Dorpsmolen

De Dorpsmolen ("Plaetse meulen, "Anchien moulin") in de Molendreef was de oudste windmolen van Loppem.
Hij werd reeds vermeld in 1249, en nogmaals in de legger van kerk- en dislanden uit 1460. De molen staat afgebeeld op de Grote Kaart van het Brugse Vrije door Pieter Pourbus (1571) gekopieerd door Pieter Claeissens (1601). De molen en het eerste molenaarshuis (het zgn. Oud Molenhof, Molendreef 13) zijn weergegeven op een ongedateerde kaart (vermoedelijk eind 17de eeuw).

De houten molen bevond zich ten westen en het molenaarshuis met bijhorend landgebouw ten oosten van de straat.Tegelijkertijd zou er een nieuw molenaarshuis gebouwd worden aan de westkant van de straat (Molendreef 2). Historische kaarten spreken dit echter tegen.

Op de Ferrariskaart (1770-1778) is is er afgezien van een hoeve en de houten windmolen met molenaarswoning geen bebouwing te zien. Het molenaarshuis is aan de oostkant van de straat gesitueerd, met ten westen van de straat een staakmolen. Op de verschillende historische kaarten bevindt de molen zich op andere locaties, bij Ferraris ten westen van het molenaarshuis, op de Atlas ten zuiden van de voetwegel (Chemin n° 14). Op het primitief kadasterplan (circa 1830) en op de Atlas der Buurtwegen (1845) is de molenaarswoning gewijzigd. De molen staat nu op de hoek met de Kuipenstraat, iets ten zuiden van de oorspronkelijke locatie. Op alle kaarten als een houten molen afgebeeld met ernaast een rosmolen.

Voor 1834 werd de staakmolen vervangen door een stenen koren- en oliewindmolen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Matthijs-Mortier Pieter, molenaar te Loppem
- later, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Pieter Matthijs)
- 18.03.1847, verkoop: Matthijs-Van Belle Joseph, molenaar te Loppem (notaris Vanderhofstadt)
- na 1864, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Joseph Matthijs)
- 27.06.1886, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe Van Belle van Joseph Matthijs)
- 15.12.1886, verkoop: Matthijs Serafien en anderen (notaris Vanderbeke - deel van Matthijs Henri)
- 19.12.1888, verklaring: Matthijs Karel, molenaar te Loppem
- 17.09.1893, verkoop: De Bruyne-Vandenbon Medard, landbouwer te Loppem (notaris Vanderbeke - welgekalante koorn- en oliemolen bestaande in windmolen met 2 koppels steenen en stoommolen met 1 koppel stenen en rosmolen)
- 30.11.1911, verkoop: Maelfayt-Verburgh Camiel, landbouwer te Loppem (notaris Claeys - beschreven als stoomkoren en -oliemolen)

In 1893 was er een windmolen met 2 steenkoppels, een stoommaalderij met 1 steenkoppel en een rosmolen. Zeven jaar later werd enkel nog met stoom gemalen. De molen werd in 1903 onttakeld door de molenbouwers Coussée uit Meulebeke. De overgebleven romp werd in 1917 gedynamiteerd.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Over de molenaarshuizen (Patricia Van Vlaenderen, Agentschap Onroerend Erfgoed)
Er worden twee molenaarshuizen gebouwd: eerst aan de Molendreef 13 en rond 1730 vervangen door een nieuwe woning aan de Molendreef 2. Het zogenaamd Oud Molenhof is gelegen in een bocht van de Molendreef. De gebouwen zijn gelegen rond een begraasd erf. Woonhuis dwars op de straat georiënteerd met 19de-eeuws uitzicht maar mogelijk met oudere kern. Bouwsporen in de linkerzijgevel wijzen op uitbreidingen en verbouwingen. Bruine, verankerde baksteen onder zadeldak (Vlaamse pannen). Het (tweede) Molenhof bestaat uit een woonhuis dwars op de straat georiënteerd en schuurstalvolume langs de straat. Het huis is volgens de literatuur opgetrokken circa 1730. Op de Ferrariskaart (1770-1778) is echter geen bebouwing te zien, de houten molen is afgebeeld ter hoogte van de huidige woning. Op het primitief kadasterplan (circa 1830) en de Atlas der Buurtwegen (1845) staat de bebouwing ongeveer met dezelfde configuratie zie huidig. Zowel woonhuis als landgebouw zijn sindsdien vergroot, vermoedelijk op het einde van de 19de eeuw. De gebouwen hebben een 19de-eeuws uitzicht, gegroepeerd rond een begraasd erf. Opgetrokken in bruine, verankerde baksteen onder zadeldak (Vlaamse pannen). Woonhuis met opkamer aan de achterzijde en recentere uitbouw. Beide voormalige molenaarshuizen zijn opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed.

Rijksarchief Brugge, Kaarten en Plannen nr. 294, Kaart met de nieuwe grenzen van Loppem en Oostkamp, na. 1660.
A. Dhont & A. Vervenne, Geschiedenis van Loppem, Loppem, 1974.
L. Bonduel & G. Cappon, Wandelen in Loppems verleden, Torhout, 1982, s.p.
L. Bonduel, Het Zedelgem, Veldegem, Loppem en Aartrijke van toen. Een verzameling foto's en prentbriefkaarten aangevuld met beknopte historische gegevens, Brugge, 1983.A. Vervenne, Oude hoeven, herbergen en molens en hun bewoners te Loppem, Loppem, 1976, p. 158-161.
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1980, Deel IV, Gemeenten K-L, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1997, p. 104.
P. Van Vlaenderen  & M. Vranckx, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West- Vlaanderen, Gemeente Zedelgem met deelgemeenten Aartrijke, Loppem en Veldegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL47, 2010.
Rijksarchief te Brugge, Inv 122. Familiearchief de Schietere, Van Caloen, de Beaucourt de Noortvelde, nr. 21. Charles de Schietere (1608-1675). Uittreksel  uit register van wettelijke passeringen van het ambacht en de heerlijkheid van het Houtse i.v.m. bezit van de wind en de oprichting van molens, 1652, 1762 (met bijl.). 1652-1762 2 stukken.