Molenzorg

Wetteren, Oost-Vlaanderen


Verzameling Ons Molenheem
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Ten Edemolen
Veldmolen

Ligging
Molenweg 12
9230 Wetteren

zuidwestzijde
Ten Ede
2,9 km ten W
kadasterperceel B736


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
tussen 1775 en 1798
Verdwenen
1940 - 13 november, storm
Beschrijving / geschiedenis

De Ten Edemolen of Veldmolen was een houten korenwindmolen aan de zuidwestzijde van de Molenweg (nr. 12), in het gehucht Ten Ede, op ,9 km ten westen van het centrum van Wetteren.

De staakmolen werd opgericht tussen 1775 en 1798. Hij staat nog niet aangeduid op de Villaretkaart (1745-1748) en ook niet op de Ferrariskaart(ce. 1775) en niet op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) Wel komt hij voor, met het algemeen symbool van een windmolen, op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) en met een toegevoegde potloodtekening fmet de aanduiding "moulin" op de kadastrale Poppkaart (ca. 1855)

De molen was van elders overgebracht. Op een balk stond het jaartal "1757" ingegrift, toen de molen nog op zijn vroegere standplaats stond.

In de "Gazette van Gend" van 8 februari 1798 verscheen de volgende advertentie: "Te pachten aangeboden: een nieuwe korenwindmolen met twee of drie koppels stenen, staande op de wijk Ten Eede in Wetteren. Vrij op 1 maart 1798. Gegadigden dienen zich te wenden tot C. Janssens, meester-molenmaker, timmerman en schrijnwerker te Gent (op het Sluizeken).

Amper twee jaar later verscheen een nieuwe advertentie in de Gazette van Gend (1 en 4 december 1800): "Op verzoek van Cornelis Janssens, meester-molenmaker, en Jan-Francies van den Hove, olieslager, wonende buiten de Kortrijkse Poort te Gent, wordt op 17 frimaire jaar IX (of 8 de-cember 1800) in de herberg het Kruysken (bij Henricus Schellens) buiten de Brusselse Poort, openbaar te pachten aangeboden, voor een termijn van drie jaren (ingaande op 30 ventôse e.k. of 21 maart 1800): een korenmolen met de op- en afrede, met het huis daarnaast, onlangs nieuw gemaakt, en met het medegaande land, gestaan en gelegen binnen Wetteren, wijk ten Ede. Inlichtingen ter voornoemde herberg of bij Jan Louis Bogaert te Gent (Plottersgracht 246).
In dezelfde advertentie staat ook te lezen dat de voornoemde meester-molenmaker C. Janssens, wonende op het Sluizeken, beschikt over een schone partij molenstenen van eerste kwaliteit (van 17-ders tot 14-ders, volle dikte en “joffers”, benevens “wulfkens” of karrestenen). Al eerder had daartoe een advertentie geplaatst. In de Gazette van Gend van 21 juli 1800 lezen we: "Bij Cornelis Janssens, meester-molenmaker op het Sluizeken te Gent, worden molenstenen van eerste kwaliteit te koop aangeboden, meer bepaald : zeventienders van volle dikte en jof-fer-zeventienders; zestienders van volle dikte en joffer-zestienders; vijftienders van volle dik-te en joffer-vijftienders; veertienders van volle dikte en joffer-veertienders, alsook “wulfkens ofte karresteenen”.

In het "Journal du département des bouches de l'Escaut" (Dagblad van het departement van de Schelde) van 2 juni 1811 wordt melding gemaakt van de verkoop van de molen, die dan gebruikt werd door de weduwe de Caluwe.
"Verkoopinge van patrimoniëele Goederen.
Den notaris Charles Baeyens, tot Wetteren aen de brugge, presenteert over zynen principaelen op voordeelige conditien te verkoopen, om met het tellen der kooppenningen te komen in het gebruyk, gekalanten Koorn-Wind-Molen, t'eenen blokke, gestaen en gelegen binnen Wetteren ontrent den Eede, onlangs uyt den grond nieuw gebouwd, en groot in erve 33 ares ofte een dagwand, actuëelyk gebruykt door de weduwe de Caluwe. Iemand tot het koopen gaedinge hebbende, laete zich vinden donderdag 13 juny en 4 july 1811, t'elkens ten dry uren naer noene, in de herberge het Brughuys tot Wetteren, alwaer by instel en verblyf met de verkoopinge zal voord geprocedeert worden". 

In de herberg van sieur Jan Francies Lammens, tot Wetteren aen de brugge, werd op 27 maart en 10 april 1823 door notaris Joseph-Marie Leirens, te Massemen, "over d'hoirs van Adriaen Standaert, tot Westrem, publiquelyk te koopen geveyld eenen schoonen wel-gekalalanten Koorn-wind-molen, staende tot Wetteren, wyk den Ede, met het molenhuys, lochting en land daer mede gaende, groot t'eenen blokke 35 roeden metrique; in pacht gebruykt tot 31 okt. 1823 by Pieter Adam, in advenante van fl. 150.0.0 's jaers."

Eigenaars:
- 1798-1800, eigenaar: Janssens Cornelis, meester-molenmaker, timmerman en schrijnwerker te Gent en (in 1800 ook) Van den Hove Francis, olieslager buiten de Kortrijkse Poort te Gent
- tot 1823, eigenaar: Standaert Adriaen, de erfgenamen; pachter-molenaar tot 31.10.1823 was Pieter Adam
- april 1823, openbare verkoop: Auman Pieter, molenaar te Lede
- na 1834, erfenis: de 5 erfgenamen: a) Auman Alphonse, molenaar te Wetteren, b) Auman Charles Louis, c) Auman Ange, d) Auman Marie en e) Auman Pauline (overlijden van Pieter Auman)
- 1876, erfenis: a) Auman Alphonse, molenaar te Wetteren, b) Auman Charles Louis, c) Auman Ange en d) Auman Marie (overlijden van Pauline Auman)
- 14.01.1901, verkoop: Van den Berghe-De Keukeleire Theofiel, molenaar te Wetteren (notaris Eekhaut)
- 14.01.1921, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Theofiel Van den Berghe)
- 23.02.1927, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe De Keukeleire van Theofiel Van den Berghe)
- 06.07.1928, deling: Van den Berghe-De Lathouwer Marcel, molenaar te Melle (notaris Leirens)

De staakmolen waaide om in de storm in de nacht van 13 op 14 november 1940.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Gazette van Gend, nrs. 1175 en 1179 van 20.3 en 03.04.1823
Korenwindmolen te Wetteren (Ede) publiek te koop
In de herberg van sieur Jan Francies Lammens, tot Wetteren aen de brugge, wordt op 27 maart en 10 april 1823 door notaris Joseph-Marie Leirens, te Massemen, "over d'hoirs van Adriaen Standaert, tot Westrem, publiquelyk te koopen geveyld eenen schoonen wel-gekalalanten Koorn-wind-molen, staende tot Wetteren, wyk den Ede, met het molenhuys, lochting en land daer mede gaende, groot t'eenen blokke 35 roeden metrique; in pacht gebruykt tot 31 okt. 1823 by Pieter Adam, in advenante van fl. 150.0.0 's jaers."

Literatuur

Landkaarten
- Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Gedrukte bronnen
- "Gazette van Gend", 8 februari 1798 of 20 pluviôse jaar VI (verpachting)
- "Gazette van Gend", 21 juli 1800, of 2 thermidor jaar VIII; 1 december 1800, of 10 frimaire jaar IX
- "Gazette van Gend", 1 en 4 december 1800, of 10 en 13 frimaire jaar IX)(verpachting)
- "Gazette van Gend", nrs. 1175 en 1179 van 20.3 en 03.04.1823 (verkoopsadvertenties)

Werken
Broeckaert J. Geschiedenis van Wetteren, gevolgd door eene historische schets der omliggende gemeenten, Gent, 1862, p. 287-303.
De Potter F. & Broeckaert J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, Vierde reeks, Eerste deel, Gent, 1887.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962).
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.

Mailberichten
René van Winsen, Ewijk (NL), 03.06.2018.

Overige foto's

<p>Ten Edemolen<br>Veldmolen</p>

Na de storm van 13-14 november 1940. Verzameling Ons Molenheem

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: dinsdag 8 juni 2021

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens