Molenzorg

Berchem (Kluisbergen), Oost-Vlaanderen


Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Bettensmolen
Bernemolen

Ligging
Molenstraat 116
9690 Berchem (Kluisbergen)

westnoordzijde
500 m ZW v.d. kerk
kadasterperceel A76


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Koren- en oliemolen
Gebouwd
ca. 1456 / ca. 1890, overgebracht uit Deerlijk
Verdwenen
ca. 1887, brand / 1918 - eind okt.-begin nov., oorlog
Beschrijving / geschiedenis

De Bettensmolen was een houten graan- en oliewindmolen aan de noordzijde van de Molenstraat, op een halve kilometer ten zuidwesten van de kerk van Berchem.

Een eerste staakmolen werd hier reeds rond 1456 opgericht door de heren van Berchem (dezelfde van Pamele, Gavere en Schorisse).
Later werd de molen in volle eigendom geschonken aande Rijke Klaren van de Sint-Clara-abdij te Petegem.

Volgens de penningkohieren van 1571(f° 29r°) was de heer van Berchem nog de eigenaar. Hij verhuurde de molen voor 144 ponden parisis aan Jan de Faconnier: "Jan de Faconier hout in pachte van den heere van Berchem de cooren muelene aldaer jaerlicx vuer 144 p. parisis" 

We zien hem aangeduid op:
- Villaretkaart (1745-1748) met het bruin symbool van een staakmolen en met de benaming "Moulin de Berchem"
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen met de benaming "Moulin de Berne".
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)

Na het opheffing van de kloostergemeenschap onder Jozef II en de verkoping van de religieuze goederen tijdens het Frans bewind, kwam de molen in het bezit van de familie Lampo. Huurder-molenaar was Jos Roseele.

Een kadasterbeschrijving van 1820 meldt: "Le premier appartenant à Mons. Lampo exploité par Joseph Roseele avec des autres biens. L'expert n'ayant aucun donné certain pour établir son revenu, il a pris des renseigenments sur la production et quatité de grains qu'il peut moudre; en conséquence il estime son revenu brut de fl. 130 et net de fl. 87."

Eigenaars na 1800:
- 1820, eigenaar: Lampo; molenaar-huurder: Roseele Joseph
- voor 1834, eigenaar: Bettens Jean-Baptiste, molenaar te Berchem-Oudenaarde
- later, erfenis: a) Bettens François, b) Bettens Charles, c) Bettens Dorothé en d) Bettens Gétulie (overlijden van Jean-Baptiste Bettens)
- 22.06.1859, erfenis: a) Bettens Charles, b) Bettens Dorothée en c) Bettens Géthulie (overlijden van Jean-Baptiste  Bettens)
- 02.05.1894, erfenis: a) Bettens Dorothée en b) Bettens Gétulie (overlijden van Charles Bettens)

De molen brandde af rond 1887 en werd vervangen door de Graanmolen Denutte uit Deerlijk.

Eind oktober of begin november 1918 werd hij tijdens de Scheldegevechten omvergetrokken door de vluchtende Duitsers.

Zie ook: Deerlijk, Graanmolen Denutte

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Stadsarchief Gent, Penningkohieren Berchem 1571, f° 29r°.
- Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Werken
- B. De Keyzer, De Lange Weg naar Kluisbergen, Bijdrage tot de historie van Kluisbergen: Bergen - Ruien - Kwaremont - Zulzeke, II, s.l., 1978, p. 348-349.
- Inventaris van de wind- en watermolens in de Provincie Oostvlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster, in Kultureel Jaarboek voor de provincie Oostvlaanderen  1962, Tweede band, XVI, Gent, 1963, p. 2.
- Julien Vandeputte, "De molens van het arrondissement Oudenaarde uit hun geschiedenis", Oudenaarde, 1974, p. 146-147.
- Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1996.

Overige foto's

<p>Bettensmolen<br>Bernemolen</p>

Prentkaart ed. P. Verstraeten, Hotel de Gand. Verzameling Ons Molenheem

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: woensdag 11 december 2019

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens