Molenzorg

Heist-op-den-Berg, Antwerpen


Detail van prentkaart Liekens-Van Steen. Verzameling Ons Molenheem
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Molen van de Oude God
Liekensmolen

Ligging
Westerlosesteenweg 19
2220 Heist-op-den-Berg

noordzijde
Laar (gehucht)
Schaffelberg
kadasterperceel B583f


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
1842
Verdwenen
1921, sloop na grote oorlogsschade
Beschrijving / geschiedenis

De Molen van de Oude God (naar zijn ligging) of de Liekensmolen (naar de laatste molenaar) was een houten korenwindmolen aan de noordzijde van de Westerlosesteenweg (nr. 19), op de weg naar Booischot.

De standaardmolen werd opgericht in 1840. Oprichter Petrus Van Elsen vroeg op 8 augustus 1840 de toelating  en bekwam een maand later al de toestemming. Ondertussen waren de werkzaamheden al gestart: "que l'attente d'une décision favorable sur sa demande ne sera pas longtemps la cause d'une interruption des travaux de construction de son moulin").

We zien de molen nog niet aangeduid in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842), maar wel op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1842) en de kadasterkaart van P.C. Popp (ca. 1850).

Pieter Van Elsen was geboren te Westerlo in 1817. Hij was knecht op de molen van Booischot-Eindeken. In februari 1840 trouwde hij en op 5 oktober 1840 verhuisde hij naar zijn nieuw molenhuis. Peter had eerst verkering met de zus van zijn vrouw, Regina, die aan tering bezweek. Zijn vrouw Joanna Maria Van Kerckhoven stond bekend als een verstandige en ontwikkelde dame die vlot Frans sprak.De eerste tien jaaar heeft hij zelf de molen in Heist bediend. Maar op 30 september 1850 trok hij naar de windmlen van de Asberg te Zoerle-Perwijs (Westerlo), waar hij zijn vader opvolgde. De molen te Heist verhuurde hij aan Peter Verbeeck. Toen in 1853 de molen aan Caluwaert verkocht werd, was Verbeeck daar erg kwaad om. En het duurde niet land of hij zette zijn eigen molen aan de Lo, wat scherpe concurrentie tot gevolg had.

De nieuwe eigenaar van de molen aan de Oude God heette Romain Caluwaert. Hij was maalder geweest te Vorotkapel-Westerlo en jongere broer van Medard, de molenaar van Hallaar. Zijn oudste broer Jozef was notaris te Heist. De verkoop gebeurde op 24 oktober 1853 voor 6185 frank voor "eenen graenwindmolen met huysinge, hof, hackhout, uytweg en land gelegen te Schaffelberg wijk B 583 en B 584 groot samen 43 a 85 ca.", met hierin niet begrepen: "het taxaet van de draeyende werken beloopende 2950 fr."

Na het overlijden van Romain Caluwaert op 9 april 1854 zetten zijn vrouw en zijn kindeenhet molenbedrijf verder.

Molenaar Karel Caluwaert en zijn familie verkochten de molen op 28 juli 1898 aan Frans Liekens, molenaar te Oosterwijk-Houtvenne. Deze Frans was de kleinzoon van Peter-Frans alias "Duiven-Liekens" die in 1886 te Beerzel was overleden. Die grootvader was een verwoed duivenliefheber, zodanig zelfs dat 's avonds voor 't slapen gaan heel het gezin nog een "vaderons" moest bidden voor zijn duiver die zo jammerlijk verongelukt was. Duiven-Liekens nam op 80-jarige leeftijd nog de ploeg ter hand. HIj was kloek gebouwd en woog bij zijn dood nog 90 kg. Zijn oudste zoon Peter was veel zachter van karakter. Hij werkte op de molen te Booischot tot die in Beerzel vrij kwam. Daar werd in 1867 Frans geboren. Frans werkte op de mlen van Houtvenne vanaf 1892 tot in augustus 1897 toen hij molenaar werd te Heist-Oude God. Een  jaar later kon hij de molen kopen. HIj was toen dertig jaar en de toekomst zag er goeduit. Maar de wereldoorlog betekende voor vele molens van ons land de ondergang.

Opeenvolgende eigenaars:

- 07.08.1840, verkoop: (van de grond) door Verbruggen Marie, zonder beroep te Heist-op-den-Berg (notaris Heylen)
- 1842, opbouw: Van Elsen-Van Kerkhoven Petrus, molenaar te Booischot ("nouvelle construction d'un moulin à grains mû par le vent")
- 24.10.1853, verkoop: Caluwaert-Laumans Romain, molenaar te Westerlo (notaris Caluwaert)
- 09.04.1859, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Romain Caluwaert)
- 28.07.1898, verkoop: Liekens-Bellekens François, molenaar te Houtvenne (notaris De Bie)

De "Graenwindmolen" wordt in de kadastrale legger van P.C. Popp (ca. 1855) ondergebracht in klasse 2, met een belastbaar inkomen van 330 frank (bebouwd) en 4,56 frank (ongebouwd), met een perceelsgrootte van 9 are 80 centiare.

In 1870 werd de molen door de bliksem getroffen. De standaard was geraakt en moest vernieuwd worden. Ook de steenbalk had zwaar geleden.

Tijdens de vlucht in 1914 was er een molenroede afgebroken. Drie jaar later, in 1917, brak er een borst (pestel) af en werden twee einden (wieken) weggeslingerd. Na de oorlog, in 1921, begon de afbraak. Stuk na stuk werden de onderdelen op een koopdag verkocht. In 1924 was alles afgebroken. Veel later werd de molenwal afgevoerd. Een nabijgelegen bos wordt nog het molenboske genoemd, als getuigenis van 81 jaar molengeschiedenis.

Lieven DENEWET, Jozef WEYNS & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven
Rijksarchief Antwerpen, Provinciaal Archief, l 229 c (oprichting in 1840)
Rijksarchief Antwerpen, Notariaat Caluwaert, nr. 750, akte 323 (verkoop op 24.10.1853)
Rijksarchief Antwerpen, Noariaat De Bie, nr. 9528, akte 17 (verkoop op 28.07.1898)

Weken
Jozef Weyns, "Veldboekjes", II, p. 22, 207; III? p. 74.
L. Herteleer, Geschiedenis van Heist-op-den-Berg 1795-1976, Heist-op-den-Berg, 1986.
L. Liekens, dl. 1, Mechelen, 1897; dl. 2, Heist-op-den-Berg, 1921; anastatische herdruk met inleiding door L. Herteleer, Gent, 1992.
René Lambrechts, "Heist op den Berg in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1981.
H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens der Zuiderkempen", Nieuwkerken, 1978.
Karel Lemmens, "De molens van Heist-op-den-Berg", Heist-op-den-Berg, Heistse Heemkring "Die Swane", 1990.
P.J. Lemmens, "Molenoverzicht uit het Arrondissement Mechelen van 1830 tot heden", Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Randgemeenten, Kwartaalschrift, Borgerhout, Gitschotel Buurschap, X, 1962, nr. 4, p. 6 en 8.
H. Thys, "Molens in het arrondissement Mechelen, circa 1865-1870", in Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Kempen, Borgerhout, jg. 14, 1966, p. 3-14.

Overige foto's

<p>Molen van de Oude God<br>Liekensmolen</p>

Prentkaart Liekens-Van Steen. Verzameling Ons Molenheem

<p>Molen van de Oude God<br>Liekensmolen</p>

Prentkaart Liekens-Van Steen. Verzameling Ons Molenheem

<p>Molen van de Oude God<br>Liekensmolen</p>

Prentkaart Liekens-Van Steen. Verzameling Ons Molenheem

<p>Molen van de Oude God<br>Liekensmolen</p>

Schilderij naar prentkaart Liekens-Van Steen. Verzameling Ons Molenheem

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: dinsdag 11 juli 2017

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens