Dischmeulen

Zoals vele plaatsen bezat ook Nieuwpoort zijn dismolen of molen van de armendis. De Dismolen van  Nieuwpoort was een houten korenwindmolen die in het westen van de stad stond, ongeveer waar de Langestraat thans eindigt aan de oostzijde van de Noordstraat. Deze staakmolen werd al vermeld in 1489. Hij staat getekend op het stadsplan van Nieuwpoort door Deventer (1555). In mei 1575 kocht Aernoudt de Notre deze molen van Jan Maerten. Hij betaalde voor de molen en het molenhuis 144 ponden groten. Het molenhuis stond aan de westkant van de Noordstraat, op de zuidoosthoek van het dwarsstraatje dat later de  Sint-Antoniusstraat werd genoemd en dat de Noordstraat verbond met de Houtbrekersstraat. De molenwal had een grootte van 60 roeden. Hij staat ook afgebeeld op het stadsplan van Nieuwpoort door Sanderus in 1642.

Toen de Hollanders tussen 1818 en 1820 werken uitvoerden aan de vestingen moest de Dismolen in 1818 afgebroken worden. De toenmalige eigenaar-molenaar was de weduwe van Pieter Govaert. In tegenstelling tot de molen Jansens, die ook voor de vestingswerken gesloopt moest worden, werd de Dismolen niet buiten de stad verplaatst. De molen was immers te oud en het hout was niet meer van goede kwaliteit. De afgebroken materialen werden door de weduwe Govaert verkocht.
In de "Kronijk van de stad Nieuwpoort" van J.B. Rybens lezen we over deze sloop: "In dezen wierd afgebrooken den moolen van de weduwe Pieter Govaert, maar omdat den zelven moolen te oud was en bij dies niet konde vervoert worden tot buiten de stad is den zelven moolen af gebrooken en de matrialen verkogt door de weduwe". De toenmalige eigenares, de weduwe van Pieter Govaert, baatte wellicht zelf de molen uit.

Jozef AMEEUW & Lieven DENEWET

Rijksarchief Brugge, Oud Stadsarchief Nieuwpoort, nr. 3974, f° 129 v); nr. 2993, pak 1.
Ameeuw Jozef, "Molens van Veurne-Ambacht", Koksijde, De Klaproos, 2004, p. 120.
Dalle Godgaf, Nieuwpoort 1576-1601. Topografie van armoede en rijkdom, in: Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis te Brugge, 1987, p. 191-258 en 1988, p. 153-179.
De Flou Karel, Woordenboek der Toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1914-1938.
Loppens Karel, "Geschiedenis van Nieuwpoort", Koksijde, 1953.
Rijksarchief Brugge, Oud Gemeentearchief Nieuwpoort, nr. 3974, f° 95.
Stadsarchief Nieuwpoort, J.B. Rybens, "Kronijk van de stad Nieuwpoort".
Rybens J.B., De Roo T. sr., De Roo T. jr., Beschrijving der stad en de haven van Nieuport, in het graafschap Vlaanderen, benevens alle merkweerdigheden er in begrepen...+ 1770-1876, in Dokumenten Bachten de Kupe, nummer 10 / Kr. 9 en nr. 11 / Kr. 10, gestenc., Nieuwpoort, 1966.