Molenzorg

Brugge, West-Vlaanderen


Ingekleurde gravure I. Edwards (Stadsarchief Brugge)
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Molen Bauwens
Bauwensmolen

Ligging
Boninvest
8000 Brugge

bij de Gentpoort, richting Kruispoort
kadasterperceel B437


toon op kaart
Type
Stenen stellingmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
1793
Verdwenen
1858, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Bauwensmolen bevond zich op de resten van een halfronde toren, op de Boninvest tussen de Coupure en de Gentpoort, maar dicht bij deze laatste. De toren, in het bezit van de stad Brugge, was een overblijfsel van de 16de-eeuwse militaire vestingen rondom de stad, die in 1782 op bevel van de Oostenrijkse keizer Jozef II werden ontmanteld.

Koopman Karel Bauwens verwierf in 1792 het gebruik van deze toren mits het betalen van een jaarlijkse erfpacht aan de stad. Hij kreeg bovendien de toestemming om bovenop de toren een molen te bouwen. Zodoende liet hij in 1793 een stenen stellingmolen bouwen om graan te malen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: (van de grond) Brugge, de Stad en (van het gebouw) Mestdagh-Van Troys Peter, molenaar te Brugge
-  26.05.1840, verkoop: (van het gebouw): Van Dousselaere-Meulebrouck Jan (weduwe geworden, hertrouwt vrouw Meulebrouck met Dehulster Jan, herbergier te Brugge) (notaris Delarue)
- 16.06.1851, verkoop: (van het gebouw) Marnet-Van Heerswynghels Edouard, handelaar te Brugge (notaris Van Elslande - en briques)

De stad Brugge kocht de molen in 1851 aan van Jan Dehulster, niet om urbanistische maar om economsiche redenen. De Brugse handelaar Eduard Marnet-Van Heerswynghels wou immers een vlasspinnerij op te richten tussen de Gentpoort en de halfronde vestingstoren waarop de stenen stellingmolen stond. De wieken van deze molen, die een grote vlucht hadden, waren echter een belemmering voor de uitvoering van dit plan. Het stadsbestuur hield rekening met de heersende economische crisis, wilde deze kans niet voorbij laten gaan en greep in. De molen werd voor 8899,30 frank opgekocht en onmiddellijk doorverkocht aan Mamet voor slechts 5.500 frank (akte verleden voor notaris Van Elslande, d.d. 16.06.1851). Naast deze verdoken subsidie kreeg deze fabrikant er nog een toelage van 3000 frank bovenop. Marnet sloopte de molen in 1858 en richtte er zijn fabriek op. Het gedeelte van de middeleeuwse versterkingsmuren werd hierbij gesloopt.

Dit is een duidelijk voorbeeld dat een windmolen midden 19de eeuw op economisch vlak van weinig nut meer was. Ook de tewerkstelling in de molensector was zeer marginaal. In economische tellingen werd overwegend één persoon per korenwindmolen en twee personen per oliewindmolen opgegeven. De vlasspinnerij van Mamet stelde 100 à 200 arbeiders tewerk. De spinnerij werd later overgenomen door brouwer D'Hoedt die een brouwerij had aan het Simon Stevinplein. De spinnerij werd omgebouwd tot mouterij. De leegstaande gebouwen werden in 1950 gesloopt.

Lieven DENEWET, Jaak A. RAU & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven
Stadsarchief Brugge, "Fabriques et usines", 1813-1820.

Gedrukte bronnen
Gemeenteblad van Brugge, 1855-1856, éRapport Goddyné, p. 527.

Werken
K. De Flou, Woordenboek der Toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1914-1938.
Herman Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1993.
Guillaume Michiels, Iconografie der stad Brugge, III, Brugge, 1968.
Jaak A. Rau & Jan D'hondt, Een eeuw Brugge. Deel 1: 1800-1900, Brugge, Marc Vande Wiele, 2001 (hoofdstuk De windmolens in het 19de eeuws Brugge, p. 207-219).
Marc Ryckaert, Historische Stedenatlas van België, Brussel, 1991.
J.A. Rau & J. D’hondt, "De Brugse parochies. 2. Het leven in Sint-Salvator, Sint-Jacobs, Sint-Gillis", Brugge, 1988, p. 10, 11, 16.

Overige foto's

<p>Molen Bauwens<br>Bauwensmolen</p>

Schilderij August Van de Steene (1803-1870), 1840 (coll. Stadsarchief Brugge)

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zaterdag 2 maart 2019

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens