Molenechos's Homepage Molenechos.org

Koningsmolen

Noorderwijk (Herentals), Vlaanderen, Antwerpen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Koningsmolen
Ligging
Molenstraat 1
2200 Noorderwijk (Herentals)
oostzijde
overgang Voortkapelseweg
tegenover de Schransstraat
grens met Morkhoven
kadasterperceel G154
Vlaanderen - Antwerpen
Gebouwd
voor 1658 / 1751 / 1918 (te Morkhoven)
Verdwenen
1584, oorlog / 1914, oorlog
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet
Database nummer
4246
© Prentkaart voor 1914. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

De Koningsmolen was een houten korenwindmolen aan de oostzijde van de Molenstraat (nr. 1), aan de overgang met de Voortkapelseweg, ten westen van de spoorweg, op de grens met Morkhoven.

De molen was in het bezit van de heren van Noorderwijk en Morkhoven en bediende - als grensmolen - de inwoners van beide dorpen.

Een eerste standaardmolen werd in 1584 afgestookt door de Geuzen. Hij werd in het begin van de 17de eeuw en in 1751 herbouwd.

We zien hem afgebeeld op een figuratieve kaart van 1658 van de abdij van Tongerlo met als bijschrfit: "Den molen tot Morckhoven, anno 1658 ... figuren gelegen onder de heerlijkckheid van Noderwijck ende Meurckhoven". De molen staat aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een standaardmolen, in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) en op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) als "M(oul)in de Noorderwyck".

Kadasterbeschrijving uit ca. 1830:
"houten standaardmolen hebbende twee paer steenen welke niet gelijktijdig worden gebruikt, hij is in goeden staat, hij staet op eenen ruymen afstand van het dorp en redelijk gunstig bij de dorpsplaats van Morkhoven en wel te wind".

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Vloeberghs Henricus, de weduwe en kinderen, molenarin te Morkhoven
- 31.12.1840, erfenis: de kinderen: a) Vloeberghs Gommaire, molenaar te Morkhoven, b) Vloeberhgs Charles, moelnaar te Morkhoven, c) Vloeberghs Jacques, molenaar te Morkhoven, d) Vloeberghs Anne Catherine, landbouwster te Morkhoven, e) Vloebergs Thérèse, weduwe Heylen Pierre, landbouwer te Vorselaar, f) Vloeberghs Dymphna, echtgenote Heylen Pierre, landbouwer te Noorderwijk, g) Vloeberghs Angeline, echtgenote Leirs Jan-Baptiste, landbouwer te Noorderwijk en h) Vloeberghs Victor, landbouwer te Olen (overlijden van de weduwe van Henricus Vloeberghs)
- 08.02.1849, deling: a) Vloeberghs François, minderjarige te Morkhoven en b) Vloeberghs Philomene, minderjarige te Morkhoven (notaris Peeters)
- 30.10.1864, deling: Vloeberghs Marie Philomene (in 1870 gehuwd met De Cleyn Sixtus), zonder beroep te Morkhoven (onderhandse akte)
- 05.05.1894, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Sixtus De Cleyn)
- 20.07.1904, verkoop: Van Peel-De Bie Franciscus Josephus, molenaar te Mol (notaris Noels)
- 19.11.1911, verkoop: Van den Broeck-Van Rompaey Frans, handelaar te Morkhoven (notaris Noels)

De standaardmolen werd door de Duitsers in 1914 afgestookt, meer bepaald door de eerste Ulanen die met hun lansen Noorderwijk verkenden.

De molen kende een opvolger aan de Morkhovense kant van de spoorweg (zie: Morkhoven, Statiemolen, Molen Van Gijsel, Molen Theeuwes).

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

J. Th. De Raadt, "Norderwijck en zijne Heeren", Turnhout, 1892.
H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens der Zuiderkempen, Nieuwkerken, 1978, p. 78, 82-83.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provinca) Vloebergs, b) ie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten H-O", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", 2010, p. 68-69.
Herman Holemans, "Provincie Antwerpen. Volledig overzicht van alle verdwenen & nog bestaande wind-, water- & rosmolens", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1986, p. 56.
H. Melis, "Zoo was Norderwijck".
J.M. Goris, Herentals goed bekeken. Cultuurhistorische gids voor Groot-Herentals: Herentals, Noorderwijk en Morkhoven, Herentals, 1981, p. 95-126.
Marc Peeters, "Evenement. De Groote Oorlog in Noorderwijk en Morkhoven", Het Nieuwsblad, 24.09.2014.
Jos Vermeulen, (Over hoe Noorderwijk en Morkhoven de Groote Oorlog beleefden), 2014, 92 p. (met o.m. de vernieling van de molen door de eerste Ulanen).