Molenzorg

Deurne (Antwerpen), Antwerpen


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Rosmolen van Palms
Rosmolen bij de Deurnemolen

Ligging
Turnhoutsebaan 203
2100 Deurne (Antwerpen)

ten O v.d. windmolen
hoek met Lundenstraat
kadasterperceel A554


toon op kaart
Type
Buitenrosmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1775
Verdwenen
1871, sloop
Beschrijving / geschiedenis

Aan de oostzijde van windmolen "Deurnemolen" of "Molen van Palms" (noordoostelijke hoek van de Turnhoutsebaan en de Lundenstraat) stond een vierkante stenen rosmolen, type buitenrosmolen, om ook in windstille periodes te kunnen malen.

De windmolen werd in 1662 opgericht (vermelding in 1674). Afkomstig van de heren van Hooftvunder, verkochten de erfgenamen van Jacob van Lemens de molen op 22 november 1674 voor 7000 gulden aan Peter Verhaegen.
De familie Seldenslachs bezat de molen in de 18de eeuw.

Molenaarsgast Lamberecht Lambrechts, gehuwd met Adriaentien Seldenslagh en vader van Joannes en Anna Maria Lambrechts, verongelukte in de molen in 1720. Hij liet geen onroerend goed na, enkel "sijne cleeren ende lijnwaert " en een beetje geld ("ende wijnige contnante penningen"). Dat lezen we in een boedelbeschrijving van zijn weduwe Adriaentien Seldenslagh op 10 november 1739:
"Staet van alle ende jegelijcke de goederen die niet dan meubelen contante penningenn ende haeffelijcke en sijn competerende Adriaentien Seldenslagh die weduwe is van wijlen Lambeerecht Lamberechts den welcken inden jaere 1720 binnen de heerelijckheyt van Deurne deser weirelt ab intestato is comen te overlijden achterlaetende voor sijne weduwe de voorschreve Adriaentien Seldenslagh ende twee hunder beyder kinderen van een dracht met naemen Joannes ende Anna Maria Lambrechts out respective achtien jaeren sijnde te weten dat als voore geseght den voorschreven Lamberecht Lamberechts tot Deurne meulders gast sijnde aldaer is comen te overlijden in sijnen dinst sijnde geene meubilen en heeft achter gelaeten vermelt sij in hun huys-houden niet en waeren soo dat den selven niet en heeft achter gelaeten dan sijne cleeren ende lijnwaert ende wijnige contante penningen (...)
Anthony Lamberechts der voorschreve kinderen vaederlijcken oom ende momboir.
actum 10 november 1739."

We zien de wind- en de rosmolen aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een standaardmolen met de benaming "Moulin de Deurne" en een vierkant rood grondvlak voor de rosmolen (dus een stenen gebouw) en telkens zonder benaming in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842), de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) en de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860).

Rond 1800 kwamen de molens in handen van de familie Palms.

Een kadasterdocument van rond 1830 beschrijft: "de molen toebehorende aan P.G. Palms is een houten standerdmolen hebbende 2 paar steenen welke niet gelijktijdig malen, hij is ook redelijk voordeelig in de nabijheid van de dorpplaaats gelegen en is met andere eigendommen verhuurd")

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Palms Petrus Gommarus, bakker te Berchem
- 21.02.1839, verkoop: Palms-Waegemans Engelbert, molenaar te Deurne (notaris Gellynck - "un moulin à vent pour moudre grain nommé Deurnemolen situé au dit Deurne entre la chaussée d'Anvers à Turnhout, une maison nommée het molenhuys étant un cabareté).

De standaardmolen was rond 1830 uitgerust met twee steenkoppels. De molenaarswoning was dan ook ingericht als herberg "Het Molenhuys".

De laatste eigenaar-molenaar was Karel Palms, die ook schepen van Deurne werd. Hij liet de rosmolen in 1871 en de windmolen in 1875 slopen en vervangen door een stoommaalderij.

De huidige straatnaam" Molenveld" aan de noordzijde herinnert ons aan het bestaan van de molen.

Lieven DENEWET, Hugo LAMBRECHTS-AUGUSTIJNS & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archiefbronnen
Stadsarchief Antwerpen, Weeskamers, WK 1428 (10 november 1739).

Werken
T. De Vrij, "Deurne bij Antwerpen. Geschiedkundige schets", Antwerpen, 1954.
J. Laenen, "Deurne en Borgerhout vanaf den oorsprong tot in het begin der XIVde eeuw", Mechelen, 1929.
P. Lemmens, "De windmolen van Deurne bij Antwerpen", Heemkundig Handboekje, XX, 1972, p. 25-26.
Mr. L.P.X., "Beschrijving van Deurne in 1809", in: Turninum, III, 1949, p. 28.
M. Nonneman, "Deurne in oude prentkaarten waarin ook afbeeldingen van Borgerhout", Zaltbommel, 1972.
F. Prims, "Geschiedenis van Borgerhout", Antwerpen, 1936.
J. Proost, "Een politiereglement van 1853 in verband met de windmolens", in: Ons Heem, XIV, 1959, p. 223.
J. Proost, "Gemeente Deurne. Sint-Rochusparochie", z.p., z.d.
J. Stockmans, "Geschiedenis van Deurne en Borgerhout", I-II-III, Brecht, 1895-1897-1899.
M. Van Goethem, "De Molen van Deurne", mededeling aan H. Holemans op 7 augustus 1967.
J. Van Thillo, "De molens van Deurne-Borgerhout", in: 't Lauwerkransken, III, 1960, p. 75-79.
"Zo was... Deurne", Antwerpen, 1972.
H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen", Nieuwkerken, Ten Bos - Nieuwkerken - Studiekring Ons Molenheem, 1983, p. 46-47.
G. Kockelberg, "Historische molenvermeldingen in en om Antwerpen", Antwerpen, 1986.
H. Holemans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2009.
Herman Holemans, "Provincie Antwerpen. Volledig overzicht van bestaande & verdwenen wind- water- & rosmolens", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1986, p. 25.
Hugo Lambrechts-Augustijns, "De molenaars Lambrechts", Wijnegem, Homunculus, 1997, p. 30.
Hugo Lambrechts-Augustijns, "Akkoord voor een nieuwe molen te Deurne", Heemkring Aartselaar, jg. 2006, nr. 2, p. 23-25.
Hugo Lambrechts-Augustijns, "De molen van Hoofdvunder te Deurne", Heemkundig handboekje voor de Antwerpse regio (Gitschotelbuurschap Borgerhout), jg. 2000, nr. 2.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: maandag 1 mei 2017

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens