Nieuwe Molen

De Nieuwe Molen, Smisseknokmolen of molen Surmont was een houten korenwindmolen aan de oostzijde van de Gullegemsestraat (nr. 25), tegenover de Nieuwestraat, nabij het gehucht Smisseknok.

Joseph Surmont uit Sint-Eloois-Winkel deed op 17 september 1770 een aanvraag om "omtrent de nieuwe smisse" een graanwindmolen te bouwen. Hij ondervond veel verzet, met name van molenaar Joseph Claerbout, eigenaar van de wind- en rosmolen op de plaats van Sint-Eloois-Winkel. De baljuwe, burgemeester en schepenen van de parochie Sint-Eloois-Winkel verklaarden dat de toenmalige twee korenwindmolens volstonden om de inwoners van Ardooie van meel te voorzien. Toch kreeg Joseph Surmont op  17 februari 1771 het octrooi van de Oostenrijkse keizerin Maria Theresia, mits een jaarlijkse cijns van 2 mud tarwe die hij in het eerste jaar dubbel moest betalen. 

Tegen deze oprichting was er veel verzet gerezen, onder meer van molenaar Joseph Claerhout uit Sint-Eloois-Winkel.

We zien de molen al aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen, op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) als "Nieuwen molen" en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen.

Eigenaars:
- 1771, oprichting: Surmont Jozef
- 1834, eigenaar (van de grond): a) Mulle Robert, rentenier te Gent; b) Mulle Francisca, rentenierster te Gent; c) Mulle Joseph, notaris te Tielt en d) Mulle Emilie, rentenierster te Tielt
- 21.06.1837, verkoop (van de grond): Mulle de Terschueren - Vandermeulen Emile Petrus, eigenaar te Tielt (notaris Vandepoele). De molen als gebouw behoorde toe aan Surmont Clement, molenaar te Sint-Eloois-Winkel.
- 24.08.1875, erfenis (van de grond) Emile Petrus Mulle de Terschueren en de kinderen (overlijden van echtgenote Vandermeulen)
- 31.05.1879, verkoop (van het gebouw), met verbreking van de erfpacht: Mulle Emile Petrus, eigenaar te Gent (onderhandse akte).

In 1888 werd de molen gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven
Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1885 (oprichting, 1771 - zeer dikke bundel)

Werken
R. Carton, Zingende wieken, in Praktische gids, nr. 3, 1965.
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-U, Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2003.