Molenzorg

Sint-Laureins-Berchem (Sint-Pieters-Leeuw), Vlaams-Brabant


Verzameling Ons Molenheem
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Molen Kestemont

Ligging
Molenstraat 2
1600 Sint-Laureins-Berchem (Sint-Pieters-Leeuw)

Molenberg
300 m Z0 v.d. kerk
LC 138.09 O en 163.93 N
kadasterperceel A168a


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
1873, overgebracht uit het Mechelse
Verdwenen
1938, sloop
Beschrijving / geschiedenis

Molen Kestemont was een houten korenwindmolen die gelegen was in de Molenstraat nr. 2, op de 55 meter hoge Molenberg. Deze standaardmolen, met jaartal 1667 boven het poortje, werd in 1873 door Jan Kestemont uit Mechelen of omgeving overgebracht.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1873, bouw: Kestemont Joannes-Baptsite, landbouwer te Sint-Laureins-Berchem
- 08.12.1876, verkoop: De Voghel-De Middeleer Philippus Josephus, molenaar te Sint-Laureins-Berchem (notaris Claes)
- 15.01.1889, verkoop: Kestemont Josephus, gemeentesecretaris te Drogenbos (notaris Claes)
- 17.06.1889, verkoop: Thielen-Kakelberghs Joannes Joseph Libert, molenaar te Sint-Laureins-Berchem (notaris Claes)
- 24.02.1913, verkoop: Thielemans Hendrik, elektriciteitsbewerker te Anderlecht (notaris Bulcke)
- 12.07.1921, verkoop: Evenepoel-Walravens Jan-Baptist, landbouwer te Sint-Laureins-Berchem (notaris Hauchamps)

In 1892 werd Frans Van der Steen uit Oudenaken door een draaiende molenwiek getroffen en was op slag dood.

Rond 1900 was Jan Thielen bezig met een molenzeil goed te leggen, waarvoor hij enige stappen op het zeil gegaan was. De vang (rem) was echter niet vastgelegd en de wieken draaiden eenmaal met de molenaar rond. Knecht Corneel Roelants had het bemerkt en zette de molen aanstonds stil. Later zei hij: “Hij is me geen beste vriend, maar ik kon toch niet zien, dat hij er zijn leven zou bij laten.” Thielen had niet de minste wonde.

Tijdens de eerste wereldoorlog werd de molen streng bewaakt door de Duitse bezetters.

Jean Baptist Evenepoel-Walravens was de laatste molenaar, maar ook landbouwer, kapper en gemeenteraadslid. In 1938 werd de molen gesloopt.

Links van de verdwenen molen staat nog het molenhuis, dat opgenomen is in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed. Het was ook ingericht als herberg "In het Molenhuis", welke benaming uiteraard naar de molen verwijst.

Bouwkundige beschrijving van de molenaarswoning (Hilde Kennes, Agentschap Onroerend Erfgoed)

Gerenoveerd, onderkelderd breedhuis van twee en vijf traveeën en anderhalve tot twee bouwlagen onder pannen zadeldak, op het kadaster ingetekend in 1910 op een voorheen onbebouwd perceel. Met schijnvoegen gecementeerde en beschilderde lijstgevel, geopend door rechthoekige vensters met lekdrempels van blauwe hardsteen, al dan niet met dito lateien; vernieuwd schrijnwerk; bewaarde luikduimen op de begane grond. Gedichte deur met bewaard, geschilderd opschrift "IN HET MOLENHUIS / J. EVENEPOEL WALRAVENS / ESTAMINET".

