"De Molen van de Tuitenberg of Ternelekkemolen was een houten korenwindmolen op de Tuitenberg aan de Molenstraat, even ten zuiden van de Ninoofsesteenweg, op 3 km ten noordwesten van de kerk van Sint-Kwintens-Lennik. Een bijnaam (van anekdotische oorsprong) was de "Molen van Fluit", omdat de draaiende wieken een fluitend geluid maakten.

De staakmolen werd in 1800-1801 gebouwd door Jan-Baptist Van den Borre uit Edingen. In deze periode bouwde hij nog twee andere molens met bomen uit het park van de hertog van Arenberg te Edingen. Van den Borre wist vooraf tegen welke prijs hij het benodigde hout voor een molen uit het park mocht halen. Dit bedrag moest niet overdreven zijn. Hij timmerde buitengewoon grote molens. De grootste, de mooiste en de sterkste was, volgens J.-F. Vincx, de Tuitenbergmolen, gekend als de "koning der molens" van heel de streek.

Naast de molen bouwde Van den Borre een huis, op een stuk grond, dat hij op Tuitenberg had gekocht, op kleine afstand van de Ninoofsesteenweg. De molen begon te draaien tegen dat de oogst van 1801 was binnengehaald ("binnengeschuurd"), dus in juli of augustus.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1800-1801, opbouw: Van den Borre Jan-Baptist, Edingen
- 1802, verkoop: Van Tricht Maximiliaan
- voor 1830, eigenaar: Van Tricht Leon Joannes, landbouwer te Sint-Kwintens-Lennik
- later, erfenis: de kinderen
- 14.09.1854, deling: Van Tricht Sebastiaan Maximiliaan (°Sint-Kwintens-Lenik 07.04.1803) en zijn echtgenote Mertens Joanna-Katharina (Sint-Kwintens-Lennik, 1809 - 22.04.1892) (notaris Abrassart)
- 09.02.1867, erfenis: Van Tricht Sebastiaan Maximiliaan en kinderen
- 23.09.1893, verkoop: Zeghers Alfons Hendrik Jozef Michaël Ghislain (Herfelingen 04.03.1852 - +Eizeringen 26.07.1895), molenaar te Gooik-Strijland en zijn echtgenote Van Tricht Maria-Theresia (°Eizeringen 28.03.1850, +03.03.1918, dochter van Sebastiaan Van Tricht)(notaris Walravens)
De notarisakte meldt de verkoop van de molen, woonhuis en stallen en grond, groot 24 aren, 31 centiaren, kadasterpercelen B nrs. 173, 174 en 175."
- 26.07.1895, erfenis: Van Tricht Maria-Theresia (overlijden van haar man Alfons Zeghers)
- 12.06.1918, afstand: Zeghers Eugeen Albert Jozef, molenaar te Sint-Kwintens-Lennik, gehuwd met Longin Adolfina (notaris Velge)

De bouwheer, Jan-Baptist Van den Borre uit Edingen, verkocht de molen reeds na een jaar, in 1802, aan Maximiliaan Van Tricht. Zo kwam de molen in het bezit van zijn zoon Sebastiaaan Van Tricht (°Sint-Kwintens-Lennik 7 april 1803) en diens echtgenote Maria Catharina De Roock (zij huwden op 27 augustus 1831). Maria Catharina overleed echter op 18 juni 1838. Molenaar Sebastiaan Van Tricht ging een tweede huwelijk aan op 3 juni 1840 met Joanna Catharina Mertens (°Sint-Kwintens-Lennik 1809 - +22 april 1892). Dochter Maria-Theresia Van Tricht (°Eizeringen 28 maart 1850 - +3 maart 1918) huwde met Alphonsius-Henricus Zeghers (°Herfelingen 4 maart 1852 -+Eizeringen 26 juli 1895), molenaar te Strijland-Gooik.

Het is deze Alphonsius-Henricus Zeghers die de molen, woonhuis en stallen kocht op 23 september 1893. De notarisakte spreekt van "groot in gronde 24 aren, 31 centiaren, gekend zijnde op kadaster wijk B nummers 173, 174 en 175".

Twee andere broers, namelijk Gustaaf en Hendrik Zeghers waren ook molenaars. Gustaaf was molenaar op de Koutermolen te Schepdaal. Hendrik maalde op Strijland tot in 1900 en werd daarna eigenaar-molenaar vann de nog bestaande watermolen van Sint-Gertrudis-Pede.

