De Lizernemolen (naar het gehucht Lizerne) of molen Devos (naar de molenaars) was een houten koren- en oliewindmolen aan de oostzijde van de Lotzstraat, op de hoek met de Grenadiersstraat, in het gehucht Lizerne (vandaar de molennaam).

Jacobus Depoortere bekwam op 11 maart 1782 het octrooi van de Oostenrijkse keizer Jozef II voor de oprichting van een graan- en oliewindmolen in het gehucht "Luserne" op "een kwart uur" van de plaats van Zuidschote.  

Eigenaars:
- 1782, oprichting: Depoortere Jacobus
- voor 1834, eigenaar (van de grond) Vermeersch, gemeenteontvanger te Ieper en (van het gebouw) Vaneecke Karel Franciscus, landbouwer-molenaar te Zuidschote
- later, erfenis (van de grond): Vermeersch, de kinderen
- later, erfenis (van de grond): a) Vermeersch Alina Euphrasie, rentenierster te Esquermes (F) en b) Vermeersch Adolphe, handelaar te Lille (F)
- 04.04.1843, verkoop: (van het gebouw) a) Devos Lucia, b) Devos Carolus Ludovicus, landbouwer te Zuidschote, c) Devos Rosalia, d) Devos Amelia en e) Devos Frans (notaris Titeca)
- 04.08.1855, verkoop: (van de grond) Devos Charles Louis, molenaar te Zuidschote (notaris Vandermeersch)
- voor 1878, erfenis (van de grond): Devos Charles Louis en de kinderen, molenaar te Zuidschote
- 08.01.1878, erfenis: (van de grond) Devos Charles Louis, de kinderen (overlijden van Charles Louis Devos)
- 08.01.1878, erfenis: (van het gebouw) a) Devos Lucia, b) Devos Carolus Ludovicus, de kinderen, c) Devos Rosalia, d) Devos Amelia en e) Devos Frans (overlijden van Carolus Devos)
- 17.06.1904, erfenis: a) Devos Carolus Ludovicus, de kinderen, b) Devos Rosalia, c) Devos Amelia en d) Devos Frans (overlijden van Lucia Devos)
- 01.01.1905, erfenis: a) Devos Carolus Ludovicus, de kinderen, b) Devos Rosalia, c) Devos Amelia en d) Devos Frans (overlijden van Lucia Devos)
- 03.01.1913, erfenis: a) Devos Karel, herbergier te Zuidschote en b) Devos Frans, herbergier te Zuidschote (overlijden van Rosalia Devos)

In 1834 was de grond in het bezit van Vermeersch, gemeenteontvanger te Ieper, terwijl de molen als gebouw in handen was van Karel Vaneecke, landbouwer-molenaar.
De molenaarsfamilie Devos werd eigenaar vanaf 1843, eerst van de molen en vanaf 1855 ook van de grond.

Op 18 oktober 1914 werd de molen vernield. In de onmiddellijke omgeving werd op 22-25 april 1915 de Slag bij Steenstraete uitgevochten (zie in bijlage).

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

De Slag bij Steenstraete, 22-25 april 1915 en de Lizernemolen

De datum van 22 april wordt gekozen als Dag van de Grenadiers. Die datum duidt immers het begin aan van de gevechten, waarin het Regiment door zijn heldhaftige weerstand de bres kan beperken die geslagen wordt door de Duitsers op de rechterflank van het Belgisch leger. De Duitsers maken te Steenstraete op 22 april 1915 voor het eerst gebruik van gifgassen. STteenstraete is een gehucht gelegen langs het kanaal van Ieper, dat toen bestond uit een achttal huisjes, in kruisvorm rond de brug gebouwd. Eén van deze huisjes vormde de grens tussen de Belgische sector - de stellingen van de Grenadiers - en de Franse sector. Op 22 april 1915, om 1700 uur, breekt plots een hevig bombardement los op de Franse stellingen en op de stellingen van de Grenadiers. Kort nadien ontsnappen uit de voorste vijandelijke stellingen koperkleurige dampen, die al snel een wolk vormen en -gedreven door de wind - plat tegen de grond voortgestuwd worden in richting van de verdedigers van Steenstraete Weldra ziet men op de Franse stellingen de soldaten naar de keel grijpen en neerstorten. Anderen trekken in paniek achteruit : het zijn gifgassen. De Duitse infanterie volgt op de voet en slaagt er gemakkelijk in het Kanaal tussen Steenstraete en Het Sas te overschrijden. De verbinding tussen het Franse en het Belgische leger wordt verbroken. Op bevel van de regimentscommandant der Grenadiers komen de bataljons van piket en van rust op het strijdveld en bezetten een grendelstelling tussen het Kanaal en de noordergrens van het gehucht Lizerne. Op 23 april woedt de strijd verder, en bezetten de Duitsers het gehucht Lizerne en doen een aanval in de richting van de molen, om de rechterflank van het Regiment op te rollen. onthaald op een hevig vuur worden ze echter dadelijk gestopt en teruggedreven door een stormaanval van de Grenadiers met de bajonet op het wapen. In de nacht van 24 en 25 april 1915 wordt het Regiment afgelost door het 3de Linieregiment en begeeft het zich op kantonnement te Oostvleteren en Elzendamme.

Archieven
Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1915 (oprichting, 1782)

Werken
N. Boussemaere, De Cortewildemolen voor 1579 tot 1915, de hoeve Cortewildemolen tot 1983 en hun bewoners, Boezinge, 1985.
Herman Holemans, "West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z , Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.
John Verpaalen, Molens van de frontstreek, Koksijde, De Klaproos, 1995.
Delepiere A.-M., Huys M. & Lion M., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Ieper, Kanton Ieper, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 11N1, Brussel - Turnhout, 1987.