Bergmolen

De Bergmolen was een houten korenwindmolen aan de noordzijde van de Bergstraat, de vroegere Molenstraat, op de wijk De Berg, op 1,7 kilometer ten noordwesten van de kerk van Petegem.

We zien hem aangeduid:
- in de penningkohieren van Petegem-aan-de-Schelde van 1572
- op de Villaretkaart (1745-1748) als een staakmolen met de benaming "le Haut-Moulin"
- op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen onder de benaming "Bergh Molen"
- op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) als "Bergmolen"
- op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) als "Berg Molen".
- op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Na vernieling tjidens de godsdienstoorlogen rond 1580 werd hij na 1600 herbouwd.

In april 1806 gebeurde, volgens een advertentie in de "Gazette van Gend", een verkoping of verpachting van de korenwindmolen “den Bergmolen”, gestaan op de berg binnen Petegem (bij Oudenaarde), met de huizingen, boomgaard en hagen; vrij op Sint-Andriesdag a.s. (= 30 november). Inlichtingen bij notaris van Tieghem aldaar. Instel op diens kantoor op zaterdag 26 april.

Tussen 1821 en 1830 gebeurde een heroprichting.

Eigenaars:
- voor 1834, eigenaar: D'Huyvetter Dominique, de kinderen (op grond van Clemmen, ridder te Gent)
- 26.03.1842, verkoop (en vereniging van grond en gebouw) D'Huyvetter Yvon, molenaar te Petegem-Oudenaarde (notaris Van de Putte)
- 08.03.1860, verkoop: Pycke-Limnander Auguste, eigenaar te Petegem-Oudenaarde (notaris Saby - houten graanwindmolen)
- 10.05.1870, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Auguste Pycke)
- 03.10.1871, deling: Pycke de Peteghem - de Robersart Oscar Joseph Marie Ghislain, eigenaar te Petegem-Oudenaarde (notaris Saby)
- later, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Oscar Pycke)
- 16.12.1905, deling: Pycke de Peteghem - de 't Serclaes Maximilien Marie Jospeh Ghislain, eigenaar te Petegem-Oudenaarde (notaris Scheerlinck)
- 29.07.1913, verkoop: a) De Coster Oscar, beenhower te Petegem-Oudenaarde en b) De Coster Zulma, onderwijzeres te Petegem-Oudenaarde (notuaris Van Ongeval)
- 09.09.1920, verkoop: De Smet-Van Malderghem Remi, molenaar te Petegem-Oudenaarde (notaris Van Ongeval)

De staakmolen werd in 1924 stilgelegd en in 1931 gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Gedrukte bronnen
"Gazette van Gend", nrs. 1261 en 1262 van 17 en 21 april 1806.

Werken
De Backer R.- Deketele K.- Roberti E.- Vandystadt P., Petegem, Heerlijkheid aan de Schelde, Oudenaarde, 1986.
Planquaert J., Petegem, Twintig eeuwen geschiedenis, Brussel, 1948.
Julien Th. Vandeputte, "De molens van het arrondissement Oudenaarde uit hun geschiedenis", Oudenaarde, 1974, p. 202.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963).
M. Verbeeck & A. Tack, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Oudenaarde, Kanton Oudenaarde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15N2, Brussel - Turnhout, 1998.
H. Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 6. Gemeenten O-R, Opwijk, 2006.
Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (59).