De Cellemeulen of het Klein Waterhuis was een houten korenwindmolen die in 1298 werd opgetrokken op één van de twee nieuwe molenmoten (op de eveneens nieuw aangelegde Boeverievest) tussen de Hauwerstraat en de Boeveriepoort. De molen stond aan de huidige Hendrik Consciencelaan, links van de Fonteinstraat.

We zien de molen aangeduid op de kaarten van Marcus Gerards (1562) en van Jacob van Deventer (1558-1575) als de vierde molen tussen de Smedenpoort en de Boeveriepoort.

In het Sint-Jacobszestendeel van 1580 wordt hij vermeld als "Een wyndtmuelene ghenaemt De Celle Muelene ofte Cleen Waterhuys, pertinet Jan Plasschaert".

In 1735 werd een andere staakmolen overgebracht naar de lege molenwal, waar voorheen de Cellemolen stond. Het was de Hazelare, afkomstig van de Komvest ter hoogte van de toegang van de Sint-Claradreef. Aldaar was deze molen in 1630 overgebracht uit de Gentpoortvest.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Depré Jean, de weduwe en consoorten, winkelierster te Brugge
- later, verkoop: Verhaeghe Jean, goudsmid te Brussel
- 18.06.1841, verkoop: a) Deprez-Janssens Jan, molenaar te Brugge en b) Verhaeghe Pierre, winkelbediende te Brugge (onderhandse akte)
- 02.07.1851, verkoop: (van de grond) Brugge, de Stad en (van het gebouw): a) Oreel Joseph, molenaar te Brugge en b) Verhaeghe-Dubois, molenaar te Brugge (notaris Claerhoudt)
- 30.08.1862, verkoop: (van het gebouw) Oreel Joseph, molenaar te Brugge (notaris Lebrun)
- 25.04.1876, verkoop: (van het gebouw) Brugge, de Stad (voor afbraak, 900 frank, notaris Fraeys)

Op 15 mei 1875 zette de gemeenteraad van Brugge het licht op groen om het verpauperde Boeveriekwartier - gelegen in de driehoek Hauwerstraat, Boeverievest en Boeveriestraat - te saneren. Deze transformatie bestond uit het verbreden en verlengen van de Fontein- en Klokstraat, het verdwijnen van de Bisschop- en Spiegelstraat, het aanleggen van nieuwe straten zoals de Maagden- en Spiegelstraat en een lange brede straat langs de Boeverievest.

Na de goedkeuring van dit plan bij Koninklijk Besluit van 7 december 1875 begon men met de aankoop en onteigening van 181 eigendommen, waaronder drie windmolens: de Hazelaere, het Groot Waterhuis en Dhoogemolen. De wal van De Altena was reeds in 1863 aangekocht. De Hazelaere en Dhoogemolen werden in 1876 vrijwillig verkocht door respectievelijk Jozef Oreel en Devos. Jozef Oreel (zie ook molen De Buck) verkocht op 25 april 1876 zijn molen aan de stad voor 900 frank.

Mollez, de eigenaar van molen Het Groot Waterhuis, weigerde zijn molen te verkopen. Bijgevolg werd de molen onteigend. De waarde werd via rechterlijke weg bepaald op 7651 frank (18 januari 1878).
Na de afbraak van de molens werden de molenwallen afgegraven om plaats te maken voor de aanleg van de boulevard langs de Boeveievest. Deze kreeg op 6 oktober 1883 de naam Hendik Consciencelaan.
De afgegraven aarde van de molenwallen werd o.m. gebruikt om de blekerij van Saison nabij de Begijnenvest te dempen om er het bejaardenhuis van de Zusters van Liefde op te richten.
Tegelijkertijd met de sanering van het Boeveriekwartier begon H. Van Hulle in 1879 met de aanleg van de Boeverievest in Engelse landschapsstijl.

De Hazelare werd in 1878 gesloopt.

Zie ook: Brugge - De Hazelare-I (Gentpoortvest)
                        - De Hazelare-II (Komvest)

Lieven DENEWET, Jaak A. RAU & Herman HOLEMANS

Archieven
Stadsarchief Brugge, Registers van de Zestendelen, Sint-Jacobszestendeel, 19e cirkel, f° 1803 (1580-1796).
Stadsarchief Brugge, Akten, pak V, nr. 84 (verkoopsakte 1876)

Uitgegeven bronnen
L. Gilliodts-Van Severen, "Les registres des "Zestendeelen" ou la cadastre de la ville de Bruges de l'année 1580". Brugge 1894, p. 251.
Gemeenteblad van Brugge, 1875, p.  408 en 923.
Gemeenteblad van Brugge, 1878, p. LXXXXVII.

Werken
K. De Flou, Woordenboek der Toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1914-1938.
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1993.
J.A. Rau & J. D’hondt, De Brugse parochies. 2. Het leven in Sint-Salvator, Sint-Jacobs, Sint-Gillis,Brugge, 1988, p. 12, 17.
Jaak A. Rau & Jan D'hondt, "Een eeuw Brugge. Deel 1: 1800-1900", Brugge, Marc Vande Wiele, 2001.
Guillaume Michiels, Iconografie der stad Brugge, III, Brugge, 1968, p. 174 Marc Ryckaert, "Historische Stedenatlas van België", Brussel, 1991.