Molenzorg

Grimbergen, Vlaams-Brabant


Het molenhuis. Pentekening G. Veldeman (Eigen Schoon en de Brabander, 1928)
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Ter Borghtmolen
Borgtmolen
Minnemolen

Ligging
Borgt
1850 Grimbergen

Walravensstraat, Molenstraatje
grens met Vilvoorde
2,6 km ten O v.d. kerk
op de Tangebeek
kadasterperceel J183


toon op kaart
Type
Watermolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1775 / 1839
Verdwenen
1839 - 4 juni, weggespoeld / 1939, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De (Ter) Borgtmolen (genaamd naar zijn ligging in de Borgt) of Minnemolen was een graanwatermolen tegen de grens met Vilvoorde. De Tangebeek liet het onderslagrad draaien. We vinden hem aangeduid op de Ferrariskaart van ca. 1775. Op de kaarten van Popp en Waroquiers is sprake van de minnemolen of minnemoele, gelegen nabij de Tangebeek. Op Vilvoords grondgebied werd in 1952 de benaming Minnemolenstraat gegeven.

In de nacht van 4 juni 1839 was de Strombeke of Tangebeek na zware regenval verstopt in de doorgang onder de baan Aalst-Vilvoorde. De forse druk deed het stopsel springen, zodat het stromende water de vrije hand kreeg en een deel van de Borght overstroomde. De stroming was zo sterk dat de Minnemolen tot aan de grond weggerukt werd, een twintigtal huizen vernield waren en 74 mensen verdronken. De molen werd herbouwd.

Eigenaars na 1830:
- voor 1830, eigenaar: Helman de Grimberghen graaf Louis Marie, te Brussel
- 25.01.1870, erfenis: Helman de Grimberghen-Rogeros, secretaris van het gezantschap te Brussel (overlijden van Louis Helman de Grimberghen)
- 04.12.1880, deling: Helman de Grimberghen burggraaf Roger Armand Oscar, eigenaar te Sint-Gillis (notaris De Ruydts)
- ca. 1930, eigenaar: Lauwers-Van Cappellen Jan Frans, molenaar te Grimbergen (elektirsche graanmolen)

Na de eerste wereldoorlog nam een elektromotor het malen met waterkracht over. De laatste molenaar was Jan Frans Lauwers. Het molengebouw werd in 1939 gesloopt.

Lieven DENEWET, Daniël DELESTRE & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Over het Molenveld, waar de oudste watermolens van Grimbergen stonden

Molenveld is een wijk en een parochie in het zuid-oosten van de Vlaamse gemeente Grimbergen, dichtbij de grens met Vilvoorde. De parochiekerk is toegewijd aan Sint-Cornelius.

Het is een recent gehucht met een eigen parochiekerk. De naam is afgeleid van de toponiemen Klein en Groot Molenveld, respectievelijk ten noorden en zuiden van de Vilvoordsesteenweg. Het Groot Molenveld refereert aan een verdwenen watermolen die omstreeks 1300 gebouwd werd door de abdij van Grimbergen en vermoedelijk ingeplant was aan de kruising van de Oude Schapenbaan en de Tangebeek. De molen op het Klein Molenveld was gelegen aan de voet van de Borgtberg.

Het gebied bleef zo goed als onbebouwd tot het midden van de 20ste eeuw, in de periode 1951-1971 werden de beide molenvelden verkaveld. Er is een structureel onderscheid tussen noord en zuid, gescheiden door de Vilvoordsesteenweg die het gebied van west naar oost doorsnijdt.

Het Groot Molenveld werd volgens een planmatige aanleg getekend door landmeter P. Bouzin-Willème van Strombeek waarbij centraal een kerk en pastorie werden voorzien.

In functie van de daaropvolgende bebouwing werd het gebied op 1 december 1960 erkend als parochie, gevolgd in 1961 door de oprichting van een kerk en pastorie aan de Tangedallaan. De van Melsbroek overgebrachte noodkerk, werd tot op heden behouden (zie Tangedallaan). De nieuw ontworpen pastorie naast de kerk is van de hand van architect G. Van Campenhout (Vilvoorde) en werd in 1970 door architect Buelens verbouwd tot parochiezaal. In 1964 werd door de zusters van de Heilige Jozef van Calasanz van Vorselaar een kleuterschooltje opgericht aan de Vijverstraat, heden niet meer in gebruik. De bebouwing bestaat uit gekoppelde bel-etagewoningen uit het derde kwart van de 20ste eeuw.

-----------------------

Adelijn Calderon, "Historiek der straten van Vilvoorde", Leuven, Uitgeverij Jan van Helmont, 1993, p. 226.
Minnemolenstraat: "ligt tussen de Permekestraat en de Teniersstraat in de wijk Kassei (langs de steenweg van Vilvoorde naar Wolvertem). De naamgeving had plaats in 1952. Op de kaarten van Popp en Waroquiers is sprake van de minnemolen of minnemoele, gelegen nabij de Tangebeek. Dit is een eerste verwijzing naar een mogelijke oorsprong van de naam, maar deze zou ook kunnen afkomstig zijn van de Minnemolen (een watermolen). Die molen zou echter gelegen zijn op het grondgebied van Grimbergen. In de nacht van 4 juni 1839 was de Strombeke of Tangebeek na zware regenval verstopt in de doorgang onder de baan Aalst-Vilvoorde. De forse druk deed het stopsel springen, zodat het stromende water de vrije hand kreeg en een deel van de Borght overstroomde. De stroming was zo sterk dat de Minnemolen tot aan de grond weggerukt werd, een twintigtal huizen vernield waren en 74 mensen verdronken."

J. Schouteden-Wery, "En Brabant", 1913.
Beschrijving van een wandeling op 18 juli 1909, met relaas over de overstroming en daarna (in vertaling): Het schrikbeeld van de ramp (= de overstroming van 1839) doemt op in onze verbeelding, terwijl we langs de vijver met troebel water lopen. Aan de overkant, naast de molen, rijst een heuveltje op... de Senecaberg".

Literatuur

Schoon Grimbergen, in: Eigen Schoon en de Brabander, XI, 1928, p. 193-200;
J.J. Feyen, "Oude pachthoeven en rustige watermolens te Grimbergen", in "De Toerist", XXXVII, 1958, p. 521-524.
Herman Holemans, Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 2: arrondissement Halle-Vilvoorde (A-L), Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1991;
M.A. Duwaerts e.a., De molens in Brabant, Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Daniël J. Delestré, Uit het Verleden van Grimbergen, deel II, bewerkte en geannoteerde uitgave door de leden van 'Eigen Schoon', Heemkundige Kring 'Eigen Schoon' en Abdijgemeenschap der Norbertijnen, Grimbergen 1987, p. 68-77, ill.;
Serge Demol en Johan Vanwetswinkel, Het landelijk leven in het Grimbergse, Grimbergen, Vlaamse Vriendenkring, 2006, deel 1, p. 154-157 en p. 150, ill.
Adelijn Calderon, "Historiek der straten van Vilvoorde", Leuven, Uitgeverij Jan van Helmont, 1993, p. 226.
J. Schouteden-Wery, "En Brabant", 1913.
Mailbericht Wim van der Elst, Laken, 09.12.2013.

Overige foto's

<p>Ter Borghtmolen<br>Borgtmolen<br>Minnemolen</p>

Verzameling Ons Molenheem

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: woensdag 23 februari 2022

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens