Molenechos's Homepage Molenechos.org

Sprietmolen

Nevele (Deinze), Vlaanderen, Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Sprietmolen
Ligging
Biebuyckstraat 62
9850 Nevele (Deinze)
oostzijde
Spriet
2,2 km NW v.d. kerk
kadasterperceel F 46
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Gebouwd
1757 / tussen 1812 en 1828
Verdwenen
1937, sloop
Type
Staakmolen op torenkot
Functie
Korenmolen, oliemolen
Bescherming
niet
Database nummer
2846
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

De Sprietmolen werd in 1757 gebouwd als een tweezolder staakmolen  om graan te malen en werd tussen 1812 en 1828 geplaatst op een torenkot. In de stenen onderbouw werd olie geslagen, terwijl in de houten bovenbouw graan werd gemalen.
Hij stond aan de oostzijde van de Biebuyckstraat, huidig huisnummer 62, ter plaatse Spriet, op 2,2 km ten noordwesten van de kerk.

Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Nevele uit 1812 blijkt: "Il existe quatre moulins qui forment 4 classes. L'expert, pour établir les évaluations de ces moulins, a consulté le bail de ceux qui ne sont pas exploités par le propriétaire. (...) Celui de la 3e est situé section F, il appartient ) Mr. Minne. Son produit brut est évalué à 270. Déduction faite d'un tiers pour réparations et entretien, donne un revenu net de 180."

We zien de molen nog niet aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775), maar wel op:
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vander Maelen met de benaming "Spriet Molen"
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met de benaming "Spriet molen".

Eigenaars na 1810:
- 1812, eigenaar: (van het gebouw): Minne. 
- voor 1834, eigenaar: (van de grond) het Bestuur van Weldadigheid en de Kerkfabriek en (van het gebouw) De Meyer Jan-Baptist, landbouwer te Nevele
- later, erfenis: (van de grond) het Bestuur van Weldadigheid en de Kerkfabriek en (van het gebouw) De Meyer Pierre en consoorten, landbouwer te Poeke (overlijden van Jan-Baptist De Meyer)
- 15.05.1844, gift: (van het gebouw) Minnens Pieter, molenaar te Nevele ("testament mystique" = geheime uiterste wil)
- 27.08.1866, verkoop: (van het gebouw) Minnens-Devreese Louis, eigenaar te Nevele (notaris Dierick)
- 28.01.1887, verkoop: (van de grond) Minnens-Devreese Louis, eigenaar te Nevele (notaris De Seille)
- 03.02.1903, erfenis: (en akte van 14.10.1903) Minnens René Gustaaf, eigenaar te Schellebelle, later te Hofstade (overlijden van Louis Minnens)
- 09.03.1935, verkoop: Vander Sloten-Acke Evarist Joseph, notaris te Sint-Martens-Latem
- 29.05.1936, verkoop: Van Nevel Martha Marie, echtgescheiden van Bosschaert Augustus, zonder beroep te Gent (notaris Martens)

Molenaar Baziel De Smet was pachter-molenaar van 1861 tot 1870. Tussen 1912 en 1914 was er nog een De Smet op deze molen werkzaam, namelijk Theofiel.

Er werd in 1893 een stoommachine geplaatst, maar er werd ook nog met de wind graan gemalen en olie geslagen. Deze stoomachine werd in 1914 weer verwijderd.

In 1937 werd de molen afgebroken. De vroegere 19de-eeuwse molenaarswoning met gecementeerde voorgevel bestaat nog.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Werken
- F. De Potter & J. Broeckaert, Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen,,reeks I, dl.5, Gent, 1964-1870, p. 16.
- Aloïs Janssens, Nevele in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1973, 30
Molens in het Land van Nevele, in: Het Land van Nevele, XXII, nr. 4, p. 343 e.v.;
- Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Tweede aflevering. De arrondissementen Eeklo en Gent, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962)
- Herman Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-N, Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2004.
- Lieven Denewet, "Honderd bespookte molens in Vlaanderen. Een verzameling molensagen van de kuststreek tot het Maasland, Molenecho's, XX, 1992, nr. 3-4.
- Paul Huys, "Van een Nevelse molenaar die zijn broek verloor" (Petrus Livinus Van Hecke), Het Land van Nevele, jg. 28, 1997, 3, p. 192 e.v.