Hoboken (Antwerpen), Vlaanderen - Antwerpen
- Naam
- Rode Molen
- Ligging
- Sint-Bernardsesteenweg 1002
2660 Hoboken (Antwerpen)hoek met Eikenlei
Molenberg
kadasterperceel B569
Vlaanderen - Antwerpen
- Gebouwd
- 1636 / 1780
- Verdwenen
- 1905, verplaatst naar Putte
- Type
- Staakmolen
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 4159
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Rode Molen was een houten korenwindmolen op de westzijde van de Bernardsesteenweg (ter hoogte van het huidig huisnummer 1002), op de noordwestelijke hoek met de Eikenlei.
In de eikenhouten hoekstijlen van de molenkast stond het jaartal 1636 gegrift. In de ene hoekstijl stond "16" en in de andere "36". Deze hoekstijlen werden na zijn verplaatsting naar Putte in 1905 (zie hierna) hergebruikt.
We zien de molen aangeduid met het bruin symbool van een standaardmolen op de Ferrariskaart van ca. 1775. Verder wordt hij ook afgebeeld op de Atlas der Buurtwegen (1842), de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1850).
De molen was voorzien van twee steenkoppels.
Kadasterbeschrijvingen:
- 1813: "le moulin à vent à grains est affermé avec une maison, un jardin et deux pièces de terre labourable. Le prix annuel est de f. 1305,00. Impôt f. 65,97. Totoal f. 1100,97. Moins f. 200,78 pour les autres propriétés: f. 900,19 sur quoi déduisant pour l'entretien et réparations 1/3 f. 300,06. Reste en produit net f. 600,13".
- 1832: "eenen graanwindmolen in hout gebouwd, heeft twee paer steenen, welke zelden gelijk werken, is een den steenweg gelegen en word verhuerd aan de weduwe en de kinderen Spruyt"
Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: d'Ursel Charles Joseph, eigenaar te Brussel; huurder-molenaar: Spruyt, de weduwe en kinderen
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Charles Joseph d'Ursel)
- 29.12.1862, deling: d'Ursel-d'Harcourt Charles Joseph Marie Leon, eigenaar te H ingene (notaris Van Beveren)
- later, erfenis: de weduwe (overlijden van Charles d'Ursel)
- 23.12.1878, deling: a) de Boissieu-d'Ursel Jean Marie, eigenaar in Frankrijk en b) d'Ursel Wolfgang Pierre Benoit, militair te Hingene (de weduwe)
De Rode Molen werd in 1905 verkocht aan Jozef Liekens uit Putte voor 7000 frank. Deze liet de molen in 1905 slopen en verhuizen met een natiewagen (een zware wagen van de natie van de Antwerpse haven) naar de Haachtsebaan te Putte. Toen ze met de wagen op deze weg kwamen, toen een pas gelegde kasseiweg, zakte de wagen op sommige plaatsen een halve meter weg. In Putte-Grasheide werd de molen in de zomer van 1928 gesloopt.
Na de internationale herontdekking van het verhaal "Een Hond van Vlaanderen" van 1872 door Ouida (alias M.L. de la Ramée) werd een schaalmodel (1/5) opgericht in de zogenaamde Molenschool, een lagere school uit 1907, aan de oostzijde van de straat, op de hoek met de Eikenlei. In de jaren 1990 waren er zelfs plannen om een grote standaardmolen in Hoboken als herinnering op te richten, maar deze konden niet tot uitvoering komen.
Zie ook: Putte, Molen van Grasheide
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
Archieven
Gemeente-archief Hoboken, Foto-archief.
Provinciaal Archief Antwerpen, Schoolgebouwen, Hoboken, Onderwijzersstraat, doss. 1, 2, 4, 6; plannen S 19.
Werken
Coremans R., De straten en straatnamen van Hoboken, Hoboken, 1991.
Decamps L., Hoboken nijverheidsgemeente, Antwerpen, 1965.
Dierckx H., Geschiedenis van Hoboken, Antwerpen, 1954.
[Dierckx H.], Hobeuchen-Hoboken 1135-1985 in oude prentkaarten, Antwerpen, 1985.
Dubois H., Hoboken in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1972.
Geschiedenis van Hoboken, Hoboken, 1982.
Van de Voorde H., Enkele aspecten van de Hobokense geschiedenis ronde de eeuwwisseling 1893-1911 Brussel, 1965.
Wandelen in Hoboken, (Brochure van de Informatiedienst district Hoboken, 1985).
Zo was het. Korte Historiek van Hoboken, (Brochure uitgegeven door de Voorlichtingsdienst Gemeente Hoboken, 1979).
Kennes H., Plomteux G. & Steyaert R. m.m.v. Wylleman L. & Himler A., "Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in in Vlaanderen 3ND", Brussel - Turnhout, 1992.
Georges Kockelberg, "Historische molenvermeldingen in en om Antwerpen. Een blik op de 1000-jarige geschiedenis der Antwerpse molens", Antwerpen, 1986;
Herman Holemans & P.J. Lemmens, "Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen", Nieuwkerken, 1983.
Philibert François, De verdwenen dreef tussen de molen van Hoboken en het kasteel Schoonselhof, Hobuechen 1135 - Hoboken, XXVI, 2011, 1, p. 4.
Lambrechts-Augustijns Hugo, De Hobokense windmolen en zijn omgeving, in: Hoboken 875. Verhalen over verdwenen en bestaand erfgoed, Hoboken, Heemkundige Kring “Hobuechen 1135”, 2010, p. 80-95.