Molenzorg

's-Gravenwezel (Schilde), Antwerpen


Prentkaart ca. 1910. Verzameling Ons Molenheem
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Wezelse molen

Ligging
Parklaan 1B
2970 's-Gravenwezel (Schilde)

westzijde
Hofse velden
kadasterperceel B195


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
1656
Verdwenen
1910, verplaatst naar Brecht
Beschrijving / geschiedenis

De Wezelse molen was een houten korenwindmolen aan de westzijde van de Parklaan (1B) in de "Hofsche velden".

De standaardmolen werd opgericht  in 1656.

We vinden hem vermeld in 1706 en aangeduid op de Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een standaardmolen en de benaming "Weselschen Meulen", in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842), op de topgrafische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) als "Moulin de 'S Gravenwezel" en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1850).

De molenaarsfamilie Daelmans wasverschillende generaties actief waren op de windmolen van 's-Gravenwezel. Ludovicus Daelmans huwde met de weduwe Maria Snepvangers die de molen van Wuustwezel pachtte. Na haar overlijden huwde hij met Joanna Asselberghs uit Schilde. Haar vader Petrus Asselberghs was molenaar te Schilde en ook twee broers van Joanna waren molenaars. Na het overlijden van Ludovicus Daelmans hertrouwde Joanna met molenaar Petrus van den Broeck.

 

Over de familie Daelmans schrijf ik een artikel voor De Drie Rozen in 's-GravenwezelD

Een kadasterdocument van 1810 beschrijft: "Il n'existe qu'un moulin à vent dans cette commune. Il consiste dans une charpente roulant sur un pivot pour profiter de tous les vents. Il est exploité par le propriétaire. Il ne peut donc être évalué que par analogie de ceux des communes voisines. D'apèrs cette base, il sera évalué brut à f. 510 et net à f. 360." Een kadasterdoucment uit 1831 geeft aan: "standaert molen bij het dorp, wel te winde en wel gekalandeert, hebbende twee paar steenen en eene redelijke ruime kuip. Pachter is molenaar Spruyt".

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Gilles Roose-de Brouchoven de Bergeyck, rentenier te Brussel; verpacht aan molenaar Spruyt
- 30.09.1874, erfenis: de weduwe (voor vruchtgebruik) en b) Gilles de Pélichy-de Brouchoven de Bergeyck Philippe Corneille (voor naakte eigendom), provinciale raadsheer te Antwerpen (overlijden van Philippus Gilles de Pélichy)
- 04.02.1887, einde vruchtgebruik: Gilles de Pélichy-de Brouchoven de Bergeyck Philippe Ghislain, burgemeester te 's Gravenwezel (overlijden van de weduwe de Brouchoven de Bergeyck van Gilles Roose-)

Baron Gilles de Pelichy liet in 1909 een advertenie plaatsen in De Belgische Molenaar, waarbij hij de molen uit ter hand te koop aanbood, met last van afbraak. In 1910 werd de molen gesloopt en verplaatst naar Brecht. De laatste pachter was een zekere Roosens.

Een gedeelte van de "Molenhoeve" (hoeve met molenaarswoning) waar de molen stond, bestaat nog, werd  op 9 juli 1980 beschermd als monument en op 5 oktober 2009 vastgesteld als bouwkundig erfgoed.
Het woonhuis dateert vermoedelijk van ca. 1770. Thans verbouwd tot twee woningen, met behoud van oorspronkelijk uitzicht bij nr. 34. Er is een ommuurde voortuin.

Bouwkundige beschrijvng van de Molenhoeve (Linda Wylleman, Agentschap Onroerend Erfgoed)
Oostelijke voorgevel van zes traveeën en één bouwlaag onder zadeldak (cementpannen) met recente rechthoekige houten dakvensters onder zadeldaken (kunstleien). Verankerde baksteenbouw met diverse bouwnaden. Beluikte en getraliede kruiskozijnen met negblokken, gewitte kruisen en omlijsting. Venster onder  zoldervenstertje. Poort met hoekblokken. Houten overluifelde Christus aan het Kruis bij vierde travee. 

Zie verder onder Brecht, Molen van Sint-Antonius.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Advertentie in De Belgische Molenaar, nr. 51, 1909.

Occasie. Uit ter hand te koop, een houten Standaardmolen, gelegen te s'Gravenwezel, op last van afbraak. Te bevragen bij den Wel. Edelen Heer Baron Gilles de Pelichy te s' Gravenwezel.

Literatuur

Gedrukte bron
De Belgische Molenaar, nr. 51, 1909.

Werken
Hugo Lambrechts-Augustijns, "De windmolen van 's Gravenwezel", in: De Drie Rozen. Driemaandelijks tijdschrift van de heemkring van 's-Gravenwezel, 2e trim. 1999, nr. 30, p. 28-32.
Hugo Lambrechts-Augustijns, "De abdij van Villers en 's-Gravenwezel", in: De Drie Rozen. Driemaandelijks tijdschrift van de heemkring van 's-Gravenwezel, jg. 1999, nr. 33, p. 33-35.
Hubert Lambrechts-Augustijns, "De molenaarsfamilie Daelmans", in: De Drie Rozen. Driemaandelijks tijdschrift van de heemkring van 's-Gravenwezel, jg. 2019.
A. Verbeeck, 's Gravenwezel in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1972.
A. Verbeeck & A. Spruyt, "Molenberichten", in: De 3 Rozen, VIII, 1974, p. 6-11.
Wj., Ambachten die uit 's Gravenwezel verdwenen", in: De Nieuwe Gazet, 5 maart 1968.
Herman Holemans & P.J. Lemmens, "Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen", Nieuwkerken, ten Bos - Stdudiekring Ons Molenheem, 1983, p. 92.
Plomteux G., Steyaert R. & Wylleman L., "Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10N3 (Ru-Z)", Brussel - Gent, 1985. 

Mailberichten
Hugo Lambrechts-Augustijns, Schoten, 06.03.2018.

Overige foto's

<p>Wezelse molen</p>

De molenaarswoning. Foto: Vlaamse Gemeenschap, 01.08.1976

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: woensdag 6 maart 2019

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens