Heilige Geestmolen

De Heilige Geestmolen was een houten korenwindmolen aan de westzijde van de Heilige Geestmolenstraat (nr. 92), op 1,9 km ten noordwesten van het centrum van Lokeren. Oorspronkelijk stond hij iets meer zuidwaarts, aan de westzijde van dezelfde straat (nr. 78), op de hoek met de huidige Ward De Bockstraat (kadasterperceel D463). De verplaatsing gebeurde tussen 1775 en 1830.

Hij werd voor 1570 opgericht en behoorde toe aan de Helige Geesttafel of armendis.

Na zijn vernieling in de Troebelen (ca. 1580), werd hij in 1631 heropgericht: octrooi voor Passchier Beernaert en de H. Geesttafel van Lokeren voor de oprichting van een "coorenwintmeulen" op de "hamecautere".

In 1677 werd hij verbrand door een Franse legerbende.

We zien de molen aangeduid op:
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1842) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "Heyligen Geest Molen"
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen en met de benaming "H. Geest Molen".

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Volkeryck Jean François, landbouwer te Lokeren
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Jean François Vokeryck)
- 1869, verklaring: a) Volkeryck Dominique Louis, zoon van Jean François (voor 3/4), molenaar te Lokeren en b) Schallekens Isabelle Thérèse (voor 1/4) te Lokeren (verklaring geregistreerd op 02.12.1868)
- 11.10.1873, verkoop: Volkercyk Dominique, molenaar te Lokeren (notarissen Cruyt en Tolliers - Dominique kocht het deel van Isabelle Schallekens)
- 26.01.1877, verkoop: Schalckens Isabelle Thérèse, molenarin te Lokeren en later te Zwijndrecht (notaris Van Landeghem)
- 03.06.1882, verkoop: De Geest Edmond (weduwnaar Huyghe), eigenaar en letterkundige te Lokeren (notaris Van Landeghem)
- 25.06.1888, verkoop: De Geest-Huyge Edmond en de kinderen (notaris Blanckaert)
- later, erfenis: de kinderen (overlijden van Edmond De Geest)
- 22.11.1904, verkoop: De Geest Alfred, student te Antwerpen (notaris De Beule)
- 06.09.1905, verkoop: De Cuyper-Smetryns Hippoliet, molenaar te Lokeren (notaris De Beule)
- 1906: De Cuyper-Smetryns Hippoliet.

De tweezolder-staakmolen werd in 1926 gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven en landkaarten
- Rijksarchief Gent, Vorstelijke Domeinen (anno 1631).
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1842)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Werken
- F. De Vos, "Onze Lokerse windmolens", in: De Stad Lokeren, 3-10-17 en 24 december 1960,
- Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963)
- Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 4. Gemeenten K-L", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2002.
- Roland Meyfroot e.a., "Lokerse Molens", Ekeren, 2002, 82 p.
- W. Smet, "Kijk op het Waasland", Nieuwkerken-Waas, 1976.
- W. Smet, "De Windmolens in het Waasland", Nieuwkerken-Waas, 1974.
- Paul Huys, "Molens te Lokeren in 1769", De Souvereinen, XII, 1981, p. 101.