Molenzorg

Galmaarden, Vlaams-Brabant


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Potaardeveldmolen
Galmaardenmolen

Ligging
Hoogstraat
1570 Galmaarden

westzijde
Potaardeveld
schuin tegenover Hof ter Winde
1,1 km NW v.d. kerk
kadasterperceel B831


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1703
Verdwenen
1841
Beschrijving / geschiedenis

De Potaardeveldmolen of Galmaardenmolen was een houten graanwindmolen aan de westzijde van de Hoogstraat, op het Potaardeveld, schuin tegenover het nog bestaande Hof ter Winde of Hollebauthof (Hoogstraat 29), op 1,1 kilometer ten noordwesten van de kerk van Galmaarden.

De molennaam verwijst naar het toponiem Potaarde.  De hoogste landerijen net voor “den Broeck” aan de linkerkant noemt men nog steeds Potaardeveld.

De standaardmolen werd voor 1703 gebouwd. De verkoopaffiche van de heerlijkheid Galmaarden in 1703 vermeldde de windmolen en de nog bestaande watermolen "Gemelingenmolen", beide in rente gegeven voor een totaal van 168 razieren rogge (maat van Edingen; 1 razier was 57,60 liter) per jaar.

We vinden de windmolen aangeduid op de
- “Carte particulière des environs de Bruxelles avec le Bois de Soigne” door Eugène Henry Fricx (1706)
- kaartenboek en register van het Katuizerklooster van Herne uit 1772
- de Villaretkaart (1745-1748) met het symbool van een standaardmolen en met de benaming "M(oul)in de Gamerages"
- de Ferrariskaart (ca. 1775) met het symbool van een standaardmolen, onder de benaming "Moulin de Gamerage".

In juni 1806 werd verkocht door Andreas Parmentier (die woonde bij zijn moeder in Edingen, Markt 4: een water- en smoutmolen te Galmaarden, gelegen op de rivier de Marque, 42 a 2 ca of 1 dagwand 25 roeden groot; verhuurd - samen met de volgende - aan Pieter van Bellingen. Wordt mede verkocht: een windmolen, gelegen als voren, met zijn berg 22 roeden of 7 a 5 ca groot. Deze molens worden samen verkocht; vrij vanaf 2 augustus e.k. De koper kan ook een partij land en meers, gelegen bij de molen, pachten. Tegelijk werden ook de Wielantmolen (watermolen) en de Flietermolen (windmolen) van Tollembeek verkocht (advertentie in "Gazette van Gend", nrs. 1273-1275 van 29 mei, 2 en 5 juni 1806.)

Rond 1834 was hij in het bezit van de erfgenamen van Jan Magnus Fransman.
a) Fransman Jean Eugène (voor 1/4), advocaat te Enghien
b) Fransman Eléonore Puliherie, echtgenote Pilette Leonard Joseph (voor 1/4), eigenaar te Ath,
c) Fransman Charles (voor 1/4), advocaat te Brussel
d) Antheunis-Fransman Charles Joseph, de kinderen (voor 1/4) (kinderen: Charles Joseph, Jean Adolphe, Désiré, Felix Constant, Eugenie Françoise en Paul)

Deze erfgenamen waren tevens de bezitters van:
a) de Stenen Molen in de Waterschaapstraat die een 800-tal meter meer zuidwaarts stond.
2) de nog bestaande Gemelingen- of Driscartmolen, een graan- en oliewatermolen in de Molenstraat.
Ze woonden allen buiten Galmaarden en verhuurden hun molen aan molenaars.

De houten molen verdween al in 1841. We vinden hem niet meer terug in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842). Het perceel is thans onbebouwd.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Kaarten
- "Carte particulière des environs de Bruxelles avec le Bois de Soigne” door Eugène Henry Fricx (1706)
-  Kaartenboek en register van het Katuizerklooster van Herne uit 1772
- Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen( ca. 1842).

Gedrukte bronnen
"Gazette van Gend", nrs. 1273-1275 van 29 mei, 2 en 5 juni 1806.

Werken
Hubert De Weerdt & Luc Cromphout, "De molens van Galmaarden", Londerzeel, 2017.
Herman Holemans, Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 2: arrondissement Halle-Vilvoorde (A-L), Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1991, p. 43.
Bernard Roobaert, Overzicht van de molens van de streek van Edingen met hun oudste vermeldingen, Molenecho's, XXIV, 1996, nr. 3-4, p. 116-180.
M.A. Duwaerts e.a., De molens in Brabant, Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
B. Roobaert, Een overzicht van de molens van het Oude Land van Edingen en hun oudste vermeldingen, in: Het oude Land van Edingen en Omliggende, Herne, jg. XXI, 1993, nr. 2, p. 97-133, ill.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: woensdag 11 april 2018

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens