Eksel (Hechtel-Eksel), Vlaanderen - Limburg
- Naam
- Sint-Antoniusmolen
- Ligging
- Pundershoekstraat
3941 Eksel (Hechtel-Eksel)
hoek Slegerstraat
Vlaanderen - Limburg
- Gebouwd
- 1853-'54
- Verdwenen
- 1979 - januari, onttakeld / 1981 - januari, sloop romp
- Type
- Stenen bergmolen
- Functie
- Korenmolen, oliemolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 3088
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De St.-Antoniusmolen in de Pundershoekstraat werd in 1853-'54 als een stenen koren- en oliewindmolen gebouwd voor rekening van molenaar Jan Truyens.
In 1879 kwam de molen door erfenis aan maalder Arnold Truyens-Corstiens, die in 1884 overleed. De molen kwam in dat jaar dan ook toe aan zijn kinderen, terwijl zijn weduwe van het vruchtgebruik genoot. Zij bleef er nog van genieten toen de molen in 1897 door deling in handen kwam van Petrus Truyens-Ceysens.
In 1904 treffen we als eigenaar Franciscus Lenskens-Truyen aan, die in 1910 een gasmotor aan het bedrijf toevoegde. Zijn dochter Irma huwde met Gerard Zels, molenaar te Leopoldsburg.
In 1953 werd de molen afgestaan aan Gijsbert Verbeek-Lenskens, die hem in 1961 verkocht aan Gerard Verbeek-Vanderheyden. In 1967 verkocht dit echtpaar de molen aan NV Tricobest te Amsterdam, die van de molen eenn magazijn maakte.
In 1978 volgde het drama. Voor de som van 4.500.000 frank kocht Adriaan Evens pvba (verwarming en sanitair) van Overpelt de molen en aanliggend terrein, met de verzekering vanwege notaris én vrederechter dat hij de molen mocht afbreken! Daags na de aankoop ontving hij een schrijven van het gemeentebestuur dat de molen onaangeroerd moest blijven. In januari 1979 ontmantelde hij toch de molen en verkocht de onderdelen. Op 11 april 1979 verscheen het ministereel besluit, waarbij de molen(romp) op de ontwerplijst van voor bescherming vatbare monumenten is geplaatst.
Bij vonnis werd de eigenaar veroordeeld de molen terug in zijn oorspronkelijke staat te brengen. Hiertegen ging Adriaan Everts vanzelfsprekend in beroep. In januari 1981 brak hij toch de molen af. Tegen de sloop was veel protest gerezen, onder meer vanuit onze vereniging Molenzorg Vlaanderen vzw.
Herman HOLEMANS & Lieven DENEWET
Literatuur
Jubileumboek 1994 van de Heemkundige kring Hechtel-Eksel. Een dorp met een verleden is een dorp met een ziel, Hechtel-Eksel, 1994.
Agten C., red., Jubileumboek 1999. Heemkundige kring Hechtel-Eksel. Wie zijn verleden wegveegt heeft geen toekomst, Hechtel-Eksel, 1999.
W. Smet & H. Holemans, Limburgse windmolens in heden en verleden, Nieuwkerken-Waas, 1981, p. 15, 42-43, 195, 196, 203, afbn. 31-33 op p. 47.
"Molennieuwtjes uit Eksel", De Belgische Molenaar, LXXII, 1977, p. 294-295.
J. Meuwis, "Eksel in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1972;
"Historische dorpswandeling Eksel..."
John Verpaalen, "'Molentragedies in Limburg", in: De Belgische Molenaar en Levende Molens, 22.10.1979.
John Verpaalen, "Limburg blundert", in: Molenecho's, oktober 1979.
John Verpaalen, "De Sint-Antoniusmolen te Eksel, het doodvonnis is voltrokken", in: De Belgische Molenaar en Levende Molens, 07.02.1981.