Molenzorg

Steenhuize-Wijnhuize (Herzele), Oost-Vlaanderen


Algemeen Rijksarchief Brussel, Kaarten en Plans in handschrift, I, n° 1325. Plan van Steenhuize met de molens, ter gelegenheid van de aanvraag voor de bouw van Bauwensmolen te Steenhuize, 1772 (detail)
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Bauwensmolen
Bauwenskoutermolen

Ligging
Leugenstraat
9550 Steenhuize-Wijnhuize (Herzele)

ten O v.d. Karrestraat
Bauwenskouter
1,1 km NW v.d. kerk
kadasterperceel A68


toon op kaart
Type
Achtkante houten bovenkruier
Functie
Koren- en oliemolen
Gebouwd
1772
Verdwenen
1923, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Bauwensmolen, Koutermolen of Bauwens Koutermolen was een houten achtkante bovenkruier, type bergmolen, gelegen op het uiteinde van de Leugenstraat ten oosten van de Karrestraat. We vinden de benaming "Bauwens Kouter Molen" op de kaart van Vander Maelen en "Bouwens molen" op de kadastrale kaart van Popp.

In 1771 richtte "eenen besonderen persoon genampt Josephus Morre inwoonder van Steenhuysen" een aanvraag tot keizerin Maria-Theresia voor de oprichting van een koren- en oliewindmolen "op ofte nevens den Bauwens Cauter". De oprichting gebeurde in 1772. Dat gebeurde evenwel niet zonder verzet. Zo bleef er een kaart bewaard van Steenhuize, met de bedoeling te laten zien dat er in het dorp al voldoende molens stonden.

We zien de Bauwensmolen aangeduid op de Ferariskaart, waarvan de opmeting gebeurde tussen 1771 en 1774. Het molenteken toont een houten achtkante bovenkruier. Wel staat hij er iets zuidelijker getekend dan zijn reële ligging.

In de herberg “de Klokke” te Geraardsbergen, bewoond door sieur de Bak (sic), zou men op 30 maart en 13 april 1787 “te koopen presenteeren eenen Hollandschen koorn- en olieslagmolen, onderkelderd, met huyzingen, stellingen, schuere en ontrent dry bunderen land, wel geconditioneerd”, gestaan en gelegen binnen de meierij van Wijnhuize, bewoond door sieur Lebacq

Eigenaar Pieter Lebacq stelde te koop of te huur, met ingang van november 1796: een Hollandse korenwindmolen met oliestampkot, oliekelder en andere gebouwen, huizingen, schuur en stalling, met boomgewas, staande op 3 bunders land, leen zijnde, gestaan en gelegen te Wijnhuize op de Bauwenskouter, genaamd “de Zes Manschepen”. Toewijzing op 12 december 1795 in de herberg het Schip aan de heirbaan van Gent naar Geraardsbergen, dichtbij de voornoemde molen.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1772, opbouw: Josephus Morre
- 1787, verkoop: Labacq Pieter (was er reeds molenaar)
- 1795, verkoop
- voor 1834, eigenaar: Vanden Hende Petrus Antonius, de weduwe, landbouwster te Steenhuize-Wijnhuize
- 02.07.1878, erfenis: Lauwaert Hortensia (gescheiden van goederen van haar man  Haumont Celestin), herbergierster te Steenhuize-Wijnhuize (overlijden van de weduwe van Petrus Vandenhende)
- 09.03.1907, verkoop: De Clercq-De Boe Désiré Pieter Leopold, notaris te Geraardsbergen (notaris Van Lierde)
- 08.10.1923, verkoop: Van de Wiele-De Pril Petrus, landbouwer te Steenhuize-Wijnhuize (notaris De Buyser)

Daonatus Van Lierde (°Sint-Lievens-Esse, 23.08.1805), gehuwd met Isabella Podevin (weduwe van Matthijs Lauwaert) en zijn zoon Edmond van Lierde waren de molenaars in 1870 en 1880. In het bevolkingsboek van 1890 staat enkel nog Edmond van Lierde als molenaar aangegeven. Hij verhuisde op 23 februari 1901 naar Sint-Lievens-Esse.

In "De Beiaard" van 22 oktober 1910 verscheen de volgende advertentie: "Te koop stenen windmolen te Steenhuize om afgebroken te worden. Op het Bosveld". Na jarenlang verval gebeurde kort na de aankoop door landbouwer Petrus Van de Wiele in 1923 de afbraak.  De molenwal met een muur en toegangsdeur bleef bewaard.

Lieven DENEWET, Georges SOUFFREAU & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Gazette van Gent, 22 maart 1787.
Wijnhuize - Verkoop van een Hollandse koren- en olieslagmolen
In Geraardsbergen, in de herberg “de Klokke”, bewoond door sieur de Bak (sic), zal men op 30 maart en 13 april 1787 “te koopen presenteeren eenen Hollandschen koorn- en olieslagmolen, onderkelderd, met huyzingen, stellingen, schuere en ontrent dry bunderen land, wel geconditioneerd”, gestaan en gelegen binnen de meierij van Wijnhuize, bewoond door sieur Lebacq (sic).

Gazette van Gend, 23. 26 en 30 november 1795, of 2, 5 en 9 frimaire jaar IV.
Door Pieter Pieter Lebacq, eigenaar, wordt te koop of te huur gesteld, met ingang van november 1796 : een Hollandse korenwindmolen met oliestampkot, oliekelder en andere gebouwen, huizingen, schuur en stalling, met boomgewas, staande op 3 bunders land, leen zijnde, gestaan en gelegen te Wijnhuize op de Bauwenskouter, genaamd “de Zes Manschepen”. Toewijzing op 12 december 1795 in de herberg het Schip aan de heirbaan van Gent naar Geraardsbergen, dichtbij de voornoemde molen.

Literatuur

Algemeen Rijksarchief Brussel, Kaarten en Plans in handschrift, I, nr. 1325. Plan van Steenhuize met de molens, ter gelegenheid van de aanvraag voor de bouw van Bauwensmolen te Steenhuize, 1772.
Gazette van Gend, 22 maart 1787.
Gazette van Gend, 23, 26 en 30 november 1795, of 2, 5 en 9 frimaire jaar IV.
De Beiaard, 22 oktober 1910.
H.J. Herpelinck, "Geschiedenis van Steenhuize-Wijnhuize", Steenhuize 2006, Boek 2, p. 65-67.
F. De Potter & J. Broeckaert, Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, V, Arrondissement Aalst, 7, Gent, 1900, Steenhuize-Wijnhuize, p. 5.
G. Souffreau, Gegevens betreffende de molens te Steenhuize-Wijnhuize, februari 2004 (niet uitgegeven).
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962).
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-T", Opwijk, 2007.
Georges Souffreau e.a., "De molens van Herzele. Een historisch overzicht", Herzele, vzw De Hellebaard, 2009, 104 p.
Mailbericht Georges Souffreau, Woubrechtegem, 27.06.2015.

Overige foto's

<p>Bauwensmolen<br>Bauwenskoutermolen</p>

Hetzelfde plan, met het bijschrift.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zaterdag 27 juni 2015

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens