Molenzorg

Aarsele (Tielt), West-Vlaanderen


Verzameling Ons Molenheem
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Molen Van Parijs
Molen Bearelle

Ligging
Aarselestraat 39
8700 Aarsele (Tielt)

oostzijde
300 m Z v.d. kerk
kadasterperceel C 101 > C98b


toon op kaart
Type
Stenen stellingmolen
Functie
Oliemolen, korenmolen
Gebouwd
1804 / 1835
Verdwenen
1834, 24 december, brand; 1952 - april, wieken verwijderd / 1962, sloop romp
Beschrijving / geschiedenis

De "Van Parijs Molen" of "Bearelles Molen" werd zo genoemd naar de 20ste-eeuwse eigenaars-molenaars. Hij stond aan de oostzijde van de Aarselestraat 39 (de vroegere Hoog-, Dentergem-, Statiestraat), op 300 meter ten zuiden van de kerk van Aarsele.

Oorspronkelijk stond op een nabijgelegen perceel (C101) een houten achtkante oliewindmolen op stenen onderbouw.

In de Gazette van Gend van 18 december 1823 en van 1 januari 1824 verscheen de volgende verkoopsadvertentie: "Openbaerlyk te koopen tot Aerseele een schoon Woonhuys (...) en Olie-wind-molen, alles onlangs uyt den grond nieuw-gebouwd in steen en panne, (...) gestaen en gelegen te Aerseele, dicht aen het dorp en aen de steenweg leydende van Deynse nae Thielt". Verblijf op 24 december 1823 in het Wethuys op de plaats van Aarsele. Zich wenden tot notaris van den Driessche te Aarsele of dhr. Mulle, "agent van affairens" te Dentergem.

Koper was Jan De Stoop. Hij kreeg in 1828 de toestemming van het Hollands bestuur de molen in te richten als graan- en moutmolen. Op het primitief kadasterplan (ca. 1830) werd een haaks bijgebouw aan de zuidzijde weergegeven, thans nog bewaard.

De houten achtkante bovenkruier brandde af op 24 december 1834. Hij werd vervangen op een nabijgelegen terrein (perceel C98b) door een stenen oliewindmolen. Jan De Stoop had daartoe op 17 maart 1835 de toestemming gekregen van de Bestendige Deputatie van de provincie West-Vlaanderen.

We vinden de molen aangeduid op:
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) (met het rond grondvlak van een stenen windmolen)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadatrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) (met het rond grondvlak van een stenen windmolen)

Al vóór 1902 werd het bijgebouw in het verlengde van het woonhuis verhoogd met een tweede bouwlaag. In 1905 werd de molen door molenaarsfamilie De Stoop verkocht aan molenaar Jan Van Parijs. De functie veranderde definitief van olie- naar korenmolen door uitbreken van het 'stampkot'.

Tijdens het onweder van maandagnacht 1 juni 1908 viel de bliksem op de molen en rukte er een wiek af. Deze wiek viel door het dak van de remisie en bracht grote schade toe aan een tilbury.

In 1941 kwam de molen in handen van Gustaaf Bearelle.

Aftakeling na de Tweede Wereldoorlog leidde tot een beschermingsaanvraag in 1949, die niet werd ingewilligd. In de periode 1951-1962 werd de molen fasegewijs afgebroken. In april 1952 werd de molen van kap en wieken ontdaan, in 1956 werd één van de roeden van het gevlucht en stukken van het binnenwerk gebruikt bij de heropbouw van de Meulebeekse Herentmolen. In 1957 werd tegen de molen nog een nieuw bijgebouw opgericht maar uiteindelijk registreerde het kadaster in 1963 de totale afbraak van de molen en de aanbouwen. Op de plaats van de molen werd een nieuwe loods opgetrokken. Het molenaarshuis en bijgebouw bleven bewaard en zijn vastgesteld als bouwkundig erfgoed.

Eigenaars na 1820:
- 1824, openbare verkoop: Jan De Stoop, olieslager te Aarsele
- na 1835, eigenaar: De Stoop Gustave en consoorten
- 25.07.1864, verkoop: De Stoop-Maes Ivo, molenaar te Aarsele (notaris Wibo -graanwindmolen)
- 02.07.1888, erfenis: a) De Stoop-Maes Ivo, de weduwe (voor vruchtgebruik), zonder beroep te Aarsele en b) De Stoop-Libbrecht Gustaaf (voor naakte eigendom), handelaar te Moen (overlijden van Ivo De Stoop
- later, erfenis: De Stoop-Libgrecht Gustaaf, handelaar te Moen (ovelrijden van de weduwe Maes van Ivo De Stoop)
- 29.04.1905, verkoop: Van Parijs-Vandeputte Jan Frans, molenaar te Aarsele (notaris Van der Heyde)
- 25.11.1938, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Vandeputte)
- 11.06.1941, verkoop: Bearelle-Mestdag Gustaaf Amelius, molenaar te Aarsele (notaris De Visscher)

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bouwkundige beschrijving van het molenaarshuis (Agentschap Onroerend Erfgoed)

Molenaarshuis met schuurtje / pakhuis in het verlengde, diagonaal ten opzichte van de rooilijn gelegen. Donkerrood geschilderd en verankerd bakstenen woonhuis van zes traveeën en één bouwlaag, met grijsgeschilderde plint, onder zadeldak in Vlaamse pannen. Identieke noord- en zuidgevel onder houten kroonlijst en gepleisterde band.
Rechthoekige muuropeningen met gepleisterde venster- en natuurstenen deuromlijstingen. Vernieuwde natuurstenen onderdorpels, nieuwe ramen, deuren en luiken (kunststof). Westelijke zijgevel in grijsgeschilderde cementering met voegwerkimitatie, halfrond venstertje, geveltop met smeedijzeren sieranker waarin jaartal "1804". Oostelijke zijgevel met restant van een houten kruiskozijn. Verankerd bakstenen schuurtje of pakhuis onder zadeldak (Vlaamse pannen) in het verlengde ten oosten, latere ophoging met tweede bouwlaag met rondboogvenstertjes. Haaks bijgebouw ten zuiden, sterk gerenoveerd met gedichte en gewijzigde openingen, hoort thans bij nr. 41. Vastgesteld als bouwkundig erfgoed.

Zie ook: Aarsele, Molen De Stoop

Bijlagen

Gazette van Brugge en van de Provincie West-Vlaanderen, 06.06.1908 (jg. 115, nr. 68), p. 2, kol. 2.
Tijdens het onweder van maandag nacht is te Aerseele de bliksem gevallen op den molen van Frans Van Parys, en heeft er eene wiek afgerukt. Deze wiek is door het dak van de remisie gevallen en heeft een tilbury erg beschadigd.

Herinneringen van Roger De Craemer aan de molen, in: facebook group "Tielt... zoals het ooit was", beheerd door Philip Hoste, 23.06.2015.
"Schoane. Ja, mee ne zak graan, ip de honde karre (met Tiepsie) en Noel D.C. langs twegelken (Pastorijstraat) en Stafkes boomgaard (daar waren er vele goei' appels te plukken - altijd Noëls idee, hij was onze kopman), naar de meulen.  Er waren daar 2 zoons (Carlos - die mijn oude is - en Urbain) en 2 dochters (Agnes en Christine).

Literatuur

Landkaarten
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadatrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860)

Gedrukte bronnen
- "Gazette van Gend", nr. 1253 van 18.12.1823; nr. 1267 van 01.01.1824.
- "Gazette van Brugge en van de Provincie West-Vlaanderen", 06.06.1908 (jg. 115, nr. 68), p. 2, kol. 2.

Werken
"Aarsele. Verleden en heden", Aarsele, 1979.
Jan De Ketelaere, "Herinneringen aan Bearelles molen te Aarsele", Mededelingenblad Werkgroep West-Vlaamse Molens, XVI, 2000, p. 150-152.
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1993.
C. Devyt, "De Westvlaamse windmolens in 1952", Biekorf, 1952.
Archief Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Archiefnr. W/00695.
Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Aarsele, 1836/12, 1957/49, 1963/22.
A. Braet, "Aarsele", in: F. Hollevoet, Als straten gaan... praten, Tielt, 2005, p. 10.
G. Callaert & P. Santy m.m.v. B. Boone, K. Devooght & S. Moeykens, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Tielt, Deel I: Stad Tielt (straten A-R), Deel II: Stad Tielt (straten S-Z), Deelgemeenten Aarsele, Kanegem en Schuiferskapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL29, 2007.

Sociale media
Herinneringen van Roger De Craemer aan de molen, in: facebook group "Tielt... zoals het ooit was", beheerd door Philip Hoste, 23.06.2015.

Overige foto's

<p>Molen Van Parijs<br>Molen Bearelle</p>

Verzameling Ons Molenheem

<p>Molen Van Parijs<br>Molen Bearelle</p>

Verzameling Ons Molenheem

<p>Molen Van Parijs<br>Molen Bearelle</p>

Verzameling Ons Molenheem

<p>Molen Van Parijs<br>Molen Bearelle</p>

Tijdens de Tweede Wereldoorlog (coll. Ton Meesters,Breda)

<p>Molen Van Parijs<br>Molen Bearelle</p>

Prentkaart (coll. Universiteitsbibliotheek UGent; CC BY-NC-SA (universal) )

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zaterdag 18 juni 2022

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens