Witte Molen van Elsum

De Witte Molen van Elsum - ook wel eens de Schele Molen genoemd - werd opgericht in 1840 door Jan Baptist Heylen. Hij had daartoe op 9 mei 1840 de toelating bekomen van de Bestendige Deputatie van de provincie Antwerpen.

Al lang daarvoor, minstens vanaf 1433, stond er aan de overkant van de straat, tussen Postelaar en Drijhoek, al een andere molen: de molen van Baantveld, een standaardmolen. De molen van Baantveld was eigendom van de heer van Geel. Het was een banmolen, d.w.z. dat de boeren verplicht waren daar hun graan te laten malen. Deze standaardmolen werd in 1804 verkocht door de Franse Republiek aan P. Lefèbvre uit Doornik. In 1840 werd de bouwvallige molen gedemonteerd en verplaatst naar Tielen. Hij werd dus in Geel vervangen door een stenen stellingmolen.

Eigenaars:
- 1840, opbouw: Heylen-Van den Broeck Jan-Baptist, moelnaar te Geel ("nouvelle construction d'un moulin à vent sur terrain vierge")
- later, erfenis: de weduwe (overlijden van Jan-Baptist Heylen)
- 17.05.1861, deling: Heylen-Peeters Désiré, molenaar te Meerhout (overlijden van de weduwe Van den Broeck van Jan-Baptist Heylen)
- 12.05.1862, verkoop: Heylen-Schoofs Henri Victor, molenaar te Geel (notaris Van Mansfeld)
- 30.06.1894, gift: Heylen-Peeters Jozef, molenaar te Geel (notaris Verbruggen)
- 31.01.1925, verkoop: Bens-Wouters Maria Augustinus, molenaar te Geel (notaris Adriaensen)
- 21.05.1965, gift: Bens-Ceulemans Edgardus Julianus Victor, handelaar te Geel (notaris Moortgat)

De stenen molen was sinds 1925 in het bezit van de famiie Bens. In april 1934 werd hij op één roede, de buitenroede, verdekkerd (wiekverbeteringssysteem met het stroomlijnprofiel Dekker). Afgebrand op 30 september 1944 bleef de romp nog over. De molenaars Bens maalden verder met een inmiddels opgeheven mechanische maalderij.

Door de uitbreiding van het bedrijf Bens Voeders nv (dat nochtans zijn oorsprong vond in de molen) kwam de romp steeds meer in het nauw, zodat hij in maart 1994 werd gesloopt.

Lieven DENEWET & Louis LUYTEN & Herman HOLEMANS

Werken
Geel van gisteren tot morgen, Mol-Geel, s.d.
Goeden dag uit Gheel, 1901-2001, Geel, 2001.
Jaarboeken van de Vrijheid en het Land van Geel, I-XXXV, 1962-1999.
M.H. Koyen & M. De Bont, Geel door de eeuwen heen, Geel, 1975.
A. Nevelsteen, Geel met zijn gehuchten, Tongerlo, sine dato.
W. Van Broeckhoven, Geel in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1972.
H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens der Zuiderkempen, Nieuwkerken, Studiekring Ons Molenheem, 1978, p. 30-33.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens ivan de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-G", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem, 2009.
F. Belmans & W. Van Broekhoven, De Molens te Geel, in: De Zuiderkempen, XI, 1942, nr. 2, p. 39-46, 101-102.
M. De Bont, De Molens van Geel", Geel, 1981, p. 13, 27.
P.J. Lemmens, Molenoverzicht uit het Arrondissement Turnhout van 1830 tot heden, Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Randgemeenten, Kwartaalschrift, Borgerhout, Gitschotel Buurschap, Jg. 12, [1964], nr. 3, p. 6.
Louis Luyten, De Witte Molen van Elsum, in: Nieuwsblad van Geel, 26.02.2010, ed. 9, p. 1.
E. D(e) K(inderen), Gust Bens vertelt over de Schele Molen te Geel en de molen van 't Rooske te Oevel, in: de Belgische Molenaar, LXXI, 1976, nr. 20 (22 okt.), p. 297-299.
E. D(e) K(inderen),  "De jaren twintig: oprichting Coöperatieve bloemmolen te Geel", De Belgische Molenaar, jg. 84.1989, 2, p. 42-43; 3, p. 62-63.
Lieven Denewet, "Al 11 Vlaamse molenrompen gesloopt sinds 1990", Molenecho's, XXIII, 1995, 4, p. 207.

Mailberichten
Michiel Hooijberg, 23.12.2017.