Molenzorg

Hoevenen (Stabroek), Antwerpen


Prentkaart F. Hoelen, phot., Kapellen. Verzameling Ons Molenheem
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Witvense molen
Molen van Witvenne
Hoevense molen

Ligging
Molenstraat
2940 Hoevenen (Stabroek)

nabij hoek met Antwerpsesteenweg
kadasterperceel I399


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
1533 / na 1600 / 1748
Verdwenen
ca. 1584, oorlog / 1747, 25 augustus, oorlog / 1920, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Molen van Hoevenen of Witvense molen was een houten korenwindmolen in de Molenstraat, nabij de hoek met de Antwerpsesteenweg. Hij werd opgericht in 1533, maar vond zijn vernieling tijdens de Troebelen en de strijd om Antwerpen rond 1584. Na 1600 gebeurde een heroprichting.

De hertog van Salm-Salm uit Hoogstraten vordede in 1748 een schadevergoeding voor de vernieling van de molen van het Witven. Op 25 augustus (St.-Ludovicusdag) 1747, kort na 8 uur 's avonds, werd de molen in brand gestoken. Een "experten molenmaecker", die ook voorheen al aan de molen gewerkt had, schatte de schade of herstellingskosten op 7000 gulden.
De molen was verpacht aan 854 gulden huur per jaar. Doordat de molen afgebrand was, had de molenaar-pachter die natuurlijk niet meer kunne gebruiken. Daarom moest hij kwijtschelding krijgen van zijn pacht, zolang de molen niet hersteld was. Die herstelling had geduurd van 25 augustus 1747 tot 25 maart 1748, dit wil zeggen zeven maanden. Schadekost voor de hertog: gerekend aan 854 gulden jaarlijkse pacht, kwam die op 498 gulden, 3 stuivers en 3 achtste.

Kadastrale beschrijving van ca. 1832: "de graanwindmolen welke in deze gemeente bestaat is in de naburigheid van het gewezen dorp Hoevenen gelegen. Hij is in hout vervaardigd, heeft eenen omgang en twee paer steenen welke niet gelijktijdig kunnen werken, is in zeer goede staat).

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: de Caters Constantinus Petrus, rentenier te Antwerpen
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Petrus de Caters)
- 11.04.1885, verkoop: a) Bogaerts Isabelle Amelie, zonder beroep te Antwerpen en b) Bogaerts Joanna Cornelia, zonder beroep te Antwerpen (notaris Belloy)
- 30.07.1890, verkoop: Verellen-Fraeters Victor, molenaar te Hoevenen (notaris Van Olmen)
- 30.10.1912, verkoop: Goris-Van Aken Corneel, diamantwerker te Hemiksem (notaris Gheysens)

De standaardmolen werd in 1920 gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Ward Van Osta, "Schadevergoeding voor Salm-Salm in 1747", Jaarboek Heemkring Ekeren, jg. 30, 2012, p. 41-49.
Schadeclaim van Salm Salm voor 1747.
Op de omslag: "Dommage que la guerre a causé à Eekeren, Hoevenen et Cappellen l'an 1747.

Memorie specificatiff van de schaeden ende ruinen overkomen aann de thienden, molens, hoeven, landen, weijden, bosschen ende plantagien competerende (toebehorend) aen Doorlucht(igste) Hoogheijt den vorst van Salm-Salm, hertogh van Hoogstraeten etc. binnen sijne Heerelyckheden van Eeckeren Hoevenen ende Capellen dependentie van het hertogdom vann Hooghstraeten, soo ten opsighte van het onderwaeteren van de poders als het fourageren ende branden door de fransche trouppen geschiet inn de jaere 1747 (...)

Den wintmolen van het witvenne gelegen onder den dorpe van hoevenen is op 25 Augusti 1747 sijnde St Ludovicus Dagh een weijnigh naer acht ueren des avonts afgebrant, den selven is door eenen experten molenmaecker die altijdt ende oorts te voorens aen den selven nogh hadde gewerckt getauxeert ter somme van seven duijsent guldens, dus .............. 7000 gulden

Item den zelven molen affgebrant synde, soe heeft den pachter den zelven niet connen gebruyckenn, ende aen hem pro rato tempris quijtschel (kwijtschelding volgens de tijd in onnbruik) moeten toestaen, tot dat den selven op nieuws hermaeckt is geweest, het gene heft geduert van den voor(schreven) 25en Augusti 1747 tot 25 meert 1748, sijnde netto seven maendenn de welcke gerekent tot 854 gulden, sijnde de jaerelijcksche pachte, beloopt ters omme van vier hondert acht en negentigh guldens drij en drij achtste stuijvers, dus................................ 498 gulden 3 stuivers 3/4

Item soo is de schaede van het afgebrant huijs ende schuere van den Caderheijde molen geweerdeert op twee duijsent guldens, dus ........................................................... 2000 gulden

Literatuur

F. Bresseleers & A. Janssens, Geschiedenis van Hoevenen, Hoevenen, 1976.
F. Bresseleers, Hoevenen. De vroegere heerlijkheid Ettenhoven, in: Polderheem, jg. II, nummer 4, december 1967, p. 7-10.
Ward Van Osta, "Schadevergoeding voor Salm-Salm in 1747", Jaarboek Heemkring Ekeren, jg. 30, 2012, p. 41-49.
V.E. Wauters, De plaatsnamen Witven, Ettenhoven en Hogeschot in verband met de vroegste geschiedenis van de Heerlijkheid Ekeren, in: 't Bruggeske (Culturele Kring "Hoghescote", Kapellen), XXXIII, 2001, nr. 2 (1 juni), p. 45-55.
H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen, Nieuwkerken, Ten Bos, 1983.
G. Kockelberg, Historische molenvermeldingen in en om Antwerpen. Een blik op de 1000-jarige geschiedenis der Antwerpse molens, Antwerpen, 1986.
P.J. Goetschalckx, Kerkelijke geschiedenis van Eekeren bevattend de geschiedenis der parochieën van Eekeren, Hoevenen, Kapellen, Brasschaat, Ertbrant, Brasschaat ter heide, Hoogboom, Donk, Ste Mariaburg en Rustoord, Eekeren-Donk (1914).
Lambrechts-Augustijns Hugo, De molenaars Lambrechts te Ekeren, Jaarboek Heemkring Ekeren, XXV, 2007.

Overige foto's

<p>Witvense molen<br>Molen van Witvenne<br>Hoevense molen</p>

Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem

<p>Witvense molen<br>Molen van Witvenne<br>Hoevense molen</p>

Prentkaart ca. 1908. Verzameling Ons Molenheem

<p>Witvense molen<br>Molen van Witvenne<br>Hoevense molen</p>

Verzameling Ons Molenheem

<p>Witvense molen<br>Molen van Witvenne<br>Hoevense molen</p>

Verzameling Ons Molenheem

<p>Witvense molen<br>Molen van Witvenne<br>Hoevense molen</p>

Verzameling Ons Molenheem

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: donderdag 23 juli 2015

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens