teirlincksteenen. Steert. 75 Kammen, 30 Scheiplanken , een hoeveelheid Cornellehout, immers al het gerief van den molen voortkomende..."

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven en landkaarten
- Villaretkaart (1745-1748) 
- Ferrariskaart (ca. 1775) 
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1842)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860)

Werken
- Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963)j, p. 37.
- Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-N", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2004.
- J. Vandeputte, "De molens van het arrondissement Oudenaarde uit hun geschiedenis", Oudenaarde, 1974, p. 109.
- D. Tack, "Herinneringen aan Mater in prentkaarten en oude foto’s", Oudenaarde, 1978, p. 59-60.
- G. Van Hoolandt, "Bijdrage tot de geschiedenis van Mater", Mater, 1986, p. 353.
- N. Kerckhaert, Oude Oostvlaamse huisnamen, IV, Gent, 1990, p. 60 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks - 32).
- Bogaert C., Lanclus K., Tack A. & Verbeeck M., "Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Oudenaarde, Stad Oudenaarde met fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15N1", Brussel - Turnhout, 1996.