Zwaanaardemolen

De Zwaanaardemolen of Molen Seghers (naar de laatste windmolenaar) was een houten korenwindmolen die voor 1535 werd gebouwd op Zwaanaarde, op  2 kilometer ten westen van de kerk van Sinaai. Ernaast stond in de 19de eeuw een rosmolen.

We zien hem aangeduid op:
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen
- Topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met het symbool van een staakmolen.

De familie Wapenaert was er molenaar in de 18de eeuw.

In de "Gazette van Gend" van februari-maart 1806 verscheen een advertentie voor de openbare verkoping van een korenwindmolen met rosmolen en behuizing, gelegen te Sinaai op het gehucht Zwagenaerde, momenteel bewoond en gebruikt door de weduwe Petrus Josephus Dhaens. De verkoping heeft plaats op 6, 13 en 20 maart ten huize van sieur Carbonnelle in hotel “den Engel” op de Markt te Sint-Niklaas. Inlichtingen bij J. de Belie, te Beveren, die de verkoop leidt.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Heynderickx Petrus Ferdinand en kinderen, molenaar te Sinaai
- 20.02.1843, deling: a) Heynderickx Victor Livinus, molenaar te Sinaai, b) Heynderickx Pieter Lodewijk en c) Heynderickx Jan, molenaar te Sinaai (notaris Debbaudt)
- 26.05.1864, deling: Heynderickx Joannes Norbertus, molenaar te Sinaai (notaris Van Hevele - houten graanwindmolen en roskot).
- 09.04.1873, verkoop: Beirnaert Isidoor, molenaar te Sinaai (notaris Van Hevele - houten graanwindmolen en graanstoommolen)
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Isidoor Beirnaert)
- 15.07.1885, verkoop: Seghers-Heynderickx Petrus, molenaar te Sinaai (notaris Van Hevele - graanstoommolen met molen in puin op molenberg)
- 26.10.1903, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Petrus Seghers)

In 1873 verrees naast de molen een stoommaalderij, maar er werd ook nog met de wind gemalen. De staakmolen lag in 1885 in puin op de molenwal en werd in 1887 vervangen door een stenen windmolen. Deze werd in 1909 gesloopt.

Er werd verder gewerkt met de mechnanische maalderij, vanaf 1923 door de familie De Puysseleyr. Het malen werd in 1977 stopgezet. Het gebouw bestaat nog en is opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed.

De site van maalderij .De Puysseleyr" (Zwaanaardestraat 129) bestaat uit een woonhuis met een tegen de rechter zijpuntgevel aangebouwd maalderijgebouw. Kleine begraasde voortuin. De maalderij bestaat uit een rechthoekig bakstenen gebouwtje van twee bouwlagen, bedekt met Vlaamse pannen.  Rond 1980 was er nog een eikenhouten stoel opgesteld op de bovenverdieping, met één bewaard koppel maalstenen. Het tweede koppel maalstenen, haverpletter en stoommachine werd uitgebroken na de stopzetting van het bedrijf. Het gebouw werd op 5 oktober 2009 vastgesteld als bouwkundig erfgoed.

Van de windmolen is het cirkelvormig perceel nog aanwezig, thans omzoomd met bomen.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Gedrukte bronnen
Gazette van Gend, nrs. 1247, 1249 en 1251 van 27 februari, resp. 6 en 13 maart 1806

Werken
De Potter F. & Broeckaert J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks III, dl.3, Gent, 1879.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963).
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-T", Opwijk, 2007.
Demey A., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Sint-Niklaas, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 7N2 (S-T), Brussel - Gent, 1981.
Wilfried Seghers, "Van de molenaars van Zwaanaarde tot hun voorouders de Sinaaise chirurgijnen in de 18e eeuw", Sinaïek (Heemkring Den Dissel Sinaai), jg. 2017, nr. 2, p. 25-26.