Zwarte Veldmolen

De Zwarte Veldmolen was een houten korenwindmolen op de hoek van de Bruinbergstraat (nr. 1) en de Tinhoutstraat. Hij bevond zich op het perceel waar zich nu de deels ingekorte schoorsteen bevond. Hij werd gebouwd rond 1800. We zien hem aangeduid op een kadastraal plan van 1809.

Eigenaars na 1820:
- voor 1834, eigenaar: Van Poucke Damascus, winkelier te Maldegem
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Damascus Van Poucke)
- 30.07.1840, deling: Van Poucke-Huyghe Jan Baptist, molenaar te Oedelem (notaris Wallijn)
- 28.06.1875, deling: Van Poucke-De Ryckere Eduardus, molenaar te Oedelem (notaris Van Elslande - houten graanwindmolen)
- 23.11.1902, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Eduardus Van Poucke)
- 29.10.1912, deling: Van Poucke (later gehuwd met Bostoen) Leo Joseph René, zonder beroep te Oedelem (notaris D'Hoore)

In 1906 werd naast de molen een stoommaalderij opgetrokken, maar er werd aanvankelijk ook nog met de wind gemalen. De windmolen geraakte toch in onbruik en werd in 1914 gesloopt. De "maalderijVan Hyfte" bestaat nog en is opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed

Maalderij Van Hyfte (Stefanie Gilté, Agentschap Onroerend Erfgoed)

De zogenaamde maalderij "Van Hyfte" (woonhuis en maalderijgebouwen) bestaat nog en is opgenomen in de vastgestelde lijst van het bouwkundig erfgoed. De gebouwen zijn gegroepeerd rondom een gekasseide binnenkoer en ingeplant op een groot perceel begrensd door de Tinhoutstraat.
De gebouwen zijn fasegewijs tot stand gekomen. Op de kaart van van 1809 en op het primitief kadasterplan zijn een molenaarswoning op de hoek met de Tinhoutstraat en de zogenaamde "Zwarte Veldtmolen" opgetekend. Volgens het kadaster wordt dit woonhuis in 1852 afgebroken en vervangen door de grotere, huidige woning, en drie achterliggende bedrijfsgebouwen.
De maalderijgebouwen langs de Tinhoutstraat zijn fasegewijs tot stand gekomen. In een eerste fase in 1852 werd het gedeelte aan het woonhuis gebouwd samen met een vrijstaand groot bedrijfsgebouw in het verlengde hiervan. In 1878 werd de ruimte tussen deze twee gebouwen bebouwd zodat één groot volume werd verkregen. Verankerde rode baksteenbouw met gepekte plint onder doorlopend pannen schilddak.
Het bedrijfsgebouw met doorrit werd volgens het kadaster gebouwd in 1905 als bedrijfsgebouw horende bij de naastliggende windmolen.
Het achterliggend bedrijfsgebouw werd gebouwd in 1852, en achtereenvolgens vergroot in 1878 en in 1960.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven
Rijksarchief Brugge, "Kaarten en Plannen", nr. 1608 (kadastraal plan, 1809)
Kadasterarchief West-Vlaanderen, Primitief kadasterplan, 207: Mutatieschetsen, Oedelem, 1852/51, 1878/166, 1905/6, 1930/11, 1960/115.

Literatuur
F. Muylaert & A. Ryserhove, Het Beernem, Oedelem en Sint-Joris van toen, 1982, p. 114.
H. Zutterman, "Oedelem 906-1976", Oedelem, 1976, p. 43.
H. Zutterman, Oedelem in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1974.
Stefanie Gilté m.m.v. Sofie Baert, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Beernem, Deelgemeenten Beernem, Oedelem en Sint-Joris, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL31", 2007.
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-O, Rotem, Ons Molenheem, 1999
C. Devyt, "Molenaarscijfers", Biekorf, jg. 51, 1950, p. 65-67.