Wegens het vroege overlijden van Alphonsius-Henricus (hij was slechts 43 jaar) moest zoon Albert op 11-jarige leeftijd thuisblijven van school om zijn moeder te helpen. Maria Theresia Van Tricht overleed te Eizeringen op 3 maart 1918.

En zo komen we bij de laatste molenaar, Albert Zeghers, geboren te Gooik op 5 juni 1894, overleden te Eizeringen op 2 mei 1963. Hij was de echtgenoot van Adolphine Longin, geboren te Itterbeek op 1 februari 1892, overleden te Eizeringen op 10 mei 1953. Zij hadden één zoon, Guillaume (Willem) Zeghers, geboren te Eizeringen op 1 januari 1918, overleden te Eizeringen op 25 mei 1964, echtgenoot van Johanna (Jeanne) Rooseleir (ook afkomstig van Eizeringen en dochter van Felix Rooseleir, fietsenmaker).

De windmolen stond mooi recht. Zwel van binnen als van buiten was hij perfect in orde en de best onderhouden molen uit de omtrek. De molen kon gedraaid worden door één man. Dit was zeer belangrijk, want bij storm moest de molen gedraaid worden met de kop tegen de wind.

Er waren twee steenkoppels: voor het malen van tarwe (brood) en voor "zwijnoet" of zwijnaard (voor varkens en koeien, veevoeder).

Alle veertien dagen moesten de stenen gescherpt worden met een scherphamer, een hamer die aan beide kanten plat en scherp was. De "kappers" kwamen uit Wambeek en het werk duurde één à twee dagen. Dan kon er dus niet gemalen worden. De molenaar zelf controleerde het werk. Als de kappers weg waren, nam hij een lat gedrenkt in rode bolus en ging daarmee over de gescherpte steen. De plaatsen die rood waren moesten dan bijgewerkt worden. Om de stenen te kunnen scherpen moesten de twee molenstenen van elkaar verwijderd worden. De bovenste steen werd met een zeel naar boven getrokken, dan gedraaid en terug neergelegd. Zo kon men dan beide stenen scherpen.

Om te malen was men volleidg afhankelijk van de wind. Zo gebeurde het zeer vaak dat er 's anchts gemalen werd. De molen had dikwijls te weinig wind, omdat hij "ingebouwd" was: rond de molen stonden veel boomgaarden.

Het onderhoud van de molen was ook niet goedkoop. Regelmatig moest er hout vervangen woren aan de wieken. Zo weten wij dat molenaar Albert Zeghers regelmatig naar Berchembos te Pamel (Woestin) ging om eik te kopen. Het hout van Berchembos was in de streek gekend als het beste.

Dit alles zette molenaar Albert Zeghers ertoe aan een nieuwe maalderij te bouwen die niet meer afhankelijk zou zijn van de grillen van de wind. Het hout dat nog in zeer goede staat was, zou hij nog kunnen gebruiken voor zijn nieuwe molen.

Hij liet de molen omvertrekken op vrijdag, 19 juni 1925, om 8 u 10 's morgens. (De molen stortte dus niet in wegens slecht onderhoud, zoals soms wordt beweerd). De werken gebeurden onder leiding van de gebroeders De Martelaere, molenmakers uit Tollembeek. Zij hadden toen al ongeveer 50 molens in de omgeving gesloopt!

Met het nodige kapitaal en het hout afkomstig van de windmolen werd de vroegere maalderij in 1925 vergroot en vernieuwd. De molenroeden werden gebruikt als draag- en steunbalken, de planken voor de zoldering. Het overige hout werd openbaar verkocht. In de nieuwe molen gebruikte men de molenstenen van de windmolen. Ook hadden ze daar de "plettereer", bestaande uit twee cilinders die op mekaar draaiden om haver te pletten, vooral bestemd voor koeien en paarden.

In het begin deed men de stenen draaien door middel van grote kleppen (gaz pauvre, gaspower, armgas). Dit maakte echter zeer veel lawaai en gaf niet het gewenste resultaat. N a twee jaar werd er overgeschakeld op elektriciteit. Aangezien de leiding naar Tuitenberg te licht was, moest de kabine op ten Helleken ('t Nelleken) versterkt worden. De mensen die rond de molen woonden ondervonden aan de  lichtsterkte waneer de maalderij werkte. Er werd vooral 's nachts gemalen omdat de elektricteit dan goedkoper was.

"Alleen de molenaar mocht scheppen", dit wil zeggen per 100 kilogram graan mocht er 1 kilogram verlies zijn.

Sinds 1893 werd de molen bemalen door Alfons Zeghers. Zijn broer Gustaaf was molenaar op de houten moeln te Schepdaal, een andere broer Hendrik werkte met de watermolen van Sint-Gertrudis-Pede.

De laatste molenaar, Albert Zeghers (+1963) maalde tot 1958. Gedurende 63 jaar heeft hij zich ten dienste gesteld van vele mensen. Hij was een graag geziene persoon die ook zeer veel gratis maalde. Aangezien zijn enige zoon landmeter-schatter was en Albert reeds lang de pensioenleeftijd had, werd de maalderij, het woonhuis en de daarrond liggende gronden verkocht in 1960.

Lieven DENEWET, Jan VAN REEPINGEN & Herman HOLEMANS

J.-F. Vincx, "Sint-Kwintens-Lennik: de molen van Tuitenberg", in: Id, "De Molens van ’t Payottenland", in: Eigen Schoon en De Brabander, XIII, 1930-1931, p. 202-204; inleiding p. 199 gedateerd St.-Kwintens-Lennik 24 augustus 1929)

Ten jare 1925 viel Tuitenbergs molen, en meteen veranderde een bekoorlijk vergezicht in een kleurlooze hoogvlakte. Tuitenberg verheft zich hoog-bij-hoog, op de Noordelijke grens der gemeente. Van op den molen zag men, Westwaarts, O.-L.-V. Lombeek en, Noordwaarts, Strijtem, aan zijn voeten liggen. Ziehier zijn geschiedenis uit de pen van den laatste molenaar:

Onze molen werd nieuw gemaakt door J.-B. Van den Borre, van Edingen, die te gelijker tijd nog twee andere molens gemaakt heeft, met boomen uit het park van den hertog van Arenberg, te Edingen.  Van den Borre wist vooraf, tegen welken prijs hij het hout, dat er voor een molen noodig was, uit het park mocht halen. Dit bedrag moest niet overdreven zijn, want hij timmerde buitengewoon groote en schoone molens; maar de grootste, de schoonste en de sterkste was onze molen, gekend als de koning der molens van gansch de streek.
Naast de molen bouwde hij een huis: ’t een en ’t ander op een stuk grond, dat hij op Tuitenberg had gekocht, een boogscheut van de Ninoofsche kasseide. Uit goede bron heb ik vernomen, dat de molen is begonnen te draaien tegen dat de oogst van ’t jaar 1801 binnengeschuurd was: dus in Juli of Augustus. Als de molen goed in gang was, in 1802, heeft J.-B. Van den Borre hem verkocht aan Maximiliaan Van Tricht; daarna is de molen gekomen aan de ouders onzer moeder, Sebastiaan Van Tricht en zijn echtgenoote Joanna-Katharina Mertens. In 1894 hebben onze ouders, Alfons Zeghers en zijn echtgenoote Maria-Theresia Van Tricht, den molen gekocht. Na het afsterven onzer moeder in 1918 – vader was rees lang bij den Heer – hebben wij, Albert Zeghers en Adolfina Longin, het molenbedrijf overgenomen.

De molen is gevallen op Vrijdag, 19 Juni 1925, te 8,10 uren ’s morgens; - hij is gevallen, alhoewel hij nog zeer sterk was, en, mits het noodige onderhoud, nog eeuwen had kunnen staan. Hij werd afgebroken door de gebroeders De Martelaere van Tollembeek, gekende molenmakers, die er al ongeveer vijftig in het ronde vernietigd hebben. In 1925 hebben wij onze maalderij vernieuwd en vergroot; van dan af wordt onze graanmolen bewogen door electrische drijfkracht.

(afbeelding: pentekening door August Dieudonné van de molen van Tuitenberg) 

J.-F. Vincx, "Sint-Kwintens-Lennik: de molen van Tuitenberg", in: Id, "De Molens van ’t Payottenland", in: Eigen Schoon en De Brabander, XIII, 1930-1931, p. 202-204; inleiding p. 199 gedateerd St.-Kwintens-Lennik 24 augustus 1929)
G. Dieudonné, "De Windmolen van Tuitenberg te Lennik", in: Het Oude Land van Edingen, jg. 11, 1983, p. 2-7.
 J. Vrancken, "Sint-Kwintens-Lennik in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1973.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
Jan Van Reepingen, "Monumenten. De molen van Tuitenberg", in: 't Archiefje (Infoblad van het Lenniks Archief), III, 2010, 2 (juni), p. 28-32.

Mailberichten
John Verpaalen, Roosendaal, 06.08.2014.
Marec Zeghers, 25.01.2017 (afstammeling van molenaar Zeghers: zoon van Guillaume (Willem) Zeghers en Johanna (Jeanne) Rooseleir).