West(hof)molen

De West(hof)molen, later Stamp(kot)molen, was aanvankelijk een houten korenwindmolen en later een houten oliewindmolen, type staakmolen op teerlingen.

Hij stond aan de noordwestzijde van de Heirweg (nr. 26), op de hoek met de Korte Mooiaardstraat, nabij de verdwenen kapel van Onze Lieve Vrouw van den Iep, op 700 meter ten westen van de kerk van Nieuwkerke. Het vroegere molenperceel wordt thans ingenomen door een loods van het bedrijf Clarebout Potaties.

De staakmolen werd voor het eerst vermeld in 1522: "straetken dat loopt van den Westmuelene ten Hillewaert". Na zijn vernieling tijdens de godsdiensttroebelen (ca. 1580) werd hij herbouwd.

Voor 1697 werd hij omgevormd in een oliewindmolen ("oliehof"). Het mechanisme van de olieslagerij bevond zich in de houten molenkast. Dat hield risico's in, omdat het gebroken zaad opgewarmd moest worden.

We zien de molen aangeduid op:
- Kaart van Sanderus (1644), met de benaming "coornewyntmeulen"
- Fricxkaart (1712) met de benaming "West M."
- Ferrariskaart (ca.1775) met het bruin symbool van een staakmolen en met de benaming "Stampcot Molen"
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen

Molenaars en eigenaars:
- 1587, molenaars: de Hane Joris & de Spiere; eigenaar: de Strompes Jan, heer van Westhove
- 1750, molenaar: Liefhout Joannes
- voor 1834, eigenaar: Louf-Geloen Jean Benoit, de weduwe en de kinderen
-02.10.1840, deling: Louf-Dequeker Jan-Baptist, molenaar te Nieuwkerke (notaris Vermeersch)
- later, erfenis: de kinderen (overlijden van Jan-Baptist Louf)
- 27.04.1873, deling: Louf-Trioen Jan-Baptist Désiré, molenaar te Nieuwkerke (notaris Therry)

Gedurende een "tempeest" op zondag 25 juli 1858 over de streek an de Kemmelberg werd de molen van de weduwe Louf te' Nieuwkerke beschadigd, maar ontsnapte toch aan het ergste; de wieken werden door de wind afgerukt. Ook een later onweer, op dinsdagavond 10 augustus, veroorzaakte verdere schade.

De molen brandde af in 1890 om niet meer te herrijzen. De oorzaak is te vinden in zijn activiteit als oliemolen: er werd vuur gestookt in de houten molenkast.

De molenwal verdween pas in de jaren 1990 door de uitbreiding van het bedrijf Clarebout Potatoes. De molenplek situeert zich nu in een loods van dat bedrijf. Het nieuwe bos, aangeplant om dat bedrijf in het landschap te verbergen, kreeg de naam van "Louftjes bos", een verwijzing naar de vroegere molenaars.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archiefbronnen en landkaarten
- Kaart van Sanderus (1644)
- Fricxkaart (1712)
- Ferrariskaart (ca.1775)
- Altas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Gedrukte bronnen
- "Het Vlaemsche Land", jg. 2, nr. 17 van 29.07.1858 (stormschade). Het persbericht maakt melding van "zeilen", waarmee de wieken worden bedoeld.

Werken
- John Verpaalen, Molens van de frontstreek, Koksijde, De Klaproos, 1995.
- Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-O, Rotem, Ons Molenheem, 1999.
- Hubert Masquelin & Raymond Six, "Molens in het Heuvelland", in: "Bijdragen ter herdenking aan Hubert Masquelin", Heuvelland, 2011, p. 111-156.
- Jozef Maes, "De grensmolens van Westnieuwkerke", De Belgische Molenaar, 07.01.1977.
- "Louftjesbos officieel geopend", Krant van West-Vlaanderen, editie West, 03.07.2015.
- Paul Huys, "Molensprokkelingen van anderhalve eeuw geleden", Molenecho's, jg. 30, 2002, 1, p. 50-53 (52).
- Mattias Pattyn, "De West- of Stampkotmolen te Nieuwkerke tijdens de 17de en 18de eeuw", Westhoek, jg. 2004, p. 165-167.
- Mattias Pattyn, "Kwartierstaat van Mattias Dries Joris PATTYN" http://users.skynet.be/mattias.pattyn/mijnstamboompje/pg-uitvoer/kmp/kmp-0001.htm