Molenzorg

Mechelen, Antwerpen


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Neermolen
Heidemolen

Ligging
Battelsesteenweg 251
2800 Mechelen

westzijde
even ten Z v.d. Boetestraat
Auwegem
buiten de Adegempoort
kadasterperceel F113


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1287 / voor 1555
Verdwenen
na 1390 / 1865, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Neermolen, voorheen de Heidemolen (naar eigenaar van der Heyden, eind 13de eeuw-begin 14de eeuw), was een houten korenwindmolen buiten de vroegere Adegempoort aan de westzijde van de Battelsesteenweg, ter hoogte van het huidige huisnummer 251, even ten zuiden van de Boetestraat.

Een overzicht van de archiefvermeldingen:
- 1287: lant buten de Aedeghemporte bi Jans molen van der Heyden
- 1323: lant bi Jans molen was Van der Heyden
- 1347: inter Joh. Van der Heyden et molendinum quisdam Henrici Vincke
- 1390: juxta molendinum dictum Heydemolen.
Na 1390, tot ongeveer 1455, werd slechts de molenberg vermeld:
- 1422: retro terram dictam Molenberch
- 1442: peciam terre dictam Molenberch
- 1486: stuck lants geheten den Molenberch
- 1583: stuck lants den Molenberch gehieten opt Heyken
- 1592: stuk lants den Meulenberch geheeten opt Heyken.

Vanaf 1555 werd er buiten de Adeghempoort een nieuwe windmolen vermeld. Hij nam waarschijnlijk de standplaats in van de vroegere Heidemolen.
- 1555: buyten Aeghempoorte den Neerenmolen geheeten
- 1556: Jan Van Mechelen heeft vercocht den Neerenmolen
- 1576: wintmolen de Neermeulen geheeten buyten die Aedeghempoorte
- 1628: een windmolen gestaen buyten daedegem poorte, genaempt de Nedermolen
- 1761: de Nedemolen
- 1798: de Neermolen buyten de Gendsche poorte.

We zien hem aangeduid op een fragment uit de kadasterkaart van landmeter Carolus Everaert (1740). Het noorden is aan de rechterzijde van het plan. Drie windmolens stonden links van de weg die liep vanaf de Adegempoort naar Battel (d.i. de huidige Battelsesteenweg), richting Heffen en Willebroek. Op perceel nr. 230 stond de Neermolen, op het nr. 328 den Hoogen Molen, eigendom van Jan Verspreeuwen de oude en Jacobus Pauwels en op het nr. 329 de windmolen den Huyl.

Op de Ferrariskaart (ca. 1775) zien we de Neermolen met het bruin symbool van een staakmolen, op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842) met de benaming "Neermolen" en op de kadastrale kaart van Vandermaelen (ca. 1850) als "Neer M(ouli)n". Op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1865) zien we wel nog de molenaarswoning, maar niet meer de achtergelegen windmolen.

Een kadasterdocument van rond 1830 vermeldt: "is in hout vervaardigd, heeft twee paar molensteenen welke niet gelijktijdig kunnen gebezigd worden. In goede staat en windgunstig gelegen". Het kadastraal inkomen bedroeg toen 342 frank en de opperlvkate besloeg 1145 m².

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar:Van Buscom gebroeders, renteniers te Mechelen
- voor 1845, verkoop: Van Caster Joseph Willem, zout- en zeepzieder te Mechelen.

In 1865 werd deze standaardmolen afgebroken.

Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven
Stadsarchief Mechelen, Iconografie, C 09.007, Carte Figuratieff (1740) van Carolus Everaert.
Stadsarchief Mechelen, Verzameling F. Berlemont, farde 126 (kadastergegevens gehucht Auwegem), farde 127, p. 48-52 en farde 133, p. 75 (plan met situering van de drie molens).

Werken
H. Holemans & P. Lemmens, "Molens van Klein-Brabant, Mechelen en de Rupelstreek", Nieuwkerken-Waas, Ten Bos, 1987, p. 47-48.
G.K. Kockelberg, "De Molens van Mechelen", in: Ons Molenheem, s.l., s.d. [2005], p. 18-20, ill.
H. Thys, "Molens in het arrondissement Mechelen, circa 1865-1870", in Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Kempen, Borgerhout, jg. 14, 1966, p. 3-14.
M. Kocken, "Mechelen volgens van den Eynde", Mechelen, 1982, p. 168.
P. Lemmens, "Molenoverzicht uit het arrondissement Mechelen van 1830 tot heden", Borgerhout, 1963. Overdruk uit het Heemkundig handboekje voor de Antwerpse randgemeenten, 1963, X, nummer 4.
François Van der Jeught, "Jacobus Henricus Van den Eynde (°1780), molenaar van Putte, ook eigenaar van de Kroonmolen in Mechelen", in: Het Molenijzer (tijdschrift van de Heemkring Het Molenijzer van Putte), december 2015, jg. 34, nr. 4, p. 17-25.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: maandag 8 februari 2016

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens