Van alle Zonnebeekse molens heeft de Westhoekmolen veruit de kortste geschiedenis. De molen werd pas gebouwd in 1902 – 1904 door Felix Mylle (° Zonnebeke 15.07.1856- + 11.10.1926), zoon van Jean-Baptiste Mylle en Marie-Theresia Malengier. Felix, timmerman van beroep, huwde op 14.11.1888 met Eugenie Knockaert (° Zonnebeke 07.01.1865- + 19.11.1939). Zij woonden langs de Oude Ieperweg ten oosten van de Frezenbergstraat (nu Nonnenbossenstraat 4) op het ouderlijke hoeveke. Felix was een echte knutselaar en had samen met zijn ongehuwde broer Henri, olieslagersknecht op Leuridans molen, al diverse miniatuurmolentjes in elkaar getimmerd. ‘Als ’t ne keer spande’ dan ging Felix ook nog helpen bij molenaar en molenmaker Gusten Dejonghe van ‘’t Sekreimolentje’ te Geluveld. Zijn aldus gegroeide interesse voor het molenaarsberoep, zijn zes aankomende kinderen en het verdwijnen van de Grote Molen te Zonnebeke, waren de redenen voor zijn beslissing om bij zijn woning een eigen molen te bouwen.

De nieuwe molen was een houten achtkantige graanwindmolen. Hij vertoonde veel gelijkenis met de bekende Hollandse molens die ook wel  het noorden van onze provincie voorkwamen. De achtkantige bovenkruier op de Westhoek was dan ook een ‘vreemde eend in de bijt’ voor onze streek. De kas was afkomstig van een molen die Felix gekocht en gesloopt had voor 800 fr. Vermoedelijk ging het om de Loiremolen uit De Moeren die in 1846 werd gebouwd. De vierkante onderbouw van de molen (een houten geraamte, opgevuld met bakstenen) diende als opslagplaats. Rondom de molen, boven de onderbouw, was een houten galerie. In de molen zaten gerecupereerde onderdelen van de Abtsmolen of Grote Molen op de hoek van de Grote en de Kleine Molenstraat, die in 1901 voor goed werd gesloopt. In een publieke venditie, volgend op de sloop, kocht Felix Mylle de steekbanden en het grote vliegwiel van deze molen. Het vliegwiel was echter te groot voor de nieuwe molen en werd verzaagd tot onderring van de nieuwe molenkap.

Mylles molen was een eerder kleine molen, de vlucht bedroeg ‘slechts’ achttien meter. De kap draaide op beukenhouten rollen. De as en de askop, alsook de roeden bestonden volledig uit hout. Felix heeft zelf de vier grote molenstenen gegoten. In de molen was ook een haverpletter. Hij heeft drie jaar aan zijn molen gewerkt (tussen zijn beroepsactiviteit als timmerman door). Pas eind 1904 was hij maalvaardig. In 1910 werd een ‘petrollemoteur’ van 15 PK geplaatst in een bijgebouw om ook bij windstilte te kunnen malen. De macht werd ondergronds door een stang in de molen overgebracht.

Rond 7 oktober 1914 viel het allereerste ‘projectiel’ op Zonnebeke en trof de pas nieuw gebouwde woning van Felix Mylle. Het was niet de bedoeling het huis te treffen, wel de molen vlakbij, die aan het draaien was. Het huis was erg beschadigd maar niemand werd gewond. Onmiddellijk stonden Engelse cavaleristen op het erf en ze namen zoon Jules gevangen. Zij verdachten hem er van een spion te zijn en met de molen indicaties te geven aan de vijand. Met veel diplomatie kon vader Felix zijn zoon opnieuw vrij krijgen. De schrik was hen om het hart geslagen en ‘s anderendaags vluchtte het gezin naar Saint Sauveur-le Vicomte in Normandië. In april 1915 werd de molen verwoest door het oorlogsgeweld. In 1917 stond de onderbouw er nog. Franse soldaten bivakkeerden er in en maakten vuurtjes met het hout van de romp van de vernielde molen.

De familie Mylle besloot na de oorlog de molen niet her op te bouwen. Felix kwam met zijn gezin als één der eersten naar Zonnebeke terug en verdiende als timmerman zeer goed zijn brood in de heropbouw, samen met zijn zonen Jules en Camille. Samen met Eugenie en de kinderen Jules, Martha, Camille, Zoë, Cyrille en Adrienne ging hij wonen op de Frezenberg in een barak. Moeder hield er de herberg “In den Frezenberg” open. Jules trouwde op 31 juli 1920 met Marie-Louise Bailleul van de ‘Verbrande Molen’ te Zillebeke. In 1927 kon hij de molen van Moulbaix bij Leuze in Henegouwen overnemen en hij verliet Zonnebeke voor zijn grote liefde, het molenaarsberoep. Felix overleed te Zonnebeke op 11 oktober 1926.

Hoewel recent qua geschiedenis, is van deze molen geen enkele afbeelding noch document bewaard gebleven. Gelukkig kon oud-molenaar, timmerman en molensteenscherper Jules Mylle (° Zonnebeke 21.02.1889 - + Wervik 26.11.1980), oudste zoon van Felix Mylle, nog alles tot in de kleinste details vertellen over de molen, waaraan en waarin hij heel veel had gewerkt.

Alfons Theuninck

Fragment uit: Alfons Theuninck, De Westhoekmolen: Een achtkantige bovenkruier te Zonnebeke, Zonnebeke, Heemkundige Kring De Zonnebeekse Heemvrienden, 1990, 280 p.
Molenaar Jules Mylle (1889-1980) vertelt daarin over de bouw van deze houten achtkante bovenkruier.

Ik was nog een jongen toen vader zijn molen begon te bouwen. De bouw van die molen is wellicht de voornaamste gebeurtenis uit mijn kinderjaren geweest. ‘k Zie ’t nog voor min ogen gebeuren. Heel mijn jeugd ben ik in en met de molen bezig geweest. Daardoor komt het, dat ik mijn leven lang mij tot de molens en het werk op de molens aangetrokken heb gevoeld. Werken op een molen, dat was mijn leven. In 1902, nog vóór de bouw van onze molen was begonnen, werd Hooghes molen, gelegen op de hoek van de Kleine en de Grote Molenstraat, omgetrokken, afgebroken en al de onderdelen verkocht “in venditie” (openbare verkoping).

Alfons Theuninck, De Westhoekmolen: Een achtkantige bovenkruier te Zonnebeke, Zonnebeke, Heemkundige Kring De Zonnebeekse Heemvrienden, 1990, 280 p.
Herman Holemans, "West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z , Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.