Molenechos's Homepage Molenechos.org

Nedermolen

Loker (Heuvelland), Vlaanderen, West-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Nedermolen, Lokermolen, Locremolen, Oude Molen, Molen Devos
Ligging
Dikkebusstraat
8958 Loker (Heuvelland)
oostzijde
nabij Kalissestraat
700 m N v.d. kerk
kadasterperceel B16
Vlaanderen - West-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1614 / na 1800
Verdwenen
1794 - 20 januari, oorlog / 1800 - 9 november, storm / 1836, verplaatst naar Westouter
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet
Database nummer
4060

Beschrijving / geschiedenis

De Lokermolen (Locremolen) of Nedermolen was een houten korenwindmolen aan de oostzijde van de Dikkebusstraat, nabij de Kalissestraat, op 700 meter ten noorden van de kerk van Loker. (Deze molen mag niet verward worden met de Spanbroekmolen van Wijtschate, die soms ook als Lokermolen werd aangeduid).

De benaming Nedermolen was gangbaar bij de Lokernaars, doordat hij niet op een heuveltop stond - zoals de meeste andere molens - maar op een mote tussen de Rode- en Scherpeberg. De niet-Lokernaars gebruikten meer de benaming Lokermolen, omdat hij dicht bij het dorpcentrum lag.

De molen werd voor 1614 gebouwd (vermelding: Nedermeuleken). We zien hem aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen onder de benaming "Neder Molen" en op de kaart Vander Maelen met de naam "Vieux Moulin" (Oude Molen).

De Lokermeulen werd tot 1672 gepacht door Henderick de Vroe van jonkheer de Velaere, heer van Zandvoorde. Op Sint-Andriesdag 1672 werd de pacht overgedragen op Jan de Vriere. 

Charles Leupe eiste in 1673 de penningen op die Hendric De Vroe, 'meulenaere tot Lookermeulen' in Wijtschate schuldig was aan jonkheer Lamoral de Velare, heer van Zandvoorde.

Molenaar Jacques-Louis Pillaert vroeg in 1776 de toelating om met zijn korenmolen, gelegen op 50 passen van de grote baan Belle-Ieper (oude Bellestraete) te mogen "muelen" voor de inwoners van Westouter en van Belle-Oosthoek.

In de grote storm van oudejaar 1779 en 1 januari 1780 moest de molen in de riemen gesteld worden om rechtop te blijven.

0p 6 januari 1794 staken de Franse revolutionnairen de molen in brand, maar de brand kon echter tijdig geblust worden. Twee weken later, op 20 januari, kwamen ze terug en hierbij ging de molen wel volledig in de vlammen op. Hij werd herbouwd, maar... tijdens het orkaan van  9 november 1800 waaide hij om. Hij werd andermaal herbouwd.

Eigenaars en molenaars:
- tot 1673, eigenaars: Deseure Pieter & Schaerlaekens Josyncken
- 1673, eigenaar: De Langhe Jan uit Poperinge
- 1686, eigenaar: Verlie Jacob
- 1699, molenaar: Swyngedau Pieter, zoon van Ignace
- 1700, eigenaar: Zwynghedau Pieter. De molen stond op zijn erf in het rechtsgebied van Loker, maar hij betaalde er geen belastingen
- 1721, eigenaar: Verlie Jacob
- tot 1739, eigenaar: de Keuwer Laurent
- 1739, verkoop: de Keuwer Patheus
- 1763, eigenaar: Zyde Filip
- 1775, eigenaar: Pillaert Jacobus-Ludovicus
- 1780: Beseme Joannes Baptiste
- 1794, molenaar: Pillaert Jacobus
- na 1794, eigenaar-molenaar: Devos Casimode
- 1834, eigenaar-molenaar: Devos Petrus

Eigenaar-molenaar in 1834 was Petrus Devos.

In 1836 werd hij overgebracht naar Westouter.

Zie verder: Westouter

Lieven DENEWET, John VERPAALEN & Raymond SIX

Literatuur

Archieven
- Stadsarchief Ieper, Kasselrij Ieper, KAS14, fragmenten van processen, nr. 5589 (overdracht pacht van Henderick de Vroe aan Jan de Vriere, 1672) (mededeling Johan Beun, Ieper)
- Stadsarchief Ieper, Kasselrij Ieper, Nieuwe zaken, 27.01.1673 (mededeling Johan Beun, Ieper).

Werken
- Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1980, Deel IV, Gemeenten K-L, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1997.
- John Verpaalen, Molens van de frontstreek, Koksijde, De Klaproos, 1995.
- Hubert Masquelin & Raymond Six, "Molens in het Heuvelland", in: "Bijdragen ter herdenking aan Hubert Masquelin", Heuvelland, 2011, p. 111-156.
- M. Pattyn, De Nedermolen te Loker: een nominatieve lijst met klanten uit Westouter, Vlaamse Stam, jg. 31 (1995), nr. 6, p. 312.
- J. Beun, "De nalatenschap van Pieter Ludovicus Cuvelier, koster en schoolmeester in Reningelst", Aan de Schreven, XI, 1981, 1
- Jos Desmet, "Zuidwestvlaamse tijdskroniek. Het 'memoriael van Reningelst' door koster P. Cuvelier, 1769-1814".
- Guido Vandermarliere, "Den 9de november 1800 - De groten tempeest", in: Doos Gazette, nr. 66, januari 2008, p. 1438-1440.

Mailberichten
- Johan Beun, Ieper, 22.06.2022.