Vollezele (Galmaarden), Vlaanderen - Vlaams-Brabant
- Naam
- Molen van Zavelberg, Molen Stevens
- Ligging
- Molenstraat
1570 Vollezele (Galmaarden)
zuidzijde
tegenover nr. 85
Zavelberg
900 m NO v.d. kerk
kadasterperceel A201
Vlaanderen - Vlaams-Brabant
- Gebouwd
- 1636
- Verdwenen
- 1919 - 19 maart, sloop
- Type
- Staakmolen
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 5689
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Molen van Zavelberg was een houten graanwindmolen aan de zuidzijde van de Molenstraat (tegenover nr. 85), op de Zavelberg (heuvel en gehucht), op 900 meter ten noordoosten van de kerk.
De standaardmolen werd in 1636 gebouwd door Marcus Nimmegeerts en Martin Bots.
In 1641 was Marcus Nimmegeerts er molenaar, dit tot 1672. Vanaf dat jaar en tot 1684 was er een pachtovereenkomst tussen de heren Van Arenberg en Maximilien Mermans. Van 1684 tot 1709 krijgen we Jean Parmentier. In 1709 nam Arnold Geerts over en in 1714 Michel Vandemaele. Andere bronnen vermelden als molenaars: Arent (voor 1694), Michel (1737-1756) en Livinus (1769) Vandemaelen. In de 19de eeuw was de familie Stevens de eigenaar.
We zien hem aangeduid op:
- de Fricxkaart (1712)
- de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een standaardmolen
- in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen, gelegen in "Zavelberg hameau":
- op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "M(oul)in de Zavelberg".
Overzicht van de eigenaars en molenaars:
- 1636, oprichters: Nimmegeerts Marcus en Bots Martin
- 1641, molenaar: Nimmegheerts Marcus
- voor 1694, molenaar: Vandermaelen Arent
- 1737-1756, molenaar: Vandermaelen Michel
- 1769, molenaar: Vandermaelen Livinus
- voor 1830, eigenaar: Thienpont Adrianus, landbouwer te Vollezele
- 28.07.1830, verkoop: Stevens-Thienpont Joseph, landbouwer te Vollezele (notaris Wielandt)
- 26.02.1874, gift: a) Stevens Josephus (voor vruchtgebruik) en b) Stevens Theodorius (voor naakte eigendom), molenaar te Vollezele (notaris Wielant)
- 12.04.1877, einde vruchtgebruik: Stevens-Van Belle Theodorius, pachter te Vollezele (overlijden van Joseph Stevens)
- 1895, erfenis: de weduwe en de kinderen Stevens-Van Belle.
De standaardmolen met open voet werd op 19 maart 1919 gesloopt. Het hout zou gebruikt zijn voor de opbouw van het tramstation. .
De laatste molenaar Theodoor Stevens, gehuwd met Christianne Van Belle, overleed een goede week later, op 28 maart 1919.
De weg op De Atlas van de Buurtwegen “sentier nr 19” zou door de molenaarsfamilies getrokken zijn om het transport van Spieringen naar de molen te vergemakkelijken.
De heuvel is nu een militair topographisch meetpunt.
De waterbakken op de weide dateren nog uit de tijd van de werkende molen, om de paarden te laten drinken. Er ligt nog één molensteen op de zijkant van de molenheuvel
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
Archieven
Algemeen Rijksarchief Brussel, Arenbergfonds, C (droits casuels) 18 cas 279, f° 7 r°.
Oprichtingscontract van de molen te Louvignies anno 1641, stuk in privaat bezit (mededeling Gérard Bavy, Braine-le-Comte) - in dat stuk wordt pachter Marcus Nimmegheerts vernoemd (1641).
Werken
Hubert De Weerdt & Luc Cromphout, "De molens van Galmaarden", Londerzeel, 2017.
J. Verheyden, "Vollezele 1890-1940".
E. du Bois d'Enghien, "Epitaphier du pays d'Enghien", Annales du Cercle Archéologique d'Enghien", VII, 1913, p. 489.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992, p. 71.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
Bernard Roobaert, Overzicht van de molens van de streek van Edingen met hun oudste vermeldingen, Molenecho's, XXIV, 1996, nr. 3-4, p. 116-180;
B. Roobaert, Een overzicht van de molens van het Oude Land van Edingen en hun oudste vermeldingen, in: Het oude Land van Edingen en Omliggende, Herne, jg. XXI, 1993, nr. 2, p. 97-133, ill.