Noordmolen

De Noordmolen was een houten korenwindmolen die stond aan de Preekboom in de "Meulenpolder". langs "den dyc ofte de straete of den waterganc". Hij lag op een 500 meter ten oosten van Sint-Denijs Preekboom, een vijfsprong van rond 1230 op de rechteroever van het Zwin. Deze "vijfsprong" bestaat nog steeds en is goed te herkennen voor wie vanuit Moerkerke langs "Molentje" naar Lapscheure rijdt. Halverwege die straat, vlak voor de grens met Lapscheure, ligt het kruispunt of beter gezegd de vijfsprong, want de dwarsbaan splitst zich in de Sint-Pietersdijk en de Preekboomstraat.

De staakmolen werd voor 1400 gebouwd. Hij komt voor in het tiendenboek van 1400 als behorende in de Pelhoucktiende.

We zien hem afgebeeld op de Kaart van de Zwinstreek in 1501 en op de kaart van het Brugse Vrije van Pieter Pourbus in 1571 met de benmaing "Noordmolen".

De ommeloper van 1602 vermeldt hem nog, maar daarna zijn we het spoor bijster.

In 1920 en zelfs nu nog kent men de "molenwallekes", een verwijzing naar de wal waarop de molen stond.

Lieven DENEWET & Caroline TERRYN

Archieven
Rijksarchief Brugge, inv. 321. Watering Moerkerke Noord over de Lieve, nr. 25, ommeloper d.d. 1501, bijgewerkt tot 1666.

Verzamelingen
Opzoekingen over Moerkerke door onderpastoor R. Passchier (1920-1924)

Werken
M. Coornaert, "Een overzicht van de molens in het Noordvrije", in: Liber Amicorum René De Keyser, Speciale uitgave, Geschied- en Heemkundige Kring Sint-Guthago, 1985, p. 43-78.
Johan Ballegeer, "Molens in de Zwinstreek", in: Rond de Poldertorens, 47ste jg., 2005, nr. 2, p. 39-75.
Caroline Terryn, "Op de Kaart van de Zwinstreek uit 1501 ontbreekt Middelburg en staat er een molen: de Noordmolen of de Hoornmolen?" Erfgoedblad Damme, dec 2015, p. 76-79.
Caroline Terryn, "Waarom de molen op de Kaart van de Zwinstreek uit 1501 niet de Hoornmolen maar wel de Noordmolen is", Erfgoedblad Damme, maart 2016, p. 16-20.
Caroline Terryn, "De Noordmolen op de Zwinkaart lag bij Sint-Denijs Preekboom, een vijfsprong van rond 1230 op de rechteroever van het Zwin", Erfgoedblad Damme, juni 2016, p. 26-31. 
Caroline Terryn, "Negenhonderd jaar Moerkerke: 1110-2010", in: 't Zwinrechteroever, 2010, nrs. 1-3.