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

J.-F. Vincx, "De Molens van ’t Payottenland, in: Eigen Schoon en De Brabander, XIX 7, 1931, 7, p. 187-189 (Sint-Laurens-Berchem Molen)

De molen prijkt, 55 m. hoog, op de Molenberg, boven de glooiende vlakte, waari O., Berchembos en Z., Berchemveld liggen; een vredig landschap, met Z., de molens van Beert en Kester in ’t verre verschiet. Het molenhuis, herberg en hof, een modern gebouw (’t kwam er in 1910) ligt in de Molenstraat, die naar de Molenborrestraat afdaalt; schuins daarover is het oud molenhuis, waarin destijds Jan Thielen woonde. De molen werd in 1873 door Jan Kestemont uit de Mechelse omgeving naar hier overgebracht. Door verkoop ging hij viermaal in andere handen over: in 1882 aan Filip-Jozef De Voghel, die in 1892 naar Schamelbeek (Oudenaken) ging wonen; aan Jan Thielen, die in 1912 naar Oudergem vertrok, waar hij thans nog verblijft; aan Hendrik Tielemans, die in 1921 naar Anderlecht verhuisde; sedert juni 1921 is er J.-B. Evenepoel-Walravens de eigenaar-molenaar.

Ten jare 1892 werd Frans Van der Steen, van Oudenaken, door een zeil getroffen en bleef op de slag dood. Omstreeks 1900 was Thielen bezig met het kleed van een zeil wel te leggen, waarvoor hij enige stappen op het zeil gegaan was; de molen die niet gans stil stond, draaide eenmaal met de molenaar rond. De knecht Korneel Roelants had het bemerkt en zette de molen aanstonds stil. Later zei hij: “Hij is me geen beste vriend, maar ik kon toch niet zien, dat hij er zijn leven zou bij laten.” Thielen had niet de minste wonde.

Berchem-molen had, zoals zijn broeders, in 1914-1918 veel te verduren  van de knevelarijen der Duitse molen-toezichters. In 1916-1917 was er een mooie soldaat met dat verfoeide werk belast: om zijn lange, witte sluikharen had hij de erenaam “stekelvarken” gekregen. Zo, op een morgen lag er op de molen meer te malen dan de oorlogsverordening toeliet, en de molenaar zou eens duchtig “doorgeven”… Daar verschijnt het “stekelvarken”… Op één slag en één stoot ligt de soldaat stevig geboeid in ’t varkenskot;… en ’s avonds, nadat al het graan gemalen en weggevoerd was, mocht het “stekelvarken” zijn gevangenis verlaten… De gefopte trok er van door en liet alles blauw blauw…

(afbeelding: molen van St.-Laurens-Berchem – oorspronkelijke tekening van Ernest Verbist)  

Literatuur

Kadaster Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Sint-Pieters-Leeuw, afdeling V (Sint-Laureins-Berchem), 1910/1.
Scheppers H., Notities over oude pachthoven, molens en herbergen te Sint-Pieters-Leeuw, s.l., 1999, p. 237.
J.-F. Vincx, "De Molens van ’t Payottenland, in: Eigen Schoon en De Brabander, XIX 7, 1931, 7, p. 187-189 (Sint-Laurens-Berchem Molen)
Van Hecke G., De verdwenen windmolen van Sint-Laureins-Berchem, in Lewe, jg. 3, nr. 3, 1983, p. 6-8.
Herman Holemans, Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z), Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992;
M.A. Duwaerts e.a., De molens in Brabant, Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
R. Van Mieghem, De molens van bij ons, in: Lewe, Driemaandelijks tijdschrift van de Heemkring Sint-Pieters-Leeuw, jg. 5 (1985-1986), nr. 3, p. 23-24, ill.
Ons erfgoed in woord en beeld, Themanummer, in Lewe, jg. 25, nrs. 2-3-4, 2006.
Alphonse Wauters, Histoire des environs de Bruxelles, Boek 1, Heruitgave van de originele tekst van 1855, Brussel, 1971.
Kennes H. m.m.v. Van Damme M., Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Sint-Pieters-Leeuw, Deelgemeenten Sint-Pieters-Leeuw, Oudenaken, Ruisbroek, Sint-Laureins-Berchem en Vlezenbeek, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB8, 2008.

Overige foto's

<p>Molen Kestemont</p>

Pentekenng Ernest Verbist

<p>Molen Kestemont</p>

Het molenaarshuis. Foto: Marjolijn Van Damme, 01.06.2004

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zaterdag 12 september 2015

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens