Molenzorg

Duffel, Antwerpen


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

De Grote Duffelaar
Den Grooten Duffelaar
Molen van Tongerlo
Molen van de Prelaat

Ligging
Leopoldstraat 61
2570 Duffel

noordwestzijde
rechteroever Nete
kadasterperceel A525


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1356 / 1674
Verdwenen
1585, oorlog / 1889, verplaatst naar Ranst
Beschrijving / geschiedenis

De Grote Duffelaar, de molen van Tongerlo of molen van de Prelaat was een houten korenwindmolen aan de noordwestzijde van de Leopoldstraat (nr. 61), ter hoogte van de huidige watertoren, op de rechteroever (westzijde) van de Nete.

Het was een oude banmolen van de prelaat (abt) van Tongerlo. Hij werd al in 1356 vermeld toen de abt de molen verkreeg van de kasteelheer van Ter Elst. De bijnaam "Molen van de Prelaat" werd soms gesteld tegenover de "Molen van de Baron" (zie onder Perwijsmolen).

De Grote Duffelaar werd in 1585 door de Staatsen afgestookt. Op de overgebleven wal werd pas in 1674 een andere standaardmolen gezet.

We zien hem afgebeeld op de Fricxkaart (1712), op de Ferrariskaart (ca 1775) met het bruin symbool van een standaardmolen, in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842), op de kadastrale kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en met de benaming "Grooten Duffelaer M(ole)n" en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) als "Grooten Duffelaer molen".

Uit de processen-verbaal van afpaling van de gemeente Duffel:
- ca. 1820: "Un autre S(ecti)on A525, appartient au Sr Spruyt, bourgemaître de la commune, est loué avec maison, terres, jardin et pré à Jean Seghers, pour 450 fl. argent de Brabant ou 385,71 florins de Pays-Bas; déduction faite des contributions de 129,47 f., il reste un revenu net de 515,18 f. Pour obtenir le revenu brut du moulin seul,il faut déduire celui des autres propriétés, lequel, calculé d'après le présent tableau de classification, monte à f. 111,19, revenu brut du moulin donc de f. 409,99. Sur la quelle somme de f. 409,99, il doit être déduit un tiers pour frais d'entretient de réparations, montant à f. 134,66 mais comme l'entretien des ouvrages tournants, supposé être les trois quarts de tout l'entretien, est à charge du locataire, il sera déduit qu'un quart de la susdite somme de f. 134,66, montant à f. 33,66; reste un revennu net de f. 370,33. Ce résultat est encore moins admissible que celui du moulin précédent et comme ces deux moulins nous paraissent d'un rapport égal, tant pour la situation que pour la bâtisse, nous avons également porté le revenu net de ce moulin à f. 250,00

- ca. 1830: "in hout vervaardigd, twee paar steenen, in goede staat en gunstig gelegen bij het dorp. Wordt verhuurd aan Jan Segers.

Eigenaars na 1820:
- 1820-1830: eigenaar: Spruyt Pierre, burgemeester van Duffel; huurder-molenaar Segers Jan
- voor 1834, eigenaar: a) Spruyt Pieter Gommarus, de weduwe te Duffel en b Van Nolen Jan-Baptist, belastingontvanger
- 07.01.1840, verkoop: Van Swartenbroeck-Janssens Jean François, molenaar te Vorselaar (notaris Hermans)

Het binnenwerk brandde in 1884 uit door blikseminslag. Hij werd dan geheel hersteld door de laatste maalder V. Van Swartenbroeckx.

In 1889 werd de molen gesloopt en vervoerd naar Ranst waar hij in 1958 werd gesloopt.

Zie verder: Ranst, Molen van Zevenbergen, Molen Dens

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens der Zuiderkempen", Nieuwkerken, Ten Bos/Studiekring Ons Molenheem, 1978, p. 25-26.
E. Dom, "De verdwenen windmolens", in: Dufflaea, 1963, nrs. 107-108.
Duffel toen, tot 1900, K.W.B.-Oost, Lier, 1986.
G. Gabriels, Bijdrage tot de geschiedenis van Duffel, Regentaatsverhandeling Berthoutinstituut Mechelen, 1982-1983.
Geschiedenis van Duffel, K.W.B.-Duffel (-Oost), Duffel, s.d. 
F. Sillis, "De Duffelse Windmolens", De Belgische Molenaar, LVIII, 1963, 4 (22 febr.), p. 260.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zaterdag 7 januari 2017

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens