Molenzorg

Wortegem (Wortegem-Petegem), Oost-Vlaanderen


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Stampkotmolen
Westbroekmolen
Westbroeckmolen

Ligging
Waregemseweg 25
9790 Wortegem (Wortegem-Petegem)

westzijde Processiestraat
300 m NW v.d. kerk
kadasterperceel A834


toon op kaart
Type
Staakmolen, later stenen windmolen
Functie
Oliemolen
Gebouwd
voor 1571
Verdwenen
1910, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Stampkotmolen of Westbroeckmolen was een oliewindmolen die behoorde tott de hoeve Westbroeckhof, in de Waregemseweg nr. 25, aan de westzijde van de Processiestraat, op 300 meter ten noordwesten van de kerk van Wortegem.

Hij is opgenomen in de penningkohieren van Wortegem van 1571.

De staakmolen werd in 1881 vervangen door een stenen windmolen.

Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Wortegem uit 1820:
"il existe cinq moulins à vent, dont 4 de la 1e classe et un de 2e classe.
la 1ère construite de bois et briques servent à moudre des grains et presse l'huile, ils sont exploités par leurs propriétaires, excepté le n° 9, Section C, qui est en location moyennant la somme de 200 francs. J'estime la 1ere classe à 150 frs., déduction du tiers pour frais d'entretien 50 frs., reste en produit net 100 frs."
La 2ième, construite en bois, sert à moudre des grains, est exploité par son propriétaire. J'estime qu'à raison de sa construction et situation il doit être évalué à 120 F; déduction du tiers pour frais de réparation 40 frs., reste en produit net 80 frs."

De windmolen werd in 1834 ondergebracht in klasse 1, met een kadastraal inkomen van 190 frank.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: a) De Ridder Constantin, burgemeester te Wortegem en b) Van Cauwenberghe Jean Ferdinand (+ 16.11.1809), gehuwd met Van Damme Cathérine (+11.06.1819), de kinderen: a) Van Cauwenberghe Philippe François (+1838), b) Van Cauwenberghe Pierre François (+1834) en c) Van Cauwenberghe Eugène Alexandre (+1848)
- 23.12.1851, deling: Vancauwenberghe-De Cock Louis, molenaar te Wortegem (notaris Saby)
- 21.05.1880, erfenis: de weduwe Eugenie De Cock en de kinderen (overlijden van Louis Vancauwenberghe)
- 18.11.1896, erfenis: a) Vancauwenberghe Jules, landbouwer te Wortegem, b) Vancauwenberghe Remi, c) Vancauwenberghe Achille en d) Vancauwenberghe Cyrille (overlijden van Eugenie De Cock).

De windmolen werd in 1910 gesloopt. De olieslagers Vancauwenberghe legden zich toe op de landbouw op hun hofstede, dicht bij de plek waar de molen gelegen was.

De twee pletstenen en de doodsbedsteen werden door de huidige eigenaar opgegraven. Op 21 februari 2015 werden ze overgebracht naar de Tarandusmolen van Dikkelvenne. De stenen hebben een diameter van 1,7 meter en een dikte van 42 cm, 15 en 28 cm. 

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (82).
Op omstrreeks denzelfden afstand van de kerk, maar meer noordweerd stond het Stampkot, een houten staakmolen van de olieslagers Vancauwenberghe, dichte bij de hofstede nog heden door hen beboerd. Ze wierd afgebroken over omstreeks 30 jaar.

-------------------

Het Westbrouckhof te Wortegem-Petegem (M. Verbeeck & A. Tack, Agentschap Onroerend Erfgoed)
Waregemseweg 25.

"Westbroeckhof", voormalige hoeve en stokerij genoemd naar vroegere houten oliewindmolen z.g. "Westbroeckmolen" van voor 1571, ook wel "Stampkotmolen" genoemd, verdwenen in 1910.
Achterin gelegen vroegere hoeve met losse bestanddelen uit het eerste kwart van de 18de eeuw, in jaren 1850 uitgebreid tot U-vorm, later aangepast tot L-vorm en eind jaren 1880 van een groot herenhuis voorzien. Gedeeltelijk gekasseid erf. Aanpassingen sinds najaar 1997.
Ten noordwesten, vervallen boerenhuis en link"' stal van zeven traveeën. en anderhalve bouwlagen onder zadeldak (pannen, niet evenwijdig aan de straat). Voorheen gewitte gevel met tandlijst, getraceerde halfronde bovenvensters en deur in 18e-eeuwse steekbogige omlijsting met oren en neuten. Vlechtingen op rechter zijgevel.
Ten noordoosten, grootse boerenwoning van eind jaren 1880. Onderkelderd bakstenen dubbelhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (nieuwe pannen, nok loodrecht op straat) met geprofileerde daklijst; (twee dakkapellen voor- en achteraan sinds najaar 1997). Segmentbogige muuropeningen, vensters met luikduimen, een aantal nog beluikt. Deur met bovenlicht en arduinen travee. Identieke achtergevel. Binnen: r. twee salons gescheiden door brede dubbele deur, met haard en centrale crozetten.

Literatuur

Archieven en kaarten
Stadsarchief Gent, Penningkohieren van Wortegem, 1571.

Werken
- Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963), p. 100-101.
- H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.
- Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (82).
- Verbeeck M. & Tack A. 1998: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Oudenaarde, Kanton Oudenaarde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15N2, Brussel - Turnhout.
Mailbericht Sylvan Deseure, Werken, 21.02.2015.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: maandag 2 april 2018

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens