Molenzorg

Galmaarden, Vlaams-Brabant


Foto jaren 1950. Verzameling Ons Molenheem
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Stenen Molen

Ligging
Waterschaapstraat 4
1570 Galmaarden

zuidzijde
800 m NW v.d. kerk
kadasterperceel C211


toon op kaart
Type
Stenen bergmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
tussen 1775 en 1830
Verdwenen
1913, onttakeld / 1965, sloop ingekorte romp
Beschrijving / geschiedenis

De Stenen Molen of molen Fransmans (naar de oprichter) was een stenen graanwindmolen (type bergmolen) aan de zuidzijde van de Waterschaapstraat (nr. 4), op 800 meter ten noordwesten van de kerk van Galmaarden.

De molen werd gebouwd tussen 1775 en 1830.

We vinden hem aangeduid op de:
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1842) met de benaming "Steene Molen".
- topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met een kleine tekening van een stenen molen.

De erfgenamen van Jan Magnus Fransmans, die de molen rond 1834 bezaten, waren ook de bezitters van:
1) de houten korenwindmolen in de Hoogstraat (Potaardeveldmolen), die zich een 800-tal meter meer noordwaarts bevond en die al in 1841 verdween.
2) de nog bestaande Gemelingen- of Driscartmolen, een graan- en oliewatermolen in de Molenstraat.
Deze erfgenamen woonden allen buiten Galmaarden en ze verhuurden hun molens aan molenaars.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Fransman Jan Magnus, de erfgenamen:
a) Fransman Jean Eugène (voor 1/4), advocaat te Enghien / Edingen
b) Fransman Eléonore Puliherie, echtgenote Pilette Leonard Joseph (voor 1/4), eigenaar te Ath,
c) Fransman Charles (voor 1/4), advocaat te Brussel
d) Antheunis-Fransman Charles Joseph, de kinderen (voor 1/4) (kinderen: Charles Joseph, Jean Adolphe, Désiré, Felix Constant, Eugenie Françoise en Paul)
- 09.08.1841, verkoop: Vanopdenbosch-Plasman Jan Jozef, molenaar te Galmaarden (onderhandse akte)
- 08.06.1878, erfenis: de kinderen
- 17.07.1894, verkoop: Driscart-Allebaut Leo Jozef, molenaar te Galmaarden (notaris Deleener)
- 20.03.1923, verkoop: Bauwens-Devos Frans, werkman te Galmaarden (notaris Ectors)
- 09.01.1964, erfenis: de kinderen
- 17.12.1964, verkoop: Platbrood-Favyts André Theophile, metaalbewerker te Galmaarden (notaris Van Holen - "stenen molen als huis ingericht")

De molen werd onttakeld in 1913 en ingericht als landgebouw.
De ingekorte romp werd in 1921 ingericht als huis.
De laatste eigenaar André Platbrood-Favyts overwoog om er een restaurant op te starten maar dat ging niet door. Hij sloopte de romp in 1965 nadat hij een nieuw woonhuis had opgetrokken vlak naast de molen.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Volksverhaal (sage). Het lawaai en de stalkaars van de molen
En in de tijd van de stenen molen. Dat is nu verhuurd. Daar staat nu een huis op, maar in die tijd was dat een stenen molen. Ze zouden daar met de avond niet durven voorbijgegaan zijn, gelijk dat er daar lawaai was en - ge zaagt dat van ver, hé - een stalkaars en als ge uw vinger uitstaakt, kwam dat daar op zitten. Dat heb ik dikwijls horen vertellen.

Zegspersoon: Marie Florence Cornelis, °Galmaarden 25.12.1914, naaister, Plaats 62, Galmaarden
Bron: A.-M. Vanden Herrewegen, "Sagenonderzoek in het grensgebied van de provincies Oost-Vlaanderen, Brabant en Henegouwen", Leuven, 1975 (licentiaatsverhandeling), deel 2 (Sagenverzameling en Bijlagen), p. 119.
Sagenmotief: geestenwereld - vuurgeesten - dwaallichten - zonder bijgedachte van ziel - plagen - verschijningsvorm: molen.

Literatuur

Hubert De Weerdt & Luc Cromphout, "De molens van Galmaarden", Londerzeel, 2017.
M. Matthijs, "Galmaarden 1890-1950", 1985, II, p. 123.
Herman Holemans, Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 2: arrondissement Halle-Vilvoorde (A-L), Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1991, p. 43.
Bernard Roobaert, Overzicht van de molens van de streek van Edingen met hun oudste vermeldingen, Molenecho's, XXIV, 1996, nr. 3-4, p. 116-180.
M.A. Duwaerts e.a., De molens in Brabant, Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
B. Roobaert, Een overzicht van de molens van het Oude Land van Edingen en hun oudste vermeldingen, in: Het oude Land van Edingen en Omliggende, Herne, jg. XXI, 1993, nr. 2, p. 97-133, ill.
Lieven Denewet, Honderd bespookte molens in Vlaanderen. Een verzameling molensagen van de kuststreek tot het Maasland, Molenecho's, XX,1992, nr. 2-3, p. 146, 210.
A.-M. Vanden Herrewegen, "Sagenonderzoek in het grensgebied van de provincies Oost-Vlaanderen, Brabant en Henegouwen", Leuven, 1975 (licentiaatsverhandeling), deel 2 (Sagenverzameling en Bijlagen), p. 119.

Overige foto's

<p>Stenen Molen</p>

Detail van deze foto

<p>Stenen Molen</p>

Foto ca. 1954 (coll. Luc Cromphout)

<p>Stenen Molen</p>

Detail van deze foto

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: vrijdag 26 mei 2017

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens