Molen De Ceuleneer

De molen De Ceuleneer of "Het moleke van Oudenaarde" (naar zijn ligging buiten de Oudenaardse poort) was een graan- en moutwatermolen op de Molenbeek, aan de huidige Papiermolenstraat nr. 15, ten zuiden van de Oudenaaardsestraat en ten westen van het station van Geraardsbergen.

De watermolen werd voor 1745 opgericht: we zien hem immers aangeduid op de Villaretkaart. Hij staat tevens aangeduid op de Ferraris

Uit het proces-verbaal van afpaling van de stad Geraardsbergen in 1819:
Il existe dans la commune cinq moulins mus par eau, dont trois situés sur la Dendre (...) Le quatrième situé sur le Meulebeke S(ecti)on A, n° ... est à un tournant. Il sert à moudre les grains. L'expert considérant que cette usine manque souvant d'eau l'a estimé à un revenu brut de f. 240 et net de f. 160. Le cinquième moulin se trouve sur le petite Dendre S(ecti)on A n° ... et sert à tordre de l'huile et est à un tournant et ne peut, par manque d'eau, être en mouvement que deux fois par semaine. L'expert l'estime conséquemment à un revenu brut de f. 225 et net de f. 150".

In 1834 behoorde de watermolen tot klasse A en had een kadastraal inkomen van 266 frank.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: a) Van Ongeval Marie, weduwe Van Overstraeten, olieslaagster te Lebbeke, b) Van Ongeval Marie Pétronelle, weduwe Berlangée te Aspelare en c) anderen (o.a. Mijschaert Marie, molenarin te Geraardsbergen)
- 09.07.1839, verkoop: Liefmans Theodoor, procureur te Oudenaarde (rechtbank van 1ste aanleg te Gent - moulin à moudre le grain avec corps de logis, étable et terrain)
- 1845, verkoop: De Ceuleneer Guillaume, molenaar te Geraardsbergen
- 13.01.1859, ruil: De Ceuleneer Antoine, landbouwer te Geraardsbergen (notaris Declercq - "un petit moulin à eau")
- na 1860, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Antoine De Ceuleneer)
- 29.05.1865, deling: De Ceuleneer-Carrijn Louis, molenaar te Geraardsbergen (notaris Coppens)
- 02.11.1911, gift: a) De Ceuleneer Cyriel, molenaar te Geraardsbergen (voor 1/3 naakte eigendom), b) De Ceuleneer Arthur, deurwaarder te Geraardsbergen (voor 1/3 naakte eigendom), c) De Ceulenaar Oscar, handelaar te Geraardsbergen (voor 1/3 naakte eigendom) en d) De Ceuleneer-Carrijn Louis (voor vruchtgebruik), molenaar te Geraardsbergen (notaris Rens - korenmolen gedeeltelijk op Goeferdinge)
- later, einde vruchtgebruik: a) De Ceuleneer Cyriel, molenaar te Geraardsbergen, b) De Ceuleneer Arthur, deurwaarder te Geraardsbergen en c) De Ceuleneer Oscar, handelaar te Geraardsbergen (ovelrijden van Louis De Ceuleneer)
- 22.07.1916, verkoop: De Ceuleneer-Van der Elst Oscar Ghisleen, handelaar te Geraardsbergen (notarissen Rens en De Turchk).

In 1879 werd een stoommachine geplaatst, maar er werd ook nog met waterkracht gemalen. De watermolen werd op het einde van de 19de eeuw buiten gebruik genomen. Het gebouw bestond nog toen de eerste wereldoorlog uitbrak.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962).
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten G-H-I", Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 2000.
Jacques De Ro, "Waterkracht versus mechanische drijfkracht. Evolutie van de watermolens in Geraardsbergen en deelgemeenten. Deel 1, in: Gerardimontium; Deel 2", in: Gerardimontium, 2004, nr. 195, p. 11-23.
Paul Huys, "Advertenties van industriemolens in het Brussels dagblad "L'Oracle" (1818)", Molenecho's, XXX, 2002, 4, p. 227.
E. Soens, "De Abdij van Sint-Adriaan te Geeraardsbergen. Haar Pachthoven en Molens", in: Annalen van den Oudheidkundigen Kring van de Stad en het voormalig Land van Aelst, X, 1914.E. Soens, "De Abdij van Sint-Adriaan te Geeraardsbergen. Haar Pachthoven en Molens", in: Annalen van den Oudheidkundigen Kring van de Stad en het voormalig Land van Aelst, X, 1914.
Paul Huys, "Molens in en rond Geraardsbergen in 1786. Naar aanleiding van een betwiste oprichting van een windmolen te Overboelare", Molenecho's, jg. 26, 1998, nr. 1, p. 26-30.