De Schellemolen van Damme op de Damse Vaart-West is thans een stenen bergmolen, ingericht als koren- en oliemolen.

Op deze plaats werd voor 1267 een getijmolen opgericht, eigendom van de graven van Vlaanderen. Dit is te begrijpen als men in aanmerking neemt dat Damme in 1180 gesticht werd door Filips van de Elzas, graaf van Vlaanderen. Margaretha, gravin van Vlaanderen, stond die molen af aan de stad Damme op 26 juni 1267. Zij en haar opvolgers behielden echter de helft van de inkomsten van deze, en gebeurlijk nog andere molens die Damme zou oprichten.

De watermolens van Damme (de Schellemolen en de Zuidmolen) werden door de stad verpacht, maar de stad moest tussenkomen in de onderhoudskosten ervan. Twee molenaars van de beide molens te Damme in de 14e eeuw waren Mer. van Caloen en Jacob Hasaert.

De stad Damme verpachtte beide molens voor 6 jaar. De molens (met de Scellemolen reeds als windmolen) brachten in 1438 respectievelijk een jaarlijkse huursom op van 84 en 66 ponden parisis; en in 1479 was dit gedaald naar 14 en 27 ponden.

De getijmolen werd voor 1438 vervangen door een houten korenwindmolen, de Scellemeulen genaamd.

Op 4 mei 1660 verklaarden drie bejaarde personen uit Damme voor Burgemeester en Schepenen dat zij “noyt ghesien hebben eenighe watermeulens binnen de stede van Damme”. Dit moet niet verwonderen vermits in de 16e eeuw de Zuidmolen voor het laatst vermeld werd en de Scellemolen dan reeds was vervangen door een windmolen.

Lieven DENEWET & Germain VANDEPITTE

Zie verder: Damme, Schellemolen (windmolen)

M. Coornaert, Een overzicht van de molens in het Noordvrije, in: Liber Amicorum René De Keyser, Speciale uitgave, Geschied- en Heemkundige Kring Sint-Guthago, 1985, p. 43-78.
Chr. Devyt, "Westvlaamse windmolens. Inventaris volgens de toestand op 1 januari 1965", Brugge, 1966, p. 69;
Luc Devliegher, "De molens in West-Vlaanderen", Tielt/Weesp, 1984, p. 164-169 (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, 9);
René De Keyser, "Vroegere olie- en watermolens te noorden van Brugge", Rond de Poldertorens, III, 1961, 4, p. 140-146.
M. Coornaert, Watermolens en hilteweren in West-Vlaanderen, Jaarboek van de Geschied- en heemkundige kring De Gaverstreke, 1980, p. 45-53.
Luc Devliegher, "Molens in West-Vlaanderen", (Brugge), s.d. (folder);
Jeroen Cornilly, "Monumentaal West-Vlaanderen. Beschermde monumenten en landschappen in de provincie West-Vlaanderen. Deel III. Arrondissementen Brugge, Diksmuide, Oostende en Veurne, Brugge, 2005, p. 54;
L. Devliegher, "Molens in West-Vlaanderen. Rosmolen Tillegem-bos en windmolen Damme", Brugge, Provinciaal Administratief Centrum Domein Boeverbos, 1978, 12 p. + 4 prentkaarten;
R. Vandenberghe, "Damme", VTB, 1956, p. 77.
H. Hoste, "Damme", Antwerpen, 1956;
, "Molens in de Zwinstreek", in: Rond de Poldertorens, 47ste jg., 2005, nr. 2, p. 39-75;
René de Keyser, "De watermolen in de havenkille van Damme", in: Rond de Poldertorens, XXXII, p. 86;
Maurits Coornaert, "Sluizen en Watermolens", in: Rond de Poldertorens, XXXIX, p. 37.
S. Boogaerts & R. Pillen, De oude stadswallen van Damme, in Natuurreservaten, jg. 19, nr. 1, 1997, p. 4-5.
J. De Groote, Het hoornwerk van Damme 1701-1702 door Senneton de Chermon, in 't Zwin Rechteroever, jg. 3, nr. 2, 2002, p. 12-14.
L. Devliegher, "Damme, in Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, deel 5, Tielt, 1971.
D. Heyneman, L. Heyneman, Ontdek Damme. Praktische gids. Damme, 1977.
N. Pannier, De datering van de Duinkerke III-B transgressie en het dijksysteem ten noorden van Brugge, in Handelingen der Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent, XXIV, 1970, p. 113-126.
J. Rau, Het Damme van toen en omgeving, Brugge, 1981.
M. Strobbe, Het landschap van de Zwinstreek, in M&L, jg. 2, nr. 3, 1983, p. 8-23.
R. Vandenberghe, Damme, geïllustreerde gids, Brugge, 1978.
De Groote J., "Het waterrecht van Damme", Rond de Poldertorens, XLIII, 2001, 3, p. 103-